KPSS YKS-TYT Coğrafya ders notu ve şifreleri



1) !!!!!!!!!!EGE BÖLGESİ!!!!!!!!!!!(turizm)
-turizm gelirlerinde 2. sırada yer alır
-Kaz dağları-dilek yarımadası-spil dağı-travertenler
-Efes-millet-Meryem ana kilisesi
-kaplıcalar ve kıyı turizmi gelişmiştir….
NOTTTT=kış turizmi gelişmemiştir…….

2)!!!!!!!!!!AKDENİZ BÖLGESİ!!!!!!!!!!!(turizm)
-turizm gelirlerinde 3. sırada yer alır
-Saint pieerre kilisesi-kız kelesi-Aspendos-Patara Perge
-lara-Konya altı plajları-karstik şekiller
-yedi uyurlar mağarası-cennet-cehennem obrukları
-Olympos-köprülü kanyonu-kovada-Manavgat şelalesi
NOTTTT=kış turizmi GELİŞMİŞTİR(mevcuttur)…….

3)!!!!!!!!MARMARA BÖLGESİ!!!!!!!!!!!(turizm)
-turizm gelirlerinde 1. sırada yer alır
-Turizm çeşitliliği fazladır
-Turizm yılın 12 ayına yayılmıştır…

 

 

4)!!!!!!!!!KARADENİZ BÖLGESİ!!!!!!!!!!!(turizm)
-Çoruh-fırtına deresi rafting-yaylacılık
-Sümela manastırı-kral kaya mezarlıkları
-uzun göl-Abant-Yedigöller-Hatilla vadisi doğal güzellikler
-Ilgaz ve kartal kaya kayak merkezleri
NOTTTT=yağış rejiminden dolayı deniz turizmi gelişmemiştir….

5)!!!!!DOĞU ANADOLU BÖLGESİ!!!!!!!!!!!(turizm)
-palandöken-Sarıkamış kayak tesisleri
-ani harabeleri-İshakpaşa sarayı-Akdamar kilisesi
-Harput- yüzen adalar-meteor çukuru
NOTTTT=kış turizm potansiyelinin en çok olduğu bölgedir….

6)!!!!!!!!!İÇ ANADOLU BÖLGESİ!!!!!!!!!!!(turizm)
-peribacaları-ıhlara vadisi
-Erciyes-Elmadağ kayak merkezleri
-Kültepe-Gordion-Hattuşaş-Çatalhöyük tarihi yerler
-sultan sazlığı-Beypazarı-Kızılcahamam doğal oluşumlar
-etnografya müzesi-Mevlana……..

7)!!!!GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLG.!!!(turizm)
-Zeugma-Hasankeyf-nemrut heykelleri
-balıklı göl-Mardin tarihi evleri-Diyarbakır surları
-çermik kaplıcaları-Malabadi köprüsü-GAP
NOTTTT=kış turizmi ve yaylacılık gelişmemiştir……

 

 

8) TÜRKİYEDE ELEKTRİK ÜRETİMİNİN KAYNAKLARA DAĞILIMI (%)

 

% 46  à  Doğalgaz

% 24  à  Hidro-elektrik

% 17  à  Linyit kömürü

% 9    à  Taşkömürü, Asfaltit

% 4    à  DİĞERLERİ…….

 

 

9)TÜRKIY’EDE BÖLGESEL KALKINMA PROJELERİ
GAP (Güneydoğu Anadolu Projesi): Sulama ve kalkınma Projesidir Uygulanmakta olan projedir.
DOKAP (Doğu Karadeniz Projesi):Devlet Planlama Teşkilatı tarafından planlanan bir projedir. Ekonomiyi, ticareti, turizmi geliştirmek amaçlanmıştır.
DAP (Doğu Anadolu Projesi):Projenin amacı bölgede büyüme sağlamaktır. Tarım ve hayvancılık ile ilgili…..
ZBK (Zonguldak-Bartın-Karabük Projesi):Projenin amacı demir-çelik üretiminde bölgede yeni yatırım alanları oluşturmaktır.
YHGP (Yeşilırmak Havzası Gelişim Projesi):Projenin amacı Yeşilırmak havzasında yer alan Amasya, Çorum, Tokat, Samsun illerini içine alan proje havzasında rejim düzensizliğinden kaynaklanan taşkın, erozyon, su ve çevre kirliliği sorunlarını çözmektir.

NoooTTTT: bu projeler önemliiiiiiii

10)JEOTERMAL SANTRALLERİ
jeolojik yapıya bağlı ortaya çıkar(EGE BÖLGESINDE)
SARAYKÖY———-Denizli
-GERMENCIK——–Aydın
-BALÇOVA————İzmir

 

 

11)——-HEYELAN ————
Killi yapı eğim ve yağış etkilidir
-en çok Doğu Karadeniz’de görülür
-ilkbaharda fazla(kar erimelerinden dolayı)
-istinat duvarları en önemli önlemdir
NOTTTTT: bitki örtüsü heyelanı önlene MEZZZZ

12)Nüfus miktarının en çok olduğu bölge: MARMARA
nüfus miktarının en az olduğu bölge: DOĞUANADOLU

13)—NÜFUS ARTIŞININ OLUMLU SONUCLARI- —
                -İŞ gücü ucuzlar
-vergi alımı artar
-ticarete canlılık gelir
-yeni iş kolları ortaya çıkar……

Notttt: bu sonuçlar olumsuz sonuçlara çok benzerrrrrrr!!!!!

14)Türkiye’de toplam nüfus içinde ERKEK nüfus sayısı daha fazladır.

15)!!!TEHLİKELİ KARIŞTIRILAN İSTATİSTİKLER!!!
TURKIYE’DE göç alan illerde erkek sayısı kadın sayısından daha fazladır…

16-!!!!TEHLİKELİ KARIŞTIRILAN İSTATİSTİKLER !!!!
En fazla mısır yetiştiren bölge=AKDENIZ

 

 

 

17)KaYıP SaKaL= karayel, yıldız, poyraz, samyeli, kıble, lodos= Türkiye’yi etkileyen yerel rüzgârlar…

Notttt: samyeli= keşişleme

 

 

18)ZÜHTİ(zeytin, üzüm,haşhaş,tutun,incir)=Ege bölgesinin ilk sırada yer aldığı ürünler.

