İCRA İFLAS HUKUKU - ÜNİTE-5

[Öykü.demir]

İCRA İFLAS HUKUKU NOTLARI- ÜNİTE-5
Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu İle Takip = Elinde senet olan alacaklı genel haciz yoluyla da takip yapabilir. Bu yolla takipte bulunabilmesi için ise alacağının mutlaka senede bağlı olması ve senedin kambiyo senedi niteliğinde olması gerekir (Çek, senet (bono) ve poliçe).
Kambiyo senetleri = Çek, senet (bono) ve poliçedir. Bunlar Türk Ticaret Kanununda düzenlenmiştir.
Kambiyo yoluyla takip aşamaları = Takip talebi, ödeme emri, takibin kesinleşmesi, haciz, satış, paraların paylaştırılması.
Alacaklı takip talebinde bulunurken; belirttiği kambiyo senedinin aslını ve borçlu sayısı kadar onaylı örneğini takip talebine ekler.
Çeklerde; bankaya ibraz edildiğinde kısmi ödeme yapılmışsa, çekin ön ve arka yüzünün onaylı fotokopisi banka tarafından çek hamiline verilir, çek hamili de bu fotokopiyle takip yapabilir.
Alacaklı borçluya ödememe protestosu çekerek takip talebinde bulunacaksa protestonun da takip talebine eklenmesi gerekir.
Kambiyo takibinde icra müdürü verilen senedin kambiyo senedi olup olmadığını, takip hakkının bulunup bulunmadığını inceler. İcra müdürünün bu takdiri aleyhine 5 gün içinde şikayet yoluna başvurulabilir. Vadesi gelmeyen senetle ilgili takipte ise şikayet süresi 7 gündür.
**Takip Talebinde İhtar Kısmında Yer Alan Hususlar**(ÖNEMLİ!)
1- Borçlunun ve takip masraflarını 10 gün içinde ilgili icra dairesi banka hesabına ödemesi gerektiği,
2- Takip dayanağı kambiyo senedi değilse, 5 gün içinde icra mahkemesine şikayet yoluna başvurması gerektiği,
3- Senet altındaki imza bana ait diyorsa 5 gün içinde dilekçe ile icra mahkemesine bildirmesi, aksi halde imzanın kendisine ait sayılacağı, imzasını haksız yere inkar ederse alacağın %10’u oranında para cezası ve inkar tazminatına mahkum edileceği, icra mahkemesinden itirazın kabulüne dair karar getirmediği takdirde takibe devam olunacağı,
4- Borçlu; borçlu olmadığını, borcu ödediğini, süre verildiğini, alacağın zamanaşımına uğradığını, icra dairesinin yetkisiz olduğu yönünde itirazda bulunuyorsa = Sebepleri ile birlikte 5 gün içinde bir dilekçeyle icra mahkemesine bildirmesi ile icra mahkemesinden itirazın kabulüne dair bir karar getirmesi, aksi halde takibe devam olunacağı,
5- İtiraz edilmez ve borç da ödenmezse, 10 gün içinde, itiraz reddedildiği takdirde 3 gün içinde mal beyanında bulunması ve bulunmazsa hapisle tazyik olunacağı, mal beyanında bulunmaz veya gerçeğe aykırı beyanda bulunursa ayrıca hapisle cezalandırılacağı ihtarı yer alır.

Ödeme Emrine İtiraz = Tebliğden itibaren 5 gün içinde dilekçeyle icra mahkemesine yapılır. Sözlü itiraz geçersizdir.

İmzaya İtiraz = Ayrıca ve açıkça 5 gün içinde yapılmalı.

Borcu İtiraz = 5 gün içinde sebepleri ile birlikte İcra Mahkemesine yapılır. İcra mahkemesi incelemesini duruşmalı olarak yapar ve tarafları 30 gün içinde duruşmaya çağırır.

**Ödeme Emrine Karşı Özel Şikayet **
Senedin Kambiyo Senedi Vasfına ve Takip Hakkına İlişkin Şikayet = Borçlu alacaklının kambiyo yoluyla takibe başvurma hakkının olmadığını ileri sürüyorsa 5 gün içinde icra mahkemesine şikayet yoluyla başvurur.

Vadeye ve Senet Aslının Verilmemesine İlişkin Şikayet = Borçlu 7 gün içinde şikayette bulunabilir.

