MODERN DÖNEM COĞRAFYA BİLİMİNİN ÖNCÜ KİŞİLERİ
1. Ferdinand von Richthofen
1833-1905 yılları arasında yaşamış Alman bilim adamıdır. Kronografi ve kronolojinin temel ilkelerini belirleyerek bu alanlarda standartlar oluşturmuştur. Coğrafi, jeolojik, ekonomik ve etnolojik gözlem ve bulgularını kaleme almıştır.
2. Albrecht Penck
1858-1945 yılları arasında yaşamış Alman jeolog ve coğrafyacıdır. Jeomorfoloji ve klimatoloji alanlarında çalışmalar yapmıştır. 1894 yılında yayınladığı Morphologie der Erdoberfläche isimli eseri dikkate değerdir.
3. Fredrich Ratzel
1844-1904 yılları arasında yaşamış Alman coğrafyacı ve etnologdur. Siyasi Coğrafya akımının kurucusu sayılmaktadır. Ayrıca insan ile çevre arasındaki ilişkileri ele alarak alanının öncüsü sayılan Antropogeography (Beşeri Coğrafya) adlı eserindeki devletlerin yayılması hususu Hitler’in bazı fikirlerine esin kaynağı olmuştur. Devletlerin yayılmasının küçük devletleri istila etmekle mümkün olduğunu savunmuştur.
4. Alfred Hettner
1859-1941 yılları arasında yaşamış Alman coğrafyacıdır.ona göre coğrafya genel veya bölgesel olmalıdır.bölgesel alan insanların blulnduğu sahalarla ilgili olmalıdır.materyalist görüşleri rus coğrafyacıları etkilemiştir.
5. Karl Haushofer
1869-1946 yılları arasında yaşamış Alman coğrafyacı ve jeopolitikcidir. Bir Nazi subayıdır. SS kıtalarını tasarlamış, Almanya, SSCB ve Japonya ekseninde doğu devletlerini kapsayan Avrasya Birliği fikrini ortaya atmış ve jeopolitik kavramının gelişmesine katkıda bulunmuştur.
6. Walter Christaller
1893-1969 yılları arasında yaşamış Alman coğrafyacıdır. Merkezi Alan Teorisi’nin fikir babasıdır. Yerleşim ve ilişkiler ağı içerisinde sistematik bir tanımlama yapmaya çalışmıştır. Almanya’nın Polonya’yı işgalinde fikirlerinden istifade edilmiştir.
7. Paul Vidal de la Blache
1845-1918 yılları arasında yaşamış Fransız coğrafyacıdır. Fransız Jeopolitik Okulunun ve modern Fransız Coğrafyasının kurucusu olarak kabul edilir. Beşeri Coğrafyanın Prensipleri adlı çalışmasını 1918 yılında tamamlamış olan Blache bu alanın öncülerinden sayılmakla birlikte Tarihi Coğrafya alanının da kurucularındandır. Tableau de la Géographie de la France ve Géographie Universelle adlı eseriyle modern Bölgesel Coğrafyanın temellerini atmıştır.
8. Jean Brunhes
1869-1932 yılları arasında yaşamış Fransız coğrafyacıdır. İnsan ve çevre ilişkisi üzerine çalışmalar yapmış, 1910 yılında Human Geography adlı eseri kaleme almıştır.
9. Conrad Malte-Brun
1775-1826 yılları arasında yaşamış Danimarkalı-Fransız coğrafyacı ve gazetecidir. 1837 tarihli Çin haritasında Mançurya kelimesini ilk defa kullanan ve Avustralya’ya deve gönderilmesi fikrini ortaya atan coğrafyacıdır.
10. Elisée Reclus
1830-1905 yılları arasında yaşamış Fransız coğrafyacı ve tarihçidir. La Nouvelle Géographie universelle, la terre et les hommes adlı 18 ciltilk eseri vardır. Biyorejyonalizm olarak tanımlanabilecek bir akımın öncü bilim adamlarındandır. İnsan dışındaki canlı unsurların da çevre ile olan münasebetleri üzerinde çalışmıştır.