19)TAKKE(Tefenni, Acıpayam, Korkuteli, Kestel, elmalı) karstik ovalar… Verim azdır. Akdeniz çevresinde yer alır.

20)Doğalgaz tesisleri= OHA(Ovaakça Hamit abat Ambarlı)

 

 

21)Enerji üreten göller….HET(HAZAR, EĞİRDİR,TORTUM)

22)!!!!!!ÖNEM ARZ EDEN BİLGİLER!!!!!!
Ria tipli kıyılar= İst ve Çanakkale boğazları, bodrum(riyakâr insanların en fazla olduğu bölge Marmara… Oradan yazın kopmaya bodruma….hatırlayınız :)))
Dalmaçya(denize nerede dalacaksınız:))))=Antalya
-Boyuna(dağlar kıyı boyunca uzanır:)))=Akdeniz ve Karadeniz
Enine tipli(E harfi=ege)=ege kıyıları :))))

23)!!!!!!ÖNEM ARZ EDEN BİLGİLER!!!!!!
Haliçli kıyılar(gel-git sonucu), skyer ve fiyortlu(kutup bölgeleri=buzullar… Enlemden dolayı yok) Türkiye’de bulunmaz…
noTTTT= bizdeki haliç çakma :))))

24)!!!!!!ÖNEM ARZ EDEN BİLGİLER!!!!!!
-Devlet kontrolünde bulunan ürünler: haşhaş, kenevir, pirinç, tütün

25)!!!!!!ÖNEM ARZ EDEN BİLGİLER!!!!!!
-Türkiye’de çıkarım alanı en dar olan maden: TAŞKÖMÜRÜ
-Türkiye’de çıkarım alanı en geniş olan maden: LİNYİT

 

 

26)!!!!!!ÖNEM ARZ EDEN BİLGİLER!!!!!!
-Türkiye’de yetişme alanı en dar olan ürünler: MUZ, ÇAY

27)!!!!!!ÖNEM ARZ EDEN BİLGİLER!!!!!!
-NADAS alanlarının en az olduğu bölge: KARADENİZ
-NADAS alanlarının en fazla olduğu bölge: İÇ ANADOLU

 

 

28)—–DEMIRYOLLAR—-
   –Gitmediği yerler=yıldız dağları, Çanakkale, menteşe, Antalya, Hakkâri yöresi ve Doğu Karadeniz…
Gittiği kıyılar=Samsun, Zonguldak, İskenderun, Mersin, İzmir, Bandırma,İstanbul İzmit,Sakarya….

29)Türkiye’deki tektonik göller:–BASİT MUHASEBE–
(Burdur gölü, Acıgöl, Sapanca gölü, İznik gölü, Tuz gölü, Manyas Gölü, Ulubat gölü, Hazar gölü, Akşehir gölü, Seyfe gölü, Eber gölü, Beyşehir gölü, Eğirdir gölü)

 

30)TEHLİKELİ KARIŞTIRILAN İSTATİSTİKLER !!!!!!!!!
KIYI balıkçılığında ilk sırada yer alan bölge=KARADENİZ
KÜLTÜR balıkçılığında ilk sırada yer alan bölge=EGE….

KÜMES VE BESİ hayvancılığında ilk sırada =MARMARA

BÜYÜKBAŞ hayvancılığında ilk sırada =DOĞU ANADOLU

KÜÇÜKBAŞ hayvancılığında ilk sırada =İÇ ANADOLU

KIL KEÇİSİ yetiştiriciciğinde ilk sırada= AKDENİZ

TİFTİK KEÇİSİ yetiştiriciciğinde ilk sırada =İÇ ANADOLU

İPEKBÖCEKÇ.. Yetiştiriciliğinde ilk sırada=MARMARA

 

 

31)TEHLİKELİ KARIŞTIRILAN İSTATİSTİKLER !!!!!!!!!
Türkiye’de hâkim olan arıcılık tarzı=GEZGİN ARICILIK
NOTTTTT: Çiçek açma dönemleri bölgelere göre farklılık gösterdiğinden dolayı bu tarz gelişmiştir….

32)TEHLİKELİ KARIŞTIRILAN İSTATİSTİKLER !!!!!!!!!
Arıcılık yani bal üretimde ilk sırada yer alan bölge= EGE
Notttttttttttttt: menteşe dağlarından dolayı….

33)TEHLİKELİ KARIŞTIRILAN İSTATİSTİKLER !!!!!!!!!
-En yaygın sanayi dalı= ÇİMENTO
-En fazla nüfusu istihdam eden sektör=DOKUMA…..

34————–BOR———-

-Jet, roket yakıtı, emaye, porselen, cam gibi binlerde alanla kullanılabilir. Dünya bor çıkarımında Türkiye ilk sırada yer alır…. İhraç ediyoruz… BALIKESİR(Bigadiç, susurluk),BURSA(M.kemal paşa),KÜTAHYA(Emet) ve ESKİŞEHİRde(Seyitgazi)çıkarılır……Bandırma BORAKS fabrikasında işletilir……

35—-BOKSİT(ALÜMİNYUM)= alüminyumun hammaddesidir, hafif olup, kullanım alanı geniştir…Akseki ve seydişehir de çıkarılır……SEYDİŞEHİR’DE işletilir….

36—-DEMİR—-ağır sanayinin hammaddesidir. Türkiye’de DİVRİĞİ, HEKİMHAN, HASANCELEBİ ve EYMİR de çıkarılır. Çıkarıldığı yerin uzağında işletilir(hammaddeye yakınlık söz konusu değildir.)……İSKENDERUN(Ulaşım=liman) ,KIRIKKALE(silah ), EREĞLİ ve KARABÜK’TE(enerji kaynakları=taşkömürü) işlenir….

