MODERN DÖNEM ÖNCESİ 16 VE 17. YÜZYILLAR

Anahtar Kavramlar

• The Geographia Generalis
• Bernhardus Varenius
• Gerardus Mercator
• 16-17. yüzyıl haritaları

GİRİŞ

16. VE 17. YY daki en önemli coğrafyacılar bernhardurs varenius ve gerardus mercator dur.

Varenius: Geographia Generalis

Mercator:projeksiyon sistemi

Bernhardus Varenius ve The Geographia Generalis Başyapıtı

1622 de Almanya da doğmuştur.1650 de geographia generalis olan en önemli eserini yayımlamış ve aynı yıl ölmüştür. Eserin ilk bölümü matematiksel olarak Dünyanın şekli, boyutları, hareketleri ve ölçülerine ayrılmışken ikinci bölüm Dünya ile Güneş ve yıldızlar arasındaki ilişki, farklı yerler arasındaki zaman farkı ve gün uzunluğu gibi konulardan bahsetmektedir. Üçüncü bölüm ise yeryüzünün belli bölümleri hakkında kısa bilgilere, konum ve boylam hakkında ifadeler ile küre ve harita yapımı konularına ayrılmıştır.1649 da yazdığı Descriptio Regni Japoniae adlı eserinde Japonya ve Siam bölgesi hakkında bilgiler vermektedir.sistematik coğrafyanın temelleri atılmıştır.

Haritalar ve Gerardus Mercator’un Dünya Haritası

     Kil tabletler veya papirüsler üzerine yapılan kroki benzeri çizimler değişip gelişerek Eratosthenes ve Ptolemaios gibi öncülerle birlikte gerçek anlamda harita formatına uygun bir hüviyet kazanmış, İstahrî gibi kartograflar ve Birûnî gibi çağının çok ilerisinde olan bilginlerin katkıları ile konum ve ölçek hatalarından büyük oranda arınmışlardır. Pirî Reis’in 1513 tarihli muhteşem Dünya haritası ile birlikte çıta yükselmiş ve haritacılık dev bir adım daha atmıştır. Ancak haritacılığın asıl çağ atlaması Gerardus Mercator ile birlikte olmuştur.1512 de belçıka da doğmuştur.flemenk asıllı kartograf ve matematikçidir.

      Mercator’un projeksiyon sistemi ekvator çevresi için gerçeğe en yakın sonuçları verirken, kutuplara doğru gidildikçe ölçekte bozulmalar meydana gelmektedir. Ekvatordaki bir yerin düzleme aktarılması sırasında ideal olan görüntü, 60° enlemlerine varıldığında ölçeği 4 kat, 80° enlemlerinde ise 6 kat büyümüş olarak çizilmektedir (Resim 49). Bu durum haritaların gerçekliğini bozmakta ve 80°den daha yüksek enlemlerin haritalarının oluşturulmasını olanaksız kılmaktadır.

      Mercator aynı zamanda atlas terimini ilk kullanan kişidir. Eski Yunan ve Roma döneminden itibaren çizilmiş olan Avrupanın değişik bölgelerine ait 27 adet haritayı revize ederek tek bir kitapta toplamış ve buna da atlas adını vermiştir. Tamamlayamadığı bazı haritalar ise ölümünden sonra oğlu tarafından tamamlanarak yayımlanmıştır.

Bölüm Soruları

1) Mercator’un Kartografya alanında literatüre soktuğu terim aşağıdakilerden hangisidir?

1. a) Pergel
2. b) Başlangıç meridyeni
3. c) Aydınger
4. d) Model küre
5. e) Atla

 2) Bernhardus Varenius’un coğrafi çalışmalarını yürüttüğü şehir neresidir?

1. a) Paris
2. b) Duisburg
3. c) Hamburg
4. d) Amsterdam
5. e) Roma

3) Aşağıdakilerden hangisi Bernhardus Varenius’a göre bir Bölgesel Coğrafya çalışmasına konu olamaz?

1. a) Atlantik’teki adaların dağılışı
2. b) Dünya iklimi
3. c) Asya ülkelerinin sınırları
4. d) Alplerin kuzey yamaçlarının rölyefi
5. e) Almanya’daki ovalarda yetiştirilen ürünler

 4) Mercator’un projesiyon sistemi hangisidir?

1. a) Üçgen
2. b) Düzlem
3. c) Silindirik
4. d) Kare

1. e) Konik

 5) Bernhardus Varenius’un en önemli eseri hangisidir?

1. a) The Geographia Generalis
2. b) The Seaman’s Secret
3. c) Il Milione
4. d) The World’s Hydrographical Descriptionoma
5. e) The Regional Geography

6) Aşağıdakilerden hangisi Mercator projeksiyon sisteminin dezavantajlarındandır?

1. a) Kuzey Buz Denizi’ndeki buz dağlarının dağılışını göstermesi
2. b) Dünya iklimi hakkında bilgi vermesi
3. c) Kutuplara yakın bölgeleri olduğundan büyük göstermesi
4. d) Alplerin yükseltilerini göstermesi
5. e) Ekvator bölgesini gerçeğe yakın göstermesi

7) Mercator’un projeksiyon sistemine göre Dünya üzerinde en doğru bir şekilde düzleme aktarılan bölge hangisidir?

1. a) Ekvator çevresi
2. b) Başlangıç meridyeni yakınları
3. c) Kutuplar çevresi
4. d) Bütün Dünya
5. e) Orta enlemler

 8) Gerardus Mercator’un öldüğü şehir neresidir?

1. a) Paris
2. b) Lyon
3. c) Hamburg
4. d) Amsterdam

1. e) Duisburg

9) Aşağıdakilerden hangisi Bernhardus Varenius’a atfedilen ünlü tablodur?

1. a) Mona Lisa
2. b) Geographer
3. c) Son Yemek
4. d) Kaplumbağa Terbiyecisi
5. e) Yaralı Asker

 10) Aşağıdakilerden hangisi Bernhardus Varenius’un Japonya ve Siam bölgesi hakkında bilgi verdiği eseridir?

1. a) II Milione
2. b) Atlas
3. c) The Geographia Generalis
4. d) Descriptio Regni Japoniae
5. e) Regional Geography

Cevaplar

1)e, 2)d, 3)b, 4)c, 5)a, 6)c, 7)a, 8)e, 9)b, 10)d

İlgili Kategoriler

Coğrafya Ders Notları