11. Emmanuel de Martonne
1873-1955 yılları arasında yaşamış Fransız coğrafyacıdır. İklim, hidrografya, erozyon, buzullar, koordinat sistemleri, projeksiyon sistemleri, biyocoğrafya gibi Coğrafyanın birçok alanında çalışmalar yapmıştır. Uluslararası Coğrafya Birliğinin 14 yıl boyunca başkanlığını yapan de Martonne, kendi adıyla anılan kuraklık indisini bulmuştur.
12. William Morris Davis
1850-1934 yılları arasında yaşamış Amerikalı coğrafyacı jeolog, jeomorfolog ve klimatologdur. Amerikan coğrafyasının babası olarak bilinir. Aşınım döngüsü kavramını ortaya atan coğrafyacıdır. Jeomorfolojik döngünün yapı-süreç-zaman üçgenindeki evrimini ve peneplen kavramını açıklamıştır.
13. Isaiah Bowman
1878-1950 yılları arasında yaşamış Amerikalı coğrafyacıdır. The New World: Problems in Political Geography adlı eseri onun Siyasi Coğrafya alanında çağdaşlarına göre bir adım öne çıkmasına sebep olmuştur.
14. Ellen Churchill Semple
1863-1932 yılları arasında yaşamış Amerikalı coğrafyacıdır. Beşeri Coğrafya ve çevre konularında yoğunlaşan çalışmaları ile bilinen Semple, çevresel determinizm temelli görüşleriyle bu alanın tanınan isimlerinden olmuştur. Fredrich Ratzel’in fikirlerini savunmuş ve bu fikirlerin Amerika’da tanınmasını sağlamıştır.
15. Carl O. Sauer
1889-1975 yılları arasında yaşamış Amerikalı coğrafyacıdır. The Morphology of Landscape eseri kültürel peyzaj üzerine yapılmıştır.kültürel ekoloji ve fiziki ortam ilişkisini anlatmıştır.
16. Albert Brigham
1855-1932 yılları arasında yaşamış Amerikalı jeolog ve coğrafyacıdır. Beşeri Coğrafyanın kurucularından olup, coğrafyanın, Fiziki Coğrafyanın temelleri konularında çalışmış ve coğrafi disiplinleri bir arada değerlendirmiştir.
17. Richard Hartshorne
1899-1992 yılları arasında yaşamış Amerikalı coğrafyacıdır. Ekonomik Coğrafya, Siyasi Coğrafya ve Coğrafyanın Felsefesi gibi konularda çalışmış, 1939 yılında bir metodoloji çalışması olarak The Nature of Geography adlı eseri kaleme almıştır.
18. Marcus Vitruvius
MÖ 1. yüzyılda yaşamış Romalı yazar, mimar ve mühendistir. Suyun yer şekillerini etkilediği üzerine görüşler ortaya koyan ilk bilim adamlarından birisi olarak kabul edilmektedir.
19. Leonardo da Vinci
1452-1519 yılları arasında yaşamış İtalyan düşünür, mimar, mühendis, mucit, matematikçi, anatomist, müzisyen, heykeltıraş, botanist, jeolog, kartograf, yazar ve ressamdır. Birçok konuda eserler vermiş olmasının yanında Coğrafya açısından önemi doğa bilimleri konusundaki çalışmalarından ve topografyanın şekillenmesinde erozyonun etkisini vurgulamasından kaynaklanmaktadır.
20. Bernard Palissy
1510-1590 yılları arasında yaşamış Fransız hidrolik mühendisi ve doğabilimcidir . Minerallerin suda çözünmeleri ve petrojenez konularında yapmış olduğu çalışmalar Coğrafya bilimi açısından dikkate değerdir.
21. Edme Marriotte
1620-1684 yılları arasında yaşamış Fransız fizikçi ve papazdır . Sıvıların hareketleri konusundaki çalışmaları önemlidir.
22. Edmund Halley
1650-1742 yılları arasında yaşamış İngiliz astoronom, jeofizikçi, matematikçi, meteorolog ve fizikçidir. Yıldız haritasına katkılar yapmış, Halley kuyruklu yıldızının belirli tarihlerde geçiş yapan bir yıldız olduğunu bularak bu kuyruklu yıldıza adını vermiştir. Ayrıca alize rüzgârları ve muson yağmurları hakkında da çalışmaları bulunmaktadır.