37)TEHLİKELİ KARIŞTIRILAN İSTATİSTİKLER !!!!!
Marmara Gölü= EGE BÖLGESİNDE yer alır……

38)TEHLİKELİ KARIŞTIRILAN İSTATİSTİKLER !!!!!!!!
TOKAT=Karadeniz’de

Eskişehir=İç anadoluda

Kütahya= Ege bölgesinde
DİVRİĞİ=Doğu anadoluda
AFŞİN-ELBİŞTAN=Doğuanadoluda
Seydişehir=AKDENİZ BÖLGESİnde yer alır…………..

39)TEHLİKELİ KARIŞTIRILAN İSTATİSTİKLER !!!!!!!!!
En fazla KENEVİR yetiştiren bölge=KARADENIZ

40)EHLİKELİ KARIŞTIRILAN İSTATİSTİKLER !!!!!!!!!!
En fazla KETEN yetiştiren bölge=MARMARA

41)TEHLİKELİ KARIŞTIRILAN İSTATİSTİKLER !!!!!!!!!
En fazla pamuk yetiştiren bölge=GUNEYDOGUANADOLU

 

42———ZÜHTİ——–

(zeytin, üzüm, haşhaş, tutun,incir)=Ege bölgesinin ilk sırada yer aldığı ürünler…..

 

43——-BETÜŞ——-

(buğday, elma,tütün,üzüm,şekerpancarı)= ekim alanı geniş olan tarım ürünleri….

44—–ELAZIĞ ve ANTALYA—-
yukarıda dağılışı verilen sanayi tesisleri=? KROM

45)           ??????????

En fazla istihdam hangi sanayi dalında=? tabıkı DOKUMA:)))

46)            -ANKARA
-KAYSERI
-BURSA-İNEGÖL
yukarıda dağılışı verilen sanayi tesisleri=? MOBİLYA

47)-HEREKE-CERKEZKÖY
-GÖRDES-DEMİRCİ-KULA
-SIIRT-SIVAS
yukarıda dağılışı verilen sanayi tesisleri=? HALI-KİLİM

48)-MERSIN-ATAS
-İZMİR-ALIAGA
-İZMİT-İPRAŞ
-KIRIKKALE-ORTANADOLU
-BATMAN-BATMAN
yukarıda dağılışı verilen sanayi tesisleri=? PETRO-KİMYA

49)-EREGLI-KARABUK
-İSKENDERUN
-KIRIKKALE
yukarıda dağılışı verilen sanayi tesisleri=? DEMİR-ÇELİK

50) –KIRIKKALE
-ANKARA
yukarıda dağılışı verilen sanayi tesisleri= SİLAH SANAYİİ

 

 

51—–SERT KARASAL—–
-Yükselti karasallık ve Sibirya basınc. ortaya cıkmış
yaz yağışları fazla-yükselim yağışları
-uzun çayır=b.baş hayvancılık
Erzurum Kars civarında etkilidir…..

 

 

52 )!!!!!!ÖNEM ARZ EDEN BİLGİLER!!!!!!

Maden arayan ve finanse eden kuruluşlar=MTA, Etibank

 

 

53) —–KroM—–

—Paslanmaz çelik üretiminde kullanılır.

–Fethiye-Köyceğiz-Dalaman ve Guleman (Elazığ)da çıkarılır

Antalya ve Elazığ’daki ferro-krom tesislerinde işlenir.

 

 

 

54—-RÜZGÂR ENERJİSİ——-

-Çevreyi kirletmez

-Kurulum maliyeti yüksektir.

– İzmir-Çeşme-Alaçatı-Çanakkale, Bozcaada, Çatalca, Hatay’da da santraller kurulmuştur.

55)———-ULAŞIM——–

   – maliyeti en AZ ulaşım sistemi=DENİZYOLLARI

   -maliyeti en FAZLA ulaşım sistemi=HAVAYOLLARI

   -en HIZLI ulaşım sistemi= HAVAYOLLARI

   –en YAVAŞ ulaşım sistemi= DEMİRYOLLARI

  – en RİSKLİ ulaşım sistemi= KARAYOLLARI

  – en GÜVENİLİR ulaşım sistemi= DEMİRYOLLARI

  – en çok YÜK ve YOLCU taşıyan= KARAYOLLARI

 

 

56) —–FOSFAT——

-Gübre sanayisinin hammaddesidir.

-Başlıca Yataklar: Mazı Dağı(Mardin)

İthal ediyoruzzzzz…….

57) Taşkömürüyle çalışan termik santral= Çatalağzı !!!!

 

 

58)—–SICAKLIK——

—Gerçek sıcaklık: Bir yerin yükselti ortalaması dikkate alınarak ölçülen sıcaklıktır…..
—İndirgenmiş sıcaklık: 0 metrede ölçülen, yükselti
dikkate alınmayarak ölçülen sıcaklıktır…..

Nottttt: indirgenmiş izoterm haritalarında yükselti aranmaz…..

 

 

59) —–ULUSAL(ORTAK) SAAT—–

———-YAZ= Iğdır (45 doğu)

———-KIŞ= İzmit (30 doğu) kullanılır……

NoTTT: her yerde farklılık gösteren ise YEREL SAATtir…

 

60) ——-SINIR KAPILARIMIZ—-

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!ÖNEMLİ!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Türkiye-Gürcistan =Sarp Sınır Kapısı
Türkiye-Ermenistan=Akyaka Sınır Kapısı
Türkiye-Nahcivan (Azerbycn) =Umut Sınır (Dilucu)
Türkiye-İran =Gürbulak Sınır Kapısı
Türkiye-İran = Esendere Sınır Kapısı

Türkiye-Irak =Habur Sınır Kapısı
Türkiye-Suriye=  Nusaybin Sınır Kapısı (Mardin)
Türkiye-Suriye =Ceylanpınar Sınır Kapısı (Şanlıurfa)
Türkiye-Suriye =Akçakale Sınır Kapısı Şanlıurfa
Türkiye-Suriye= Karkamış Sınır Kapısı Gaziantep
Türkiye-Suriye= Öncüpınar Sınır Kapıs Kilis
Türkiye-Suriye= Cilve gözü Sınır Kapısı Hatay
Türkiye-Suriye =Yayladağı Sınır Kapısı Hatay
Türkiye-Yunanistan =İpsala Sınır Kapısı Edirne
Türkiye-Bulgaristan= Kapıkule Sınır Kapısı Edirne

61)——PLATOLARIMIZ——-

-Erzurum-Kars, Ardahan Platoları: Volkanik lavların oluşturduğu Türkiye’nin en yüksek platolarıdır.
-Gaziantep, Şanlıurfa Platoları: GAP’la birlikte bu platolarda tarımsal faaliyetler önem kazanmıştır.

