Rüçhan hakkı nedir?
RÜÇHAN HAKKI: 3. şahıslar tarafından haczedilen mallar paraya çevrilmeden evvel o mal üzerine kamu alacağı için de haciz konulursa söz konusu kamu alacağının öncelikli alacak hakkı elde etmesi.
RÜÇHAN HAKKI: Herkesten önce satın alma hakkını ifade eder. A.Ş’lerde ihraç edilen hisse senetlerinin öncelikle kendi hissedarlarının satın alması hakkının varlığını belirtmektedir.
Rüçhan hakkı, yeni pay senedi çıkarmak sureti ile (bedelli) yapılan sermaye artırımı sonucunda ortaya çıkacak yeni paylardan öncelikli olarak mevcut pay sahiplerinin sermaye payları ile orantılı olarak satın alım hakkını ifade etmektedir. Genel kurulun esas sermayenin artırılmasına ilişkin kararında aksine bir hüküm yoksa pay sahiplerinden her biri yeni hisse senetlerinden şirket sermayesindeki payları ile orantılı miktarını alabilirler (TTK md. 394).
Anonim şirketlerde mevcut ortakların sermaye artırımı sonrasında ortaklık oranının değişmemesi için rüçhan hakkının kullanımı önem arz etmektedir. Örneğin, itibari değeri 10 TL olan 5.000 paydan oluşan toplam 50.000 TL sermayesi bulunan (XYZ) A.Ş’nin ortağı (A) 1.000 paya sahipse, (A) şirketin %20 (1.000/5.000) ortağıdır. (XYZ) A.Ş’nin sermayesini 100.000 TL’ye çıkarması ve artırımın, itibari değeri 10 TL olan toplam 5.000 adet yeni pay çıkarılması sureti ile yapılması durumunda (A) bu artırımda mevcut hissesiyle orantılı olarak % 25 oranında (1.000 adet yeni pay) rüçhan hakkına sahiptir. Ortak (A) rüçhan hakkını kullandığı takdirde toplam sermayesi 100.000 TL olan ve itibari değeri 10 TL den toplam 10.000 paydan oluşan şirkette 2.000 pay karşılığı yine %20 ortak olarak kalabilecektir. Rüçhan hakkını kullanmadığı takdirde (A)’nın payı 1.000 adet olarak kalacağından yeni durumda (A)’nın şirketteki payı %10’a (1.000/100.000) düşecektir.