====KİRALANAN TAŞINMAZLARIN TAHLİYESİ====
Kira bedelinin ödenmemesi ve kira süresinin dolması nedenleriyle tahliyeye başvurulur.

Kira Bedelinin Ödenmemesi Nedeniyle İlamsız Tahliye = Alacaklı sadece kira bedelinin tahsilini istiyorsa genel haciz yoluyla ilamsız takipte bulunur. Kira bedeli ile birlikte kiracının tahliyesini de istiyorsa; kira bedelinin ödenmemesi sebebine dayanarak ilamsız tahliye yoluna başvurmalı. Bunun için yazılı bir kira sözleşmesi bulunması ve takip talebine eklenmesi şart değil.

Borçlu tebliğden itibaren 30 gün içinde ödeme yapmalıdır. Borçlar Kanununa göre ödeme süresi en az 10 gün, konut ve çatılı işyeri kiralarında en az 30 gün, hasılat kiralarında ise en az 90 gündür.

Borçlu tebliğden itibaren 7 gün içinde İTİRAZ edebilir.
Borçlu ödeme emrine itiraz ederse TAKİP DURUR.
Alacaklının itirazın kendisine tebliğinden itibaren 6 AY içinde itirazın kaldırılması ve tahliye için icra mahkemesine başvurması gerekir, BAŞVURMAZSA kira alacağından dolayı İLAMSIZ TAHLİYE TAKİBİ YAPILAMAZ.

Kira Süresinin Sona Ermesi Sebebiyle İlamsız Tahliye = Bu yolla başvurabilmek için alacaklının elinde YAZILI BİR KİRA SÖZLEŞMESİ veya TAHLİYE TAAHHÜDÜ olması gerekir.

Temel Aşamaları; Takip (Tahliye) Talebi, Tahliye Emri(Dikkat! Ödeme Emri değil), Takibin Kesinleşmesi, Tahliye’dir.

Kiralayan sözleşme süresi sona erdiğinde yenilemek istemezse süre bitiminden itibaren 1 ay içinde icra dairesine başvuruda bulunup kiracının tahliyesi için takip yapmak ZORUNDADIR. İcra müdürlüğü borçluya tahliye emri gönderir, tahliye emrinde, taraflar dışında Kira sözleşmesinin TARİHİ, Kiracının taşınmazı 15 gün içinde tahliye etmesi gerektiği; sözleşmenin yenilendiği ya da uzatıldığı yönünde itirazı varsa 7 gün içinde icra dairesine bildirmesi, itirazda bulunmaz ve taşınmazı tahliye etmezse zorla tahliye edileceği yazılır.

Borçlu tebliğden itibaren 7 gün içinde tahliye emrine itiraz edebilir. İtiraz yazılı veya sözlü yapılabilir. İtiraz üzerine TAKİP DURUR.
Kiracının sözleşmenin yenilendiğini iddia etmesi durumunda ; Kiraya veren, kiracının dayandığı adi senet altındaki imzayı inkar ederse, icra mahkemesi İMZA İNCELEMESİ YAPAMAZ, İtirazın kaldırılmasına karar verir. Kiracı genel mahkemede dava açabilir.

İtirazın kaldırılmasına karar verildi
Tahliye Emrine İtiraz edilmedi

Taşınmazda borçlu dışında 3. Bir kişi olması durumunda ; 3. Şahıs İşgalde haklı olduğuna dair resmi bir belge göstermeli, gösteremezse derhal tahliye olur. (Borçlunun kanunda sayılan yakınları, ortakları, borçluya bağlı taşınmazda oturanlar 3. Kişi sayılmazlar. )
3. şahıs resmi belge göstermez fakat kira sözleşmesinin tarihinden önceki bir tarihten önce taşınmazda oturduğunu beyan eder ve icra müdürünce mahallinde yapılan incelemeyle bu beyan doğrulanırsa icra müdürü tahliyeyi erteleyerek durumu 3 gün içinde icra mahkemesine bildirir. İcra mahkemesi tarafları dinler ve duruma göre taraflardan birine 7 gün içinde mahkemede dava açması için karar verir. Dava açmayan taraf iddiasından vazgeçmiş sayılır.
İCRA İFLAS HUKUKU NOTLARI 6. ÜNİTE

İlamlı İcra Takibi
1- Alacaklının önce mahkemede dava açması ve lehine ilam alması gerekir.
2- Para ve teminat alacağı dışında alacaklar için (taşınır ve taşınmaz teslimi, bir işin yapılması vb.) önce mahkemede dava açılıp ilam alınması gerekir.
3- Alacaklı PARA ve TEMİNAT ALACAKLARI için ilamsız takip yapmak İSTEMİYORSA, mahkemeye başvurarak ilam alır ve bu ilam ile takip başlatabilir.

