MALİYET MUHASEBESİ
- ___________ /___________________
DİMM gideri Yansıtma
D.İŞÇ.gideri Yansıtma
GÜG gideri Yansıtma
DİMM gideri Gider ve yansıtma hesaplarının
D.işçilik gideri kapatılması
GÜG gideri
_____________ /______________________
- ____________ / _________________________
Yarı mamul-üretim
DİMM gideri Yansıtma Üretim maliyetlerinin üretime aktarılması
D.işçilik gideri Yansıtma devri, yüklenmesi.
GÜG Yansıtma
____________ / __________________________
- dağıtım= Giderin tüm gider yerlerine dağıtılması
2.dağıtım=Yardımcı gider yerlerinde toplanan giderlerin esas gider yerlerine dağıtılmasıdır.
3.dağıtım=Esas gider yerlerinde toplanan giderlerin mamullere (ürünlere) dağıtılmasıdır.
- Maliyet = Bir mamul veya hizmetin edinilmesi için o dönem içinde yapılan harcamalarla daha önceki dönemde yapılan harcamalarda o mamul ve hizmetin edinilmesinde katlanılan fedakârlıkların parasal tutarıdır.
- Harcama= Bir mamul fayda ve hizmet sağlanması veya herhangi bir edim karşılığı olmaksızın ortaya çıkan yükümlülük nedeniyle yapılan ödeme ve borçlanma.
- Maliyet, herhangi bir malı veya hizmeti, kullanıldığı veya satıldığı yerde veya durumda elde edebilmek için doğrudan doğruya ve dolaylı olarak yapılan toplam harcamalardır.
- Gider; işletmenin belirli bir dönemdeki mamul teslimi veya üretim, hizmet kullanımı veya sürekli ana iş konusuyla ilgili diğer işlemleri sonucunda işletmenin varlıklarında meydana gelen azalışlar veya yükümlülüklerinde meydana gelen artışlardır.(bilânço yaklaşımı)
- Gider; işletmenin faaliyetini ve varlığını sürdürebilmesi ve bir ekonomik yarar ( gelir elde etmesi ) sağlaması için belli bir dönemde kullandığı ve tükettiği girdilerin faydası tükenmiş maliyetlerinin hâsılattan düşülen kısmı (gelir tab. yaklaşımı)
- Zarar; belli bir dönemde işletmenin özsermayesinde giderler ve işletmeden çekilen değerler hariç, olağandışı faaliyetler veya arızi yapılan işlemler ve olaylar sonucu meydana gelen azalışlar.(bilânço yaklaşımı)
- Zarar; belli bir dönemde işletme faaliyetlerinin sürdürülmesi ve bir gelir elde edilmesi dışında arızi iş ve olaylardan dolayı kullanılan veya tüketilen varlıkların hâsılattan düşülen, yararı tükenmiş maliyetler ( gelir tab. yaklaşımı)
- Değişken Maliyetler = Toplamda değişen, birim başı sabit.
- Sabit Maliyetler = Toplamda sabit, birim başına değişen
- Yapısal Giderler -> İşletmenin yapısına bağlı olarak ortaya çıkan, kısa dönemde alınacak kararlardan etkilenmeyen işletme faaliyetlerinin sürdürülmesi için yapılması zorunlu olan (kira, amortisman, yönetici giderleri)
- Programlanmış -> Reklâm, araştırma geliştirme giderleri.
Maliyetin Kapsamına Göre;
- TAM MALİYET SİSTEMİ = DİMM + D.İşç. + Değ. GÜG + sbt GÜG
DEĞİŞKEN MALİYET = DİMM + D.İşç + Değ. GÜG
NORMAL MALİYET = DİMM + D.İşç + Değ. GÜG + sbt GÜG (kapasite Kul. oranı)
ASAL MALİYET = DİMM + D.İşç.
Maliyetlerin Saptanma Şekline Göre;
- Sipariş Maliyet = Belli partiler halinde üretim yapan ve her partide farklı tür ve nitelikte mamul üreten.
Safha (evre ) Maliyet = Birbirini izleyen aşamalarda sürekli ve seri olarak kitle halinde ürün üreten.
Maliyetlerin Saptanma Zamanına göre;
Fiili Maliyet = Faaliyet yapıldıktan sonra fiilen gerçekleşen tutarları esas alan maliyet sistemidir.
Tahmini Maliyet = Bilimsel olmayan, geçmiş deneyimlerden yararlanılarak önceden tahmin edilen maliyet sistemidir.
Standart Maliyet = Bilimsel yöntemlere göre gerçekleşmesi gereken maliyet sistemidir.
- Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesabı= Maliyet muhasebesi ile genel muhasebenin birbirinden bağımsız olan işletmelerde genel muhasebe tarafından kullanılır.
- Maliyet muhasebesi yansıtma hesabı= Maliyet muhasebesi ile genel muhasebenin birbirinden bağımsız olan işletmelerde maliyet muhasebesi tarafından kullanılır.
- Maliyetler = Ürünlere yüklenmelerine göre ->Direkt, endirekt
Faaliyet hacmiyle ilişkilerine göre -> Değişken, Sabit.
Çeşitlerine göre -> İlk madde ve malzeme, İşçi ücret gideri, Memur ücret gideri, Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler, Çeşitli giderler, Vergi resim ve harçlar, Amortisman ve tükenme payları, Finansman giderleri.
Fonksiyonlarına Göre ->Tedarik (satın alma ) giderleri, üretim giderleri, Araştırma geliştirme giderleri, Pazarlama ve satış dağıtım giderleri, Genel yönetim giderleri, Finansman giderleri.
- Stok bulundurma maliyeti ile sipariş maliyeti toplamının en az olduğu nokta optimal sipariş miktarı
DAĞITIM YÖNTEMLERİ
- dağıtım= Giderin tüm gider yerlerine dağıtılması
2.dağıtım=Yardımcı gider yerlerinde toplanan giderlerin esas gider yerlerine dağıtılmasıdır.
3.dağıtım=Esas gider yerlerinde toplanan giderlerin mamullere (ürünlere) dağıtılmasıdır
2.Dağıtım türleri :
- Basit Dağıtım -> Yardımcılar dikkate alınmaz. Birbirlerine pay vermez. Sadece esas üretim ile dönem gider yerlerine pay verir.
Kademeli dağıtım -> Dağıtıma tabi gider yerleri arasındaki yarar ve hizmet alışverişi belli bir sıra içinde tek yönlü olarak dikkate alınır.
- Matematiksel -> Yardımcı gider yerlerinin birbirlerinden yararlanma yüzdeleri ve esas gider yerlerine verdikleri paylar hesaplanır. Yardımcılar kendilerinden pay almaz, birbirlerinden pay alırlar.
- Karşılıklı -> Hizmet alışverişi dikkate alınmakta giderler yardımcı üretim ve hizmet gider yerlerine karşılıklı dağıtılmakta.
- Planlı dağıtım -> Tahmin yoluyla veya bütçeler aracılığı ile giderler belirlenerek saptanan dağıtım oranlarına göre dağıtılırlar.
- Yan ürünlerinin hesaplanmasında kullanılan yöntemler
- Brüt satış hasılatı
- Net satış hasılatı
- Satış fiyatından geriye doğru hesaplama
- Tedarik değerinin esas alınması.
- Birleşik giderlerin ortak ürünler arasında dağıtımında kullanılan yöntemler
-Üretim miktarı
-Katsayı
-Piyasa değeri
-Net satış hasılatı
-Standart verim
FARK FORMULLERİ
* DİMM Farkları
DİMM Miktar farkı = ( Fiili miktar – Standart Miktar ) * Standart Fiyat
DİMM Fiyat farkı = ( Filli Fiyat- Standart Fiyat ) * Fiili Miktar
* D.İŞÇİLİK Farkları
D.İşçilik Süre Farkı = ( Fiili Süre – Standart Süre ) * Standart Ücret
D.İşçilik Ücret Farkı = ( Fiili Ücret – Standart Ücret ) * Fiili Süre
* GÜG Farkları
GÜG Bütçe farkı = Fiili GÜG – Fiili çalışma hacmindeki bütçelenmiş GÜG
GÜG verimlilik farkı = ( Fiili çalışma hacmi – olması gereken çalışma hacmi) x Standart GÜG değişken oran
Kapasite farkı = ( Bütçe kapasitesi – Fiili kapasite ) x Standart sabit GÜG yük. oranı
Değişken GÜG ile ilgili ……… Verimlilik farkı
Sabit GÜG ile ilgili …………… Kapasite farkı
* Enflasyonist ortamlarda maliyetin düşük, stok maliyeti ve karın yüksek olduğu yöntem : FIFO
SMMM TABLOSU
DİMM Gideri Direkt işçilik gideri Genel Üretim Giderleri
Toplam Üretim Maliyeti
DBYM (+)
DSYM (-)
Üretim mamul Maliyeti
DB Mamul (+)
DS Mamul Maliyeti
Satılan Mamul Maliyeti