-Teke, Taşeli Platoları: Akdeniz Bölgesi’nde kalkerli (kireç taşı) arazi üzerinde oluşmuştur.

-Yazılıkaya Platosu: Egenin iç kesimlerinde yer alır.

-Çatalca-Kocaeli Platosu: Türkiye’nin en alçak platosu olup çok sayıda sanayi tesisleri bulunur.

-Obruk, Cihanbeyli, Haymana, Bozok, Uzun yayla Platoları: (HUCOB) İç Anadolu Bölgesi platolarıdır. Küçükbaş hayvancılık ve tahıl tanımı yaygındır.

 

 

62)——-kapalı havza——nehirlerimiz——-

Aras ve Kura nehirleri açık deniz veya okyanuslara sularını gönderemedikleri için kapalı havza özelliklerini gösterir.

 

63)—–Türkiye’deki Kapalı Havzalar——

Konya Kapalı Havzası, Tuz Gölü Havzası, Burdur kapalı havzası, Acıgöl kapalı havzası, Van Gölü kapalı havzası ve Aras-Kura kapalı havzasıdır.

64)—-Türkiye akarsularının genel özellikleri—–

  • Genellikle doğu-batı yönlü uzanırlar (dağların uzanış şekli)
  • Genellikle boyları kısadır (Türkiye’nin üç tarafının denizlerle çevrili olması)
  • Aşındırma güçleri fazladır (yükselti fazlalığı, eğim)
  • Genellikle akımları düzensizdir (iklim şartları)
  • Ulaşım ve taşımacılıkta kullanılmaz (yatak eğimi ve düzensiz rejim)
  • En çok enerji üretimi ve sulamada kullanılır (yükselti ve tarım)

 

 

65)—-Karstik Göller—–

 Bu tür göller jips, kalker ve kaya tuzu gibi çözünebilen tabakaların bulunduğu yerlerde oluşan göllerdir. Kalkerin çözülmesiyle oluşan çanaklar üzerinde yer alırlar. Kestel, Elmalı, Suğla, Salda ve Kovada gölleri (KESSK) bu oluşumlara örnek gösterilir

 

 

66)—-Tombolo (Saplı ada)——

 Kıyı yakınında bulunan ada ile kara arasında dalgaların getirdiği malzemeleri biriktirmesi sonucu ada karaya bağlanır. Bu şekilde oluşmuş yer şekillerine Tombolo denir. Kapı dağı Yarımadası ve Sinop-İnce burun örnektir

 

 

67)!!!!!!!!ÖNEMLİ BİLGİ!!!!!!

Aynı enlemde bulunan merkezlerde; ekvatora olan uzaklık, güneş ışınlarının düşme açısı, tutulma oranı, yerçekimi, gece-gündüz süre değişimi, çizgisel hız, iklim kuşakları, iki meridyen arasındaki mesafe ve yaşadıkları mevsim ortaktır.

NOTT: Aynı boylamda YEREL saatler aynıdır

 

 

68)——–TÜRKİYE’DE BASINÇ——-

İzlanda D.A.B.: Daha çok kış mevsiminde Türkiye’yi kuzeybatından etkiler. Bol yağış getirir. Kışların ılık geçmesine sebep olur.

Asor D.Y.B.: Türkiye’yi daha çok yaz mevsiminde etkiler. Güneybatıdan etkili olan bu basınç sistemi sıcaklığı ve kuraklığı artırmaktadır.

Sibirya T.Y.B. Kış mevsiminde kuzeydoğudan Ana doluya giriş yapar. Kışların sert, soğuk ve kar yağışlı geçmesine sebep olur. Batıya doğru gidildikçe etkisi azalır.

Basra T.A.B. Yaz mevsiminde güneydoğudan Türkiye’ye doğru giriş yapar. Yaz mevsiminde sıcaklık ve kuraklığı artırır.

 

 

69)—–FÖHN ŞAKAYA GELMEZZZ——

Föhn: Bir dağ yamacını aşan, alçalan, sürtünmenin etkisiyle ısınan sıcak ve kuru rüzgârlardır. Föhn rüzgârlarının etkili olduğu yerlerde sıcaklık yükselir. Tarım ürünleri çabuk olgunlaşır, kar erimelerine bağlı sellenme ve orman yangınlarına da sebep olmaktadır.

NOTTT: Rize’de turunçgil, Iğdır’da pamuk ve Çoruh-Kelkit vadisinde zeytinin yetişmesine sebep olmuştur. Bu duruma bağlı mikro klima alanları oluşmuştur.

 

70)—–Türkiye’de Güneşlenme Süresi ve Buharlaşma Miktarı—–

Genel anlamda güneyden kuzeye doğu gidildikçe güneşlenme süresi ve buharlaşma miktarı azalır. Buharlaşma şiddeti ve güneşlenme süresinin en fazla olduğu bölge Güneydoğu Anadolu iken en az olduğu bölüm Doğu Karadeniz’dir

 

 

71)——KARADENİZ İKLİMİ——

!!!!!Marmara’nın kuzeyi ile Karadeniz kıyılarında etkilidir.

  • Hakim yağış şekli yamaçtır.
  • En fazla yağışı sonbahar, en az yağışı ise ilkbaharda alır.
  • Türkiye’de yağış rejiminin düzenli olduğu tek iklim tipidir.
  • Doğal bitki örtüsü ormandır.
  • Fındık ve mısır doğal tanıtıcı ürünleridir.

 

 

 

72) ——AKDENİZ İKLİMİ—–

!!!!!!G.Marmara, Kıyı Ege, Akdeniz kıyılar ve G.Antep çevresinde görülür.

