Panislamizm
Panislamist düşünce Osmanlı birliğini korumak için “din”i merkeze koyan bir ideoloji üretmiş, Panislamizm, Müslüman liderlerinin en çok tuttukları görüş olmuştur. II. Abdülhamit (1876-1909) Müslüman dünyasında birliği bütün Müslümanlara yaymak için girişimlerde bulunmuştur. Fakat II. Abdülhamid’in projesinin aşarısız olması, bu hareketin içinde bulunanları yeni bir arayışa sevk etmiştir. “Irk ve dil”i temel alan başka bir ideolojik akım Türkçülükyaklaşımını üretmiştir. Ayrıca bu dönemde millet kavramının eski anlamından (Osmanlı millet sisteminden gelen dinî aidiyet anlamından) çıktığını, millet kavramının kültür ve dil fikri ile birlikte tanımlandığını söyleyebiliriz. Örneğin Genç Osmanlılar “Türk” kelimesini, Millet-i Osmaniye,Millet-i islamiye ile birlikte kullanmaktaydılar.