23. Daniel Bernoulli
1700-1782 yılları arasında yaşamış İsviçreli matematikçi ve fizikçidir . Hydrodaynamica adlı eserin sahibi olan Bernoulli, akışkan mekaniği konusunda çalışmış ve gazlar için kinetik kuramının temellerini atmıştır. Oransal analizler hakkındaki çalışmaları da ilişki analizi konusuna örnek teşkil etmektedir.
24. Leroy Sherman
20.yüzyılın önemli Amerikalı hidroloji mühendislerindendir. 1932’de günümüzde de kullanmakta olduğumuz birim hidrografı geliştirmiş, sızma ve akış üzerine teoriler ortaya koymuştur.
25. Robert Elmer Horton
1875-1945 yılları arasında yaşamış Amerikalı coğrafyacı ve hidroloji mühendisidir. İnfiltrasyon teorisini ortaya atan, birçok ampirik gözlemle akış ve erozyona dair temel kaideleri tespit eden ve akarsu drenaj sistemleri hakkında çok önemli çalışmalara imza atan bir bilim adamıdır. 1945 yılında kaleme aldığı makalesi bugün hâlâ birçok çalışmada temel kaynak olma özelliği göstermektedir. Modern Hidrolojinin babası olarak anılır.
26. Comte de Buffon
1707-1788 yılları arasında yaşamış Fransız ekolog, matematikçi ve kozmologdur. doğa tarihi ile yorumlarda bulunduğu ve varoluş zinciri denen canlıları basitten karmaşığa doğru sınıflandıran İlk Çağ felsefi düşüncesine dayanan 44 ciltlik Histoire Naturelle adlı eseri Darwinist felsefenin temelini oluşturmuştur.
27. Desmarest
1784-1838 yılları arasında yaşamış Fransız zoolog ve yazardır . Bir doğa bilimleri sözlüğü de yazmış olan Desmarest, zooloji alanında önemli çalışmalara imza atmıştır.
28. Saussure
1857-1913 yılları arasında yaşamış İsviçreli dilbilimcidir (filolog) Hazırlamış olduğu dil atlası ve Hint-Avrupa dilleri üzerine yapmış olduğu çalışmalar Coğrafya açısından önemlidir. Bu sayede bazı eski eserlerin (Hititçe) bugünün dillerine çevrilmesi konusundaki güçlükler kısmen aşılmıştır.
29. G. A. Werner
1749-1817 yılları arasında yaşamış Alman jeologdur (Resim 90). Alman jeolojisinin babası olarak bilinen Werner, stratigrafi ve kozmojeni konularında çok önemli çalışmalara imza atmıştır. Dünyayı genel hatlarıyla volkanikten sedimanter ve alüvyal malzemelere kadar değişen bir yelpazede beş ana jeolojik formasyona ayırmıştır.
30. Leopold von Buch
1774-1853 yılları arasında yaşamış Alman jeolog ve paleontologdur (Resim 91). Volkanizma, fosiller ve stratigrafi konularında çalışmış, Jura sistemini tanımlamıştır. İskandinavya’dan Kanarya Adaları’na kadar birçok jeolojik seyahat yapmıştır.
31. Giraud Soulavie
1751-1813 yılları arasında yaşamış Fransız coğrafyacı, jeolog, volkanolog ve tarihçidir . 1784 yılında yayımlanan Histoire naturelle de la France méridionale adlı eserinde sedimantasyon süreçleri ve paleontoloji konularını oluşum süreci ile birlikte ele almıştır. Kendine ait teknik ve renklendirmelerle bir jeoloji haritası oluşturmuştur.
32. Nicolas Steno
1638-1686 yılları arasında yaşamış anatomi, jeoloji, paleontoloji alanlarında uzmanlaşmış Danimarkalı papaz ve bilim adamıdır. Paleontolojinin kurucusu sayılan Steno aynı zamanda modern stratigrafi ve Jeolojinin de kurucuları arasında kabul edilmektedir.
