Türkiyede Milli Gelir ,Gelir Dağılımı ve Yoksulluk
Bir ülke ekonomisi hakkında fikit veren en temel gösterge mal ve hizmet üretimini gösteren milli gelir hesaplarıdır.
Bu temel göstergeler GSYH, GSMH ve kişi başına GSYH’ dir.
GSMH: Ülke vatandaşlarının nerde olursa olsun toplam mal ve hizmet üretimini dikkate alır.
GSYH;
Üretim yönünden bakıldığında yerleşiklerin yurt içinde yapmış olduğu mal ve hizmetlerinden bunları elde etmek için kullanmış olduğu girdilerin çıkarılmasıyla oluşur.
Harcama yönünden bakarsak ihracattan -ithalat söz konusudur.
Gelir yönünden bakıldığında ise çalışana ödemeler ,vergiler- sübvansiyonlar durumu söz konusudur..
Kayıtdışı ekonomi üç başlık altında incelenir:
-Yasadışı üretim -Saklı (yeraltı)ekonomi – enformel sektör ve hane halkının kendi kullanımı için yapmış olduğu üretim .
Uluslar arası karşılaştırma yaparken büyümeyi reel hale getirmek için
a)Belirli bir yıl baz alınabilir
b)Deflatör yöntemi kullanılarak GSYH enflasyon fiyatlarından arındırılmış olunur.
c)GSYH yıl ortasındaki döviz kuruna bölünür.
Ekonominin reel üretim düzeyindeki iniş ve çıkışları konjoktür olarak ifade edilir.
Bazı ekonomik kavramlar :
Büyüme :Pozitif,artış,
Durgunluk:Büyümenin yatay devam etmesidir.
Resesyon:Sıfır veya negatif büyümdir.
Kriz:Büyüme hızında ani düşüştür.
Stagflasyon:Durgunlukla beraber enflasyon ve işsizliğin artışı.
Türkiye de Dönemler İtibariyle GSYH ve Büyüme
1923-1929 arası temel sektör tarımdır.1925 yılında tarıma yönelik Aşar vergisi 1927 yılında sanayiye yönelik
Teşvik-i Sanayi kanunu yeniden düzenlenerek yürülüğe girmiştir.1930-39 sanayileşme dönemidir.
1934 yılında birinci beş yıllık sanayi planı uygulanmaya konmuştur. Bu dönemde sanayinin yakaladığı
%11.6 lık büyüme cumhuriyet tarihinin rekorudur.1960 yılından itibaren planlı kalkınma hareketi ile
libarelleşen ekonominin yerini devletin müdahaleci görülmeye başlanmıştır. Bu dönemde ithal ikameci
sanayileşme stratejisi benimsenmiştir.1980 yılından itibaren ihracaata dayalı sanayileşme başlamıştır.
1989 yılından itibardende finansallibarelleşme hareketleri görülür
.En fazla büyüme 11.5 ile 1946-1953 döneminde olmuştur.
GSYH den en fazla payı sırası ile hizmet-sanayi ve tarım sektörü alır.
Yüzde payları göstergesi 5.payın 1. paya bölünmesiyle bulunur .
Fonksiyonel gelir dağılımında en fazla payı maaş-ücret kısmı alırken en az payı transferler alır.