Temel Aşamaları ; Takip talebi, İcra Emrinin Gönderilmesi, Eğer şartları varsa icranın geri bırakılması ve ilamın icrası (para dışındaki alacaklar için ilamın zorla yerine getirilmesi, para alacakları için haciz, satış ve paranın ödenmesi ilamın icrasıdır. )

İlam ve İlam Niteliğindeki Belgeler
1- Mahkeme huzurunda yapılan sulhler (Anlaşmalar),
2- Mahkeme huzurunda yapılan kabuller ve icrai netilekteki feragatler,
3- Kayıtsız şartsız para borcu ikrarını içeren düzenleme şeklindeki noter senetleri,
4- İstinaf ve temyiz kefaletnameleri,
5- İcra dairesindeki kefaletnameler,
6-Özel kanunlarla ilam niteliğinde sayılan belgeler (Baroların para cezaları veya giderlerin ödenmesi hakkındaki kararlar, Noterler Birliği Disiplin Kurulunun para cezasına veya giderlere ilişkin kararları. Bazı meslek kuruluşlarının tahsil edecekleri ücretlerle, bazı idari kararlar ve kanunlarda ayrıca bir mahkeme hükmüne gerek olmadan tahsil olunacağı öngörülmüş alacaklar )


Hüküm Kesinleşmeden İlamlı İcraya Konması

Kesinleşmeden İcraya Konulamayacak İlamlar
*Taşınmaz ve buna ilişkin ayni haklarla ilgili hükümler,
*Aile ve şahsın hukukuna ilişkin hükümler, (Nafaka hükümlerinin icrası için kesinleşmesi gerekmez. Bu istisnadır. ÖNEMLİ!! )
*Yabancı mahkeme kararlarının tenfizi (yabancı mahkeme kararlarının Türkiye'de uygulanmasıdır) hakkındaki kararlar TEMYİZ edilirse, temyiz İCRAYI DURDURUR.
*Tescil ve tescile itiraza ilişkin kararlar,
*Ceza mahkemesi ilamlarının yargılama giderlerine ilişkin hüküm fıkrası,
*Sayıştay ilamları
*Menfi tespit davasını kazanan ve lehine tazminata hükmedilen borçlu menfi tespit ilamı kesinleşmedikçe taçzminat ve yargılama giderleri için ilamlı icra takibi yapamaz.

İCRANIN DURDURULMASI

Kesinleşmeden icra edilemeyecek ilamlar DIŞINDA bir hüküm için kanun yoluna başvurmak (istinaf ve temyiz) icrayı DURDURMAZ.
Borçlu ilamın icrasını durdurmak istiyorsa TEMİNAT yatırarak Bölge Adliye Mahkemesi veya Yargıtaydan icranın durdurulması kararı alması gerekir. Bu durumda izlenecek yol :
1- İstinaf veya temyize başvurarak icranın durdurulmasını talep etmeli (İstinaf = Bölge Adliye Mahkemesine, Temyiz = Yargıtaya)
2- İcranın durdurulması talebinden sonra Yargıtay veya Bölge Adliye mahkemesi icranın durdurulması kararını verinceye kadar icra dairesinden kendisine süre verilmesini istemeli. İcra müdürü ALACAĞIN TAMAMI kadar teminat karşılığında uygun bir süre verir.
3- İlamda belirtilen şey dışında bir teminat gösterecekse ayrıca icra mahkemesinden teminat kabulüne dair karar almalı.
4- İcra müdürlüğünün verdiği süre içinde BAM (Bölge Adliye Mah.) veya Yargıtay icranın durdurulması kararını vermezse yeniden süre verilir. İcranın durdurulması kararı verilirse İcra Dairesi ilamın icrasını kanun yolu incelemesinin sonuna kadar erteler. İnceleme sonucunda başvurunun BAM tarafından esastan reddine karar verilir ya da Yargıtayca hüküm onanırsa durdurma kararı kalkar takibe devam edilir.
** NAFAKA İLAMLARI TEMİNAT KARŞILIĞINDA DAHİ DURDURULAMAZ.

