TİCARİ ALACAKLAR
|
|
|
TİCARİ ALACAKLAR
İşletmenin toplanı alacakları içinde genelllikle en önemli tutarı oluştur. İşletmenin ticari ilişkileri, diğer ifadeyle satılan yada hizmetler sonucu oluşan senetli ve senetsiz alacakların tümünü kapsar.
Alıcılar
Müşterilere yapılan kredili (açık hesap), (veresiye) satışların tutarlarının takip edildiği hesaptır. Alıcılar hesabı aktif karakterli bir hesap olup. borç kalanı verir. Bu kalan satılan mal yada hizmet karşılığında işletmenin sahip olduğu alacak hakkım ifade eder. İşletmenin müşterilerine kerdili satış yapması sonucunda hesap borçlanır. Alıcının nakden, çekle, senetle yada hcsabcn yaptığı ödemelerde satılan malın işletmeye iadesinde mal satıldıktan sonra yapılan ıskontolarda ise bu hesap alacaklanır.
Alacak Senetleri
İşletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senede bağlanmış alacakların takip edildiği hesaptır. İşletme mal ve hizmet satışları karşılığında bono veya poliçe alıyorsa hesap borçlandırılır. Senedin vadesinde doğrudan işletme tarafından yada bankadan tahsil edilmesinde. 3.kişilere ciro edilmesinde, başka bir senetle değiştirilmesinde, şüpheli alacak haline gelmesinde nominal değerden alacaklandınlır.
Alacağın senede bağlanması sadece kanıt kolaylığı nedeni ile değildir. Senetler bazı durumlarda üçüncü kişiye olan borcun ödenmesinde, bir bankadaki ticari krediyi likit( nakit) bir duruma getirmek, diğer bir ifadeyle teminat olarak gösterilerek bankalardan para sağlamak amacıyla kullanılır.
VUK a göre. birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı, faaliyetleriyle ilgili borçlan ve alacakları için düzenlenen bono. poliçe, çek ve benzen kambiyo senetlerine ilişkin bilgileri kaydetmek üzere Kambiyo Senetleri Defleri tutmak zorundadırlar Alacak senetleri hesabı
- cüzdandaki
- tahsildeki
- ıskontodaki
- teminattaki
- protestodaki
- takipteki senetler
adı altında yardımcı hesaplara sahiptir.
Poliçe
Genellikle üç taraflı bir ilişkiyi düzenleyen bir senettir. Alacaklının borçlusundan olan alacağını. kendisinin borçlu bulunduğu üçüncü bir şahsa devretme temelini dayanır. Poliçeyi düzenleyen kişi. diğer bir kişiye poliçede ismen gönderilmiş olan kimseye belli bir tutarı ödeme emrini verir. Muhatap poliçeyi kabul edip etmemekle serbesttir. Kabul ettikten sonra senedin esas borçlusu durumuna geçer. Kabul, muhatabın poliçenin üzerine kabul edilmiştir yazıp, imzalaması ile. poliçeyi vadesinde ödeşeceğini onaylamasıdır.
Poliçede Taraflar.
- Poliçeyi düzenleyerek ödeme emrini veren kişi(keşideci)
- Poliçeyi ödeyecek kışı(mulıatap)
- Poliçede belirtilen miktarı tahsil edecek kişi(lehdar) olmaktadır
Bono (Emre muharrer senet)
Borçlu tarafından düzenlenen yazılı bir ödeme yükümlülüğüdür. Bono TTK.’nün 688. Maddesine göre bazı şekil şartlarına tabidir. Bu şartlara göre bono; borçlu tarafından imza edilen, alacaklı emrine belirlenen tarihte ve yerde kayıtsız ve şartsız belirli bir tutarın ödenmesi yükümlülüğünü kapsayan bir senettir. Senedin üzerine yazılı değere nominaLdçğcr denir ve senet bu değere ancak vade sonunda ulaşır.
Verilen Dcpozito Ve Teminatlar
İşletmece 3. Kişilere karşı bir işin yapılmasının üsicnilmcsi veya bir sözleşmenin yada diğer işlemlerin karşılığı olarak geri alınmak üzere verilen depozıto ve teminat niteliğindeki değerlerin lakip edildiği hesaptır. Bu hesapta bir yıl içinde geri alınacağı öngörülen depozito ve teminatlar izlenir. Depozito ve teminatlar verildiginde hesap borçlanırken geri alındığında alacaklandmlır.
DİĞER TİCARİ ALACAKLAR
Ticari alacaklar dışında kalan, yani müşterilere mal ve hizmet satışı sonucu doğmayan çeşitli kişi veya işlctmclcrcc ödünç verme vb. meydana gelen alacakları kapsar. Böyle bir alacak ortaya çıktığında hesap borçlandırılır; alacak tahsil yada mahsup edildiğindeyse hesap alacaklaııdmlır.