  • Hâkim yağış şekli cepheseldir.
  • En fazla yağış kış, en az yağış ise yaz mevsiminde düşer.
  • Doğal bitki örtüsü kısa boylu bodur ağaççıklardır (maki).
  • Zeytin ve turunçgiller doğal tanıtıcı ürünleridir.
  • Hâkim toprak tipi Terra-rossa’dır.

 

 

 

 

73——ILIMAN KARASAL İKLİM—–

-Türkiye’de en geniş alana yayılan iklim tipidir.

-en fazla yağışı ilkbaharda alır

yükselim yağışları hâkimdir

yarı kurak bir iklimdir.

-bitki örtüsü kısa boylu cılız ot topluluklarıdır(bozkır)

verimsiz tuzlu kireçli step toprakları hâkimdir…

 

 

74—TAŞINMIŞ TOPRAKLAR—-

 Alüvyal: Akarsuların taşıdığı verimli topraklardır.
Delta ovaları bu toprak türündendir.

Moren: Buzulların taşıdığı topraklardır. Bazı
yüksek dağlarda sınırlı görülür.

Lösler: Rüzgârların taşıdığı topraklardır.
Türkiye’de pek görülmez.

 

75—-YERLİ KAYA TOPRAKLARI—-

Terra-Rossa: Kalkerin paslanmasıyla kırmızı renk alan Akdeniz toprağıdır. Verim azdır.

Çernozyom: Yerli kaya topraklarının en verimlisidir. Erzurum-Kars civarında yaygındır.
Kahverengi Step: İç bölgelerde yer alan tuzlu kireçli ve verimsiz topraklardır.

Laterit: Bol yıkanmış tuzsuz, kireçsiz, asitli
topraklardır. Doğu Karadeniz’de yaygındır.

Podzol: İğne yapraklı bölge toprağıdır. Batı
Karadeniz’de yaygındır.

Kahverengi Orman Toprakları: Karadeniz
Bölgesi’nde yaygındır, verimlidir.

 

76)—–NOTTT—-

Türkiye’de toprak çeşitliliğinin en fazla olduğu bölge Marmara’dır (iklim çeşitliliği).

 

77)——- Erozyonun Sonuçları——

√ Tarım topraklarının verimsizleşmesi

√ Baraj göllerinin alüvyonlarla hızla dolması

√ Doğal dengenin bozulması

√ Delta ovaları meydana gelir (tek olumlu sonuç)

 

 

78—TÜRKİYEDE EN ÇOK GÖRÜLEN AFETLER—

  • Deprem :   % 61
  • Orman yangınları : % 15
  • Sel :   %14
  • Kaya düşmesi :   % 5
  • Heyelan :   % 4
  • Çığ :   % 1

 

79)—–NÜFUS SAYIM TARİHÇESİ—-

Türkiye’de ilk nüfus sayımı 1927 yılında yapıldı ve Türkiye nüfusu 13,6 milyon civarındaydı. 1990 yılına kadar nüfusun 5 yılda bir sayılmasına, 1990’dan sonra ise nüfusun 10 yılda bir sayılmasına karar verildi. Günümüzde ise artık adrese dayalı bir sayım söz konusudur. 2011 yılı sayımlarına göre ise Türkiye nüfusu 74 milyona yükselmiştir. Nüfusla ilgili bilgileri TÜİK düzenler.

80)——-ÖNEMLİ BİLGİ——

Tarihsel süreçte Türkiye nüfus artış oranında artış ve azalmalar olsa da nüfus miktarında sürekli artış olmuştur.

 

 

81)—-NÜFUS POLİTİKALARI—-

Türkiye’de Cumhuriyetin ilk yıllarında nüfusu arttırıcı bir politika izlenilmiştir. 1970’li yıllardan sonra nüfus artış oranını azaltmaya yönelik bir politika izlenmiştir. Günümüzde ise nicelikten ziyade nüfusumuzun niteliksel değişimi üzerinde durulmaktadır.

 

82)—-Nüfusun seyrek olduğu yerler—–

  • Hakkâri Yöresi (Dağlık, engebe, karasal iklim)
  • Teke, Taşeli ve Menteşe civarı (dağlık, karstik arazi, eğim)
  • Yıldız Dağları bölümü, Biga Yarımadası (engebe ve ana yollara sapa kalma)
  • Tuz Gölü Çevresi (iklim = kuraklık)
  • Yukarı Kızılırmak bölümü (engebe, iklim)

  NOTTT: Dağlık alanlar, su yüzeyleri ve bataklık (sazlık) alanlarda nüfus azdır.

 

 

83)—–Nüfusun yoğun olduğu alanlar—–

  • G. Antep ve Kayseri çevresi (sanayi ve ticaret)
  • Adana çevresi (tarım ve sanayi)
  • Kıyı Ege (tarım ve sanayi)
  • Güney Marmara (tarım ve sanayi)
  • Çatalca – Kocaeli Bölümü (sanayi ve hizmet)
  • Ankara ve Eskişehir çevresi (idari yapı, ulaşım)
  • Karadeniz Bölgesi’nin kıyı kesimi (uygun iklim)

 

 

84) ——ÖNEMLİ BİLGİ——

Aktif (Çalışan) nüfusun ekonomik faaliyet kollarına göre dağılımı

  • Tarım(1.cil faaliyet) : Tarımsal üretim, hayvancılık, ormancılık, bağ-bahçe gibi alanları kapsar.
  • Sanayi(2.cil faaliyet): Endüstri, madencilik ve her türlü imalatı içine alan faaliyetlerdir.
  • Hizmet(3.cil faaliyet): İnşaat, ticaret, turizm, eğitim, sağlık gibi alanlarda çalışanlardır.