İCRANIN İADESİ

Daha önce icranın durdurulması kararı alınmamış bu sebeple ilamlı icranın devam ettiği sırada BAM, İlk Derece Mahkemesinin kararını kaldırırsa ya da Yargıtay'ca bozma kararı verilmişse, kaldırma ya da bozma kararından sonra mahkemenin bu karara uyması, uyma doğrultusunda yeni bir karar vermesi (yani borçlu lehine davayı kısmen veya tamamen reddetmesi) ve bu kararın usulüne uygun şekilde kesinleşmesi gerekir. (ÖNEMLİ!)

** İlamlı icra yoluyla takipte ilamda belirtilen borç konusu şeyi, borçlunun 7 gün içinde ödemesi, teslim etmesi veya yapması, ilama uyması ya da icranın geri bırakılması kararını İcra Dairesine getirmesi, buna uymazsa ilamın zorla yerine getirileceği ihtar edilir.

İCRANIN GERİ BIRAKILMASI
** İlamlı icra yoluyla takipte ödeme emri mahkeme ilamına dayandığından İTİRAZ EDİLEMEZ.

İcra Emrinin Tebliğinden Önceki Sebeplere Dayanarak İcranın Geri Bırakılması

**Borç icra emrinin tebliğinden önce ve hüküm tarihinden sonra ödenmişse (itfa edilmişse), zamanaşımına uğramış veya ertelenmişse borçlu icra emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde İcra Mahkemesinden icranın geri bırakılmasını talep eder.

**Borç ödenmişse veya süre verilmişse bunu yetkili mercilerce düzenlenmiş veya onaylanmış ya da icra dairesinde, mahkeme önünde alacaklının ikrar ettiği belgelerle ispatlaması gerekir. Zamanaşımında belgeyle ispata gerek yoktur.

İcra Emrinin Tebliğinden Sonraki Sebeplere Dayanarak İcranın Geri Bırakılması
Burda da İtfa (Ödeme), İmhal (Erteleme, süre verme) veya zamanaşımı sebepleri geçerlidir ancak bunlar ilamlı icra başladıktan sonra oluyorsa buna dayanarak geri bırakma talebinde bulunulabilir.

PARA ALACAĞI DIŞINDAKİ ŞEYLER HAKKINDA İLAMLARIN İCRASI

*TAŞINIR MALLAR bakımından, ilamda belirtilen taşınır borçlunun elinde bulunursa, zorla alınıp alacaklıya verilir, borçlunun elinde bulunmazsa değeri tahsil edilerek alacaklıya ödenir. Değer bakımından ilamda yazılı olan değer esas alınır. İlamda belirli değilse ya da tereddüt varsa icra müdürü tarafından haczin yapıldığı tarihteki değeri esas alınır. Değer belirlenirken, borsa ve ticaret odası bulunan yerlerde buralardan, olmayan yerlerde bilirkişiden sorulur.
*TAŞINMAZLAR (ve Gemi Siciline kayıtlı gemiler) bakımından, alacaklı lehine kadar varsa alacaklının talebine gerek kalmadan mahkeme ilgili sicile bildirir; İCRA DAİRESİNE BAŞVURMAYA GEREK YOKTUR.
*BİR ŞEYİN YAPILMASINA İLİŞKİN İLAMLARDA; borçlu ilamda belirtilen sürede işe başlamaz ya da işi bitirmezse: İş bir başkası tarafından da yapılabiliyorsa alacaklı isterse icra müdürü işin masrafını bilirkişiye takdir ettir, bu masrafı alacaklı öderse iş başkasına yaptırılır masraf borçludan tahsil edilir, alacaklı ödemek istemezse borçlunun malları haczedilip satılarak paraya çevrilir ve iş yaptırılır.
*Yalnız borçlu tarafından yapılabilecek bir iş söz konusu ise; bu durumda alacaklı İİK 343. maddesine (Tazyik hapsi) göre şikayet yoluyla borçlunun cezalandırılmasını talep edebilir veya genel hükümlere göre zararlarının tazmini için borçluyu dava edebilir.
*Bir işin yapılmasına dair ilama, icra emrine rağmen borçlu direniyorsa İİK 343. maddesine göre cezalandırılması talep edilebilir.
*Çocuk teslimi ya da çocukla şahsi ilişki kurulması hakkındaki ilamlar da icra emrine rağmen yerine getirilmediğinde zorla yerine getirilir. (ÖNEMLİİ!!)