33. George Cuvier
1769-1832 yılları arasında yaşamış Fransız bilim adamı ve rahiptir. Fosillerin ortadan kalkmış canlılar olduğunu ispat ederek eski yaşamları ve şekilleri üzerinde çıkarımlar yapmıştır. Bu sebeple modern paleontoloji biliminin kurucuları arasında sayılmaktadır. Evrimci görüşe karşı çıkmış ve canlıların dünyadaki önemli hadiseler neticesinde ortadan kalktıklarını veya yerlerini yenilerine bıraktıklarını ortaya koymuştur.
34. James Hutton
1726-1797 yılları arasında yaşamış İskoç fizikçi, kimya üreticisi, jeolog ve doğa bilimcidir . Modern jeolojinin kurucularından sayılan Hutton, plutonizm teorisinin fikir babasıdır. Erozyon ve sedimantasyon süreçleriyle ortaya çıkan döngüyü açıklamış, diyajenez olayının teorik açıklamasını yapmıştır. 1785’te yayınladığı Yer Teorisi adlı çalışması bu konulardaki fikirlerini içermektedir.
35. John Playfair
1748-1819 yılları arasında yaşamış İskoç matematikçi ve doğa bilimcidir . 1802 yılında yazdığı Illustrations of the Huttonian Theory of the Earth adlı eserinde James Hutton’un çalışmalarının şerhini yapmıştır. Playfair’s Law olarak bilinen ve vadi hacimlerinin akarsuların debileri nispetinde olduğunu ifade eden etki-tepki temelli görüşün sahibidir.
36. Charles Lyell
1797-1875 yılları arasında yaşamış İngiliz hukukçu ve jeologdur (Resim 97). Principles of Geology adlı eserinde Hutton’un fikirlerinden etkilenmiş ve Dünyanın şekillenme sürecinin bugünkü süreçlerin uzun süreli etkisine dayandığını savunmuştur. Dünyanın 300 milyon yıldan daha eski bir mazisi olduğunu düşünen bilim adamlarındandır.
37. Karl Friedrich Naumann
1797-1873 yılları arasında yaşamış Alman minerolog ve jeologdur . Saxonya bölgesinin jeoloji haritasını oluşturmuş, jeolojik ve mineralojik gözlemlerde bulunduğu birçok geziye katılmıştır.
38. JohnWesley Powell
1834-1902 yılları arasında yaşamış Amerikalı kâşif, jeolog ve etnologdur. En önemli keşfi Colorado Nehri’nin yukarı çığırındaki Grand Canyon’dur. Mississippi ve Ohio Nehirleri’nin yataklarında da önemli arazi gezileri yapmış ve birçok fosil örneğini buralardan derlemiştir. Batı Amerikadaki keşif gezilerinin birçoğunu yöneten kişidir.
39. Karl Grove Gilbert
1843-1918 yılları arasında yaşamış Amerikalı jeologdur. Aydaki kraterleri sebepleri ile birlikte doğru bir şekilde açıklayan Gilbert, magmanın yeryüzüne doğru basınçla çıktığı için bazen tabakaları yukarı doğru ittiğini ve lakolit oluşumunu açıklamıştır. Erozyon, akarsu aşındırması ve sedimantasyon konularında da çalışmaları vardır.
40. Alexander Georg Supan
1847-1920 yılları arasında yaşamış Avusturyalı coğrafyacıdır . Klimatoloji ve oşinografi alanlarında çalışmalar yapmış olan Supan’ın Dünya üzerinde buzulların dağılışını gösterdiği 1826 tarihli haritası klimatoloji ve glasiyal jeomorfoloji açısından büyük öneme sahiptir.
41. Siegfried Passarge
1866-1958 yılları arasında yaşamış Alman coğrafyacıdır. Güney ve Kuzey Afrikayı da içerisine alan birçok coğrafi geziye katılmış olan Passarge, bu bölgelerde etnoloji, sömürge düzeni ve şiddet üzerine çalışmalar yapmıştır. Biyolojide olduğu gibi Jeomorfolojide de yerşekillerinin taksonomik bir sınıflandırmaya tabi tutulabileceğini ileri sürmüş ve kendisi de teorik bir sınıflandırma yapmıştır.