DİĞER ALACAKLAR
Herhangi bir nedene dayanmadan meydana gelmiş ve en çok bir yıl içinde tahsil edilmesi düşünülen senetli, senetsiz alacaklar ve bunlara ait şüpheli alacak ile karşılığının takıp edildiği hesaptır.
Ortaklardan Alacaklar
İşletmenin ana faaliyet konusu dışındaki ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan işlemler dolayısıyla ortaklardan alacaklı bulunduğu tutarlar bu hesapta izlenir. Boyle bir alacağın doğması halinde hesap borçlanır, alacak tahsil edildiğindeyse alacaklandırılır.
İştiraklerden Alacaklar
İşletmenin ana faaliyet konusu dışındaki ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan işlemler dolayısıyla iştiraklerden yani ortak olunan işletmelerden olan alacaklar bu hesapla izlenir. Böyle bir alacağın doğması halinde hesap borçlanır, alacak tahsil edildiğindeyse alacaklandmlır.
Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar
İşletmenin ana faaliyet konusu dışındaki işlenilen dolayısıyla bağlı ortaklıklardan olan alacaklar bu hesapta izlenir. Böyle bir alacağın doğması halinde hesap borçlanır, alacak tahsil yada mahsup edildiğindeyse alacaklandırılır.
Personelden Alacaklar ve Avanslar
İşletmenin kendi personelinden ve işçisinden olan alacakları (işletme tesislerinden yararlanma, malı sorumluluk gibi nedenlerle ortaya çıkan alacaklar) takip edilir. Alacak doğduğunda hesap borçlanırken, alacağın tahsilinde hesap alacaklandınhr. Ücret avansları yada volluk avansları bu verilen iş avansları hesapta değil 196 Personel Avansları hesabında izlenir.
| Ünite 9 Degerlendirme Sorulari |
| 1- | Aşağıdaki işlemlerden hangisinin sonucunda Alıcılar Hesabı alacalandırılır? |
| Banka aracılığıyla müşteri senedinin tahsil edilmesi | |
| Avans verilerek sipariş edilen malın teslim alınması | |
| Kredili satılan mal için müşteriye Iskonto yaptlması | |
| Satıcıya mal iade edilmesi | |
| Müşteriye mal aide edilmesi |
çözüme bak – Hata bildir
| 2- | İşletme, müşterisi Güney Ticaret’ten alacağına karşılık bir bono aldığında yapacağı kayıt aşağıdakilerden hangisidir? |
Hata bildir
| 3- | Bu kayıt hangi işleme aittir? |
| Satıcının bankaya para yatırmasına | |
| Hesaba karşılık senet alınmasına | |
| Senedin işletme tarafından tahsiline | |
| Bankadan para çekilmesine | |
| Tahsil için bankaya gönderilen senedin bankaca tahsiline |
çözüme bak – Hata bildir
| 4- | Z işletmesi vade tarihine 30 gün kalmış olan 20.000.000 lira nominal değerli bir senedini nakit sıkıntısı nedeniyle İş Bankası’na kırdırmış ve 2.000.000 TL kesildikten sonra kalan 18.000.000 liraya tahsil etmiştir. Bu bilgilere göre yapılacak muhasebe kaydı hangisidir? |
Hata bildir
| 5- | İşletme, 200.000.000 + 20.000.000 KDV liralık mal satmış; toplam bedelin 120.000.000 lirasını peşin almış, 100.000.000 lirası için alacaklı kalmıştır. Bu işlemin muhasebe kaydı aşağıdakilerden hangisidir? |
Hata bildir
| 6- | Yukarıdaki kayıt hangi işleme aittir? |
| Senetlerin tahsile verilmesi | |
| Senet tahsili | |
| Senetlerin protestosu | |
| Senet yenilemesi | |
| Senet Iskontosu |
Hata bildir
| 7- | İşletmenin bir iş için görevlendirdiği personeli dönüşünde, kendisine verilen iş avansını getirdiği harcama (gider) belgeleriyle kapattığında yapılacak kayıt aşağıdakilerden hangisidir? |
Hata bildir
| 8- | Bu yevmiye kaydı aşağıdaki işlemlerden hangisine aittir? |
| Alacak senedinin bankaya tahsile verilmesine | |
| Alacak senedinin banka tarafından tahsiline | |
| Alacak senedinin ciro edilmesine | |
| Alacak senedinin protesto ettirilmesine | |
| Alacak senedinin bankaya iskonto ettirilmesine |