REHNİN PARAYA ÇEVRİLMESİ
Rehinli alacaklar için alacaklı öncelikle rehnin paraya çevrilmesi yolu ile takip yapmak zorundadır. Bu yola başvurmadan ilamlı veya ilamsız icra yoluna ya da borçlu iflasa tabi kimselerdense iflas yoluna BAŞVURAMAZ.
Taşınır Rehninin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamsız Takip
Takip talebini alan icra dairesi, borçluya ve varsa rehinli malın maliki üçüncü kişiye bir ödeme emri gönderir. Ödeme emrinde takip talebindeki kayıtlarla ödeme süresinin 15 gün olduğu, 7 gün içinde itiraz edilmez ve 15 gün içinde borç ödenmezse rehnin satılacağı, borçlu 7 gün içinde rehin hakkına açıkça itiraz etmezse, artık bu takipte rehin hakkını kabul etmiş sayılacağı, borçlu sadece rehin hakkına itiraz ederse, alacaklının bu takipten vazgeçerek haciz yoluyla takibe devam edeceği bildirilir.

Taşınır Rehninin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamlı Takip
Alacak veya taşınır bir mal üzerindeki rehin hakkı veya her ikii bir ilama veya ilam niteliğindeki bir belgeye bağlanmışsa, taşınır rehni sahibi alacaklı, rehnin paraya çevrilmesi yolu ile ilamlı takip yapabilir.
İcra emrini alan borçlu, 7 gün içinde borcu ödemez ve icranın geri bırakılması kararı da getirmezse alacaklı rehnedilmiş olan taşınır malın satılmasını isteyebilir.
TAŞINMAZ REHNİNİN (İPOTEĞİN) PARAYA ÇEVRİLMESİ
Doğmuş bir alacak bakımından ipotek akit tablosu kayıtsız şartsız bir para borcu ikrarını içeriyorsa, alacaklı ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla ilamlı takip yapabilir; bunun dışındaki durumlarda (cari hesap ya da kredi açma sözleşmesi) ilamsız takip yapılmalıdır.
Alacak, üst sınır (limit) ipoteği ile teminat altına alınmışsa, İLAMSIZ ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile takip yapılmalıdır. Alacak, faiz ve gideler sadece belirlenen üst sınıra kadar teminat altındadır.
Alacak, ana para ipoteği ile teminat altına alınmışsa, kayıtsız şartsız bir para borcu ikrarı söz konusu olduğundan, İLAMLI ipoteğin paraya çevrilmesi yoluna başvurulur. Bu ipotek türünde belirli ve kesin bir borç miktarı için ipoteğin kurulması söz konusudur ve ipoteğin kapsamına asıl alacak dışında, faiz ve takip masrafları da dahildir. (İpotek türleri ÖNEMLİ!)
TAŞINIR VE TAŞINMAZ REHNİNİN PARAYA ÇEVRİLMESİNDE ORTAK HÜKÜMLER
Rehinli Alacaklı; taşınır rehninin satışını ödeme veya icra emrinin tebliğinden itibaren 6 ay içinde, taşınmaz rehninin satışını da aynı tarihten itibaren 1 YIL içinde isteyebilir.
Rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takipte verilen rehin açığı belgesiyle, söz konusu takip alacaklı aleyhine bir açıkla kapanmaktadır. Rehnin alacağı karşılamadığı durumda verilir. Eğer alacaklı bu takip yoluyla yapılan rehinli malın satışı sonrasında elde edilecek paranın alacağını karşılamayacağını düşünüyorsa kendisine geçici rehin açığı belgesi verilmesini ister.
Rehin, satış isteyen alacaklının alacağına derece itibariyle rüçhanı olan diğer rehinli alacakların tutarından fazla bir bedelle alıcı çıkmadığı için satılamazsa veya satılıp da satış bedeli takip yapan rehni alacaklının alacağını karşılamazsa, rehin alacaklısına rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip sonunda kesin rehin açığı belgesi verilir.