NOTTTT: çalışan nüfusun sektörel dağılımı= tarım%26, sanayi %25,  hizmet%49

 

 

85)—-KIRSAL MESKEN MALZEMELERİ—-

  • Ahşap meskenler: Ormanların fazla olduğu alanlarda görülür. Karadeniz Bölgesi’nde yaygındır.
  • Kerpiç (toprak) meskenler: Kurak ve yarı kurak bölgelerde yaygındır. İç Anadolu, Doğu ve Güney Doğu Anadolu bölgelerinde bu tip evler yaygındır.
  • Taş meskenler: Genellikle daha çok Akdeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinde yaygındır.
  • Tüflü meskenler: Volkan tüflerinin yoğun bulunduğu Kapadokya çevresinde yaygındır.(Yer-gök….:)))
  • Betonarme meskenler: Kentleşme oranının fazla olduğu bölgelerde kırsal yapı malzemesi olarak beton kullanılmaktadır.

86) —– Köy altı yerleşmeleri——–

Köyden daha küçük olan yerleşme birimleridir.

Divan: Köyü oluşturan mahallelerin her biridir. Batı Karadeniz’de yaygındır.

Yayla: Hayvancılık amaçlı yapılan geçici yerleşmelerdir. Yaz mevsiminde yaylaya çıkılır ve sonbaharda geri dönülen geçici yerleşmelerdir. Son yıllarda özellikle Doğu Karadeniz Bölümü’nde turizm de gelişmiştir.

Mezra: Köye biraz uzak 5 – 10 haneli yerleşmelerdir. Tarım ve hayvancılık yapılır. Doğu Anadolu, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’da yaygındır.

Kom: Köye biraz uzak geniş otlaklar içinde yapılmış yerleşme türüdür. Hayvancılık amaçlıdır. Geçici yerleşme türü olup Doğu Anadolu’da yaygındır.

Ağıl: Genellikle küçükbaş hayvanlarının gece barındıkları üstü açık yerleşmelerdir.

Çiftlik: Geniş araziler üzerine kurulmuş birkaç ev ve eklentileridir. Tarım ve hayvancılık yapılır. Trakya ve Batı Anadolu’da yaygındır.

Oba: Genellikle hayvancılık amaçlı kurulmuş birkaç çadırdan oluşan geçici yerleşme türüdür

 

87——-ÇOK ÖZEL NÜFUS BİLGİLERİ———

Nüfusu inceleyen bilime DEMOGRAFYA denilir.

  • Türkiye tarihinde nüfus artış oranındaki en büyük düşüş 1945 yılında (II. dünya savaşı) meydana gelmiştir.
  • Doğal nüfus artışı en çok Doğu Anadolu’da normal artış ise Marmara Bölgesi’nde gerçekleşir.
  • Nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölge Marmara en az olduğu bölge ise Doğu Anadolu bölgesidir.
  • Tarımsal nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölge Doğu Anadolu’dur.
  • Türkiye’de nüfusun dağılışını etkileyen en önemli doğal faktör iklim ve yer şekilleri, beşeri faktör SANAYİDİR… Sanayidir.
  • Türkiye nüfusu genç bir yapıya sahiptir.
  • Kentleşme oranının en fazla olduğu bölge Marmara en az ise Karadeniz Bölgesi’dir.
  • Tarım sektöründe çalışanların oranı azalırken sanayi de çalışanların oranı artmaktadır.
  • Sanayi sektöründe çalışan sayısının en fazla olduğu bölge Marmara en az ise Doğu Anadolu’dur.
  • Tarıma bağlı en fazla iç göçü Adana çevresi alırken turizme bağlı Antalya ve Muğla çevresi alır.
  • Tarım ve turizm göçleri geçici iken sanayi göçleri kalıcıdır.
  • En fazla iç göç veren bölgeler Karadeniz ve Doğu Anadolu’dur.
  • En fazla göç alan bölgeler ise Marmara ve Ege’dir.
  • Türkiye en fazla göçü Avrupa ülkelerine vermiştir.
  • Dağınık yerleşme tipinin en yaygın olduğu yer Doğu Karadeniz Bölümü’dür.
  • Kırsal ev tiplerini iklim ve doğal çevre belirler.
  • En küçük yerleşme birimi köydür ve köy altı yerleşmeleri köye bağlıdır.
  • En fazla il sayısına sahip bölge Karadeniz iken en az il sayısı ise Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alır

 

 

 

88) ——–Tarım destekleyen kuruluşlar—–

Zirai Araştırma Enstitüsü, Tigem, TMO, Ziraat Bankası, Dsi, Zirai Donatım Kurumu Tarım Satış Kooperatifleri ve TARİŞ gibi kuruluşlardır

 

 

 

 

89) ——ŞEKER PANCARI—–

Çabuk bozulduğundan dolayı fabrikalar hammaddeye yakındır ve küspesi hayvan yemi olarak kullanıldığı için şeker pancarı üretim alanlarına yakın yerlerde besi hayvancılığı gelişmiştir.

 

 

90)—-HASSAS TARIM BİLGİLERİ—–

Üretimi devlet kontrolünde olan ürünler: Kenevir, haşhaş, tütün, pirinç.

Destek alımı yapılan ürünler: Buğday, tütün, şekerpancarı, çay, haşhaş, kenevir, fındık, pamuk. Türkiye’de özel konumdan dolayı yetişen ürünler: Muz, çay, kivi.

Yetişme alanı dar olan ürünler: Muz, çay, zeytin, fındık, turunçgiller, Antep fıstığı.

Yetişme alanı geniş olan tarım ürünleri: Elma, buğday, arpa, üzüm, şekerpancarı, baklagiller, ayçiçeği.

 

91)—– Nöbetleşe EKİM:

Her yıl farklı ürünlerin üretilmesidir. Üretime süreklilik kazandırıp erozyonu azaltır.

 

92) Bir yeraltı kaynağının işletmeye açılabilmesi için

Rezervinin (maden miktarı) fazla olması

Tenör (cevher oranı) oranının fazla olması

Kullanım alanının geniş olması

-Yüzeye yakın, ulaşımın kolay olması

-Teknoloji, sermaye, işgücü ve pazarlamanın kolay olması gerekir

 

93)—————Dış Ticaret————–

Türkiye’nin dışarıya mal veya hizmet satması olayına ihracat, dışarıdan alım yapmasına ise ithalat denir. Türkiye’nin ithalatı ihracatından fazla olduğu için dış ticaret açığı oluşmuştur. Türkiye’nin ihracatında sanayi ürünlerinin payı % 94, tarım ürünlerinin payı % 4 iken, yer altı kaynaklarının payı ise sadece % 2 civarındadır. İthalatımızın % 50 sinden fazlasını enerji kaynakları oluşturur.

 

94–İhracat ürünleri —       —İthalat ürünleri—–

  • Otomotiv, Tekstil • Petrol, Doğalgaz
  • Çimento, Seramik • İlaç, Fosfat
  • Pamuk, Tütün, İncir • Madeni yağ, Boya
  • Üzüm, Antepfıstığı • Makine, Elektrikli eşya
  • Turunçgil, Zeytin • Motorlu taşıtlar, Optik
  • Bor, Bakır, Krom • Kâğıt, Muz, Kahve
  • Mermer, Zımpara taşı • Pirinç

 

95)—–Türkiye Turizm Varlığı—–

  • Kayak Merkezleri: Uludağ (Bursa), Kartal kaya (Bolu), Erciyes (Kayseri), Palandöken (Erzurum), Davraz (Isparta), Saklıkent (Muğla), Kartepe (İzmit), Elmadağ (Ankara), Ilgaz (Kastamonu), Sarıkamış (Kars).
  • Tarihi Kalıntıları: Efes(İzmir), Sardes (Manisa), Millet (Aydın), Bergama (İzmir), Truva(Çanakkale),Perge (Antalya), Aspendos (Antalya), Patara (Antalya), Alacahöyük (Çorum), Kültepe (Kayseri), Gordion (Ankara),Hasankeyf (Batman), Nemrut Heykelleri (Adıyaman), Zeugma (Gaziantep).

  • İnanç Turizmi: St Prerrer Kilisesi (Hatay), Meryem Ana Kilisesi (İzmir), Sümela Manastırı (Trabzon), Balıklı göl, (Şanlıurfa) St Nicole Kilisesi (Antalya).

 

  • Deniz Turizmi: Fethiye, Kaş, Alanya, Kemer, Bodrum, Marmaris, Kuşadası, Çeşme, Erdek, Ayvalık, Datça.

 

  • Sağlık (Kaplıca) Turizmi: Balçova, Sandıklı, Buharkent, Gönen, Yalova, Kızılcahamam, Beypazarı, Bursa, Bolvadin, Germencik, Çermik, Diyadin kaplıcaları önemlidir.

96)———KARADENİZ BÖLGESİ ———–

-Yerel saat farkının en fazla olduğu bölgedir.

-Çizgisel hızın en az olduğu bölgedir.

  • Heyelan olayları ve falezlerin en fazla olduğu bölgedir.

  • Nem ve yağışın en fazla olduğu bölgedir.

  • Sıcaklık farkının en az olduğu bölgedir.

  • Orman bakımından en zengin bölgedir.

  • Balıkçılığın en fazla geliştiği bölgedir.

  • Kır nüfusunun kent nüfusundan fazla olduğu tek bölgedir.

  • Dışarıya en çok göç veren bölgedir.

  • Taş kömürü ve bakırın en fazla çıkarıldığı bölgedir.

 

 

 

97)——-MARMARA BÖLGESİ——–

  • İki kıtada toprağı bulunan tek bölgedir.
  • Türkiye’nin en sade ve en alçak bölgesidir.
  • Ekili dikili arazi oranının en fazla olduğu bölgedir.
  • İklim çeşidinin en fazla olduğu bölgedir.
  • Besi ve kümes hayvancılığının en fazla geliştiği bölgedir.
  • İpek böcekçiliğinin en fazla yapıldığı bölgedir.
  • Nüfus miktar ve yoğunluğunun en fazla olduğu bölgedir.
  • Kentleşme oranının en yüksek olduğu bölgedir.
  • Sanayinin en fazla geliştiği bölgedir.
  • Turizm çeşitliliği ve gelirlerinin en fazla olduğu bölgedir.

98)——EGE BÖLGESİ—–

  • Kırıklı dağların en fazla yer aldığı bölgedir.
  • Jeotermal potansiyelinin en yüksek olduğu bölgedir.
  • Kıyı uzunluğunun en fazla olduğu bölgedir.
  • Delta ovalarının en fazla olduğu bölgedir.
  • Bal üretiminin en fazla olduğu bölgedir.
  • Kültür balıkçılığının en fazla yapıldığı bölgedir.
  • Linyitin en fazla çıkarıldığı bölgedir.
  • Termik santrallerinin en yaygın olduğu bölgedir.
  • Kıta sahanlığının en geniş olduğu bölgedir.
  • Deniz etkisinin en fazla iç kesimlere giriş yaptığı bölgedir.

 

 

99)——AKDENİZ BÖLGESİ—–

  • Güneş ışınlarını en büyük açıyla alan bölgedir.
  • Karstik arazinin en yaygın olduğu bölgedir.
  • Türkiye’nin en geniş deltası bu bölgede yer alır.
  • Dalmaçya kıyı tipinin bulunduğu tek bölgedir.
  • Kış sıcaklıklarının en yüksek olduğu bölgedir.
  • Muz tarımının yapıldığı tek bölgedir.
  • Seracılık ve sebzeciliğin en fazla geliştiği bölgedir.
  • Kıl keçisinin en fazla yetiştirildiği bölgedir.
  • Turfandacılığın en fazla geliştiği bölgedir.
  • Gölge boylarının en kısa olduğu bölgedir.

 

 

100)——GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ—–

  • Yüzölçümünün en küçük olduğu bölgedir.
  • Doğal gölün bulunmadığı tek bölgedir.
  • Türkiye’nin en büyük baraj gölü bu bölgedir.
  • Akdeniz ikliminin görüldüğü tek iç bölgedir.
  • Yaz sıcaklığı ve kuraklığın en yüksek olduğu bölgedir.
  • Orman bakımından Türkiye’nin en fakir bölgesidir.
  • Türkiye’nin en büyük sulama projesi (GAP) bu bölgededir.
  • Petrol ve fosfatın en fazla çıkarıldığı bölgedir.
  • Tarımda sulama ihtiyacının en fazla olduğu bölgedir.
  • Zeytinin yetiştirildiği tek iç bölgedir.

 

 

101)——DOĞU ANADOLU BÖLGESİ—–

  • Yüzölçümünün en fazla olduğu bölgedir.
  • Enlem farkının en fazla olduğu bölgedir.
  • Türkiye’nin en yüksek, dağlık ve engebeli bölgesidir.
  • Volkanik arazinin en yaygın olduğu bölgedir.
  • Kış sıcaklıklarının en düşük olduğu bölgedir.
  • Yıllık sıcaklık farkının en fazla olduğu bölgedir.
  • Büyük baş hayvancılığın en fazla yapıldığı bölgedir.
  • Nüfus miktar ve yoğunluğunun en az olduğu bölgedir.
  • Yeraltı kaynakları bakımından Türkiye’nin en zengin bölgesidir.
  • Sanayinin en az geliştiği bölgedir.

 

 

102)——İÇ ANADOLU BÖLGESİ—–

  • Ekili dikili arazi oranının en fazla olduğu ikinci bölgedir.
  • En fazla platonun olduğu bölgedir.
  • Peribacalarının bulunduğu tek bölgedir.
  • Türkiye’nin en az yağış alan bölgesidir.
  • Rüzgâr erozyonunun en fazla etkili olduğu bölgedir.
  • Tahıl üretiminin en fazla olduğu bölgedir.
  • Nadas alanlarının en fazla olduğu bölgedir.
  • Yeşil mercimeğin en fazla yetiştirildiği bölgedir.
  • Küçükbaş hayvancılığın en fazla geliştiği bölgedir.
  • Tiftik keçisinin en fazla yetiştirildiği bölgedir.
  • Nüfus miktarı bakımından Türkiye’de ikinci sırada yer alır.
  • Lüle taşının çıkarıldığı tek bölgedir.
  • Şeker fabrikalarının en yaygın olduğu bölgedir.
  • Uçak sanayisinin bulunduğu tek bölgedir.

 

103)——-NÜKLEER———

Uranyum ve Toryum gibi radyoaktif maddelerin atomlarının parçalanması ile enerji üretilir

Mersin-Akkuyu ve Sinop’ta santral yapılması planlanmıştır.

 

 

104)–—-ÖNEMLİ BİLGİ——

Orman alt sınırını yağış(özel konum) , orman üst sınırını ise sıcaklık(enlem) belirler…..

105)!!!!!!!!!!!!!!!!!!önemli BİLGİ!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

—-Güneydoğunu nüfus miktarı az olsa da nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının üzerindedir(yüzölçümü küçük)

—-İç anadoluda nüfus miktarı çok olsa da nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının altında(yüzölçümü büyük)…….

106—-)!!!!!!!!!!önemli BİLGİ!!!!!!!!!!!!!!!!

Şekerpancarı=güneydoğu Anadolu

Tütün =İç anadoluda YETİŞTİRİLMEMEKTEDİR!!!!!

 

 

107) —-!!!!!!!!!!önemli BİLGİ!!!!!!!!!!!!!!!!—

—-kıyılarda(denizel alanlarda)= kimyasal

—-karasal(iç bölgelerde)= fiziksel çözünme hâkimdir…

 

 

108)——-GEÇİTLER——AKDENİZ—–

√    Çubuk     →     Antalya’yı göller yöresine

√    Sertavul  →     Silifke’yi Karaman’a

√    Gülek      →     Adana’yı İç Anadolu’ya

√    Belen     →     Çukurova’yı Hatay’a bağlar

 

 

109)———GEÇİTLER—-KARADENİZ——-

Kop (Bayburt-Erzurum arası), Zigana (Trabzon-Gümüşhane arası) ve Ecevit (İnebolu-Kastamonu arası) geçitleri bulunur.

 

110)—————-DIŞ TİCARET———–

Türkiye’nin en fazla ticaret yaptığı ülkelerin başında Rusya, Almanya, Çin, İtalya gibi ülkeler gelir.

NOTTTT: İhracatımızda Almanya, ithalatımızda ise Rusya ilk sıradadır.

 

111)——TÜRKİYEDE SANAYİ—–

Türkiye’de sanayinin gelişmesinde en büyük sıkıntı sermaye azlığıdır. Cumhuriyet’in ilk yıllarında

Ekonomide devletçilik ilkesiyle hareket edilmiştir. Daha sonra sermaye sıkıntısından dolayı özel sektör ve yabancı yatırımcılarda sanayiye dâhil olmuştur.

 

112——-Nükleer Enerji—–

Uranyum (Salihli) ve toryum (Eskişehir) gibi radyoaktif maddelerin parçalanmasıyla enerji elde edilir.

– Soğutma suyunun bol, deprem riskinin az olduğu alanlarda nükleer santralleri kurulur.

– Proje şeklinde Sinop ve Mersin’de nükleer santraller bulunur.

– İleri teknoloji gerektirir ve Türkiye’de aktif nükleer tesis yoktur

 

 

113)———–PETROL———

– Güneydoğu Anadolu da çıkarılan petrol Batman petrol rafinerisinde işletilir ancak; ihtiyacın % 10 karşıladığı için ithal edilir.

İthal edilen petrol, Orta Anadolu (Kırıkkale), Aliağa (İzmir), Ataş (Mersin) ve İpraş (İzmit) rafinerilerinde işlenmektedir

114)———–ORMANCILIK———

Türkiye yüzölçümünün % 26’sı ormanlarla kaplıdır. Ormanlar genellikle yağış ve neme paralellik gösterdiği için mevcut ormanların % 80’i kıyı bölgelerimizde yer alır. Ormanların bölgesel dağılışına bakıldığında en fazla orman alanı Karadeniz’de yer alırken en az orman alanı Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunur.

 

115)—Türkiye’de hayvancılık——sorun-çözüm—-

–   Yerli ırkların iyileştirilmesi (soy ıslahı)

–   Çayır ve meraların ıslah edilmesi

–   Ahır ve besi hayvancılığına önem verilmesi

–   Erken kesimin önüne geçilmeli

–   Yem üretimine ağırlık verilmeli

–   Hayvan hastalıklarıyla mücadele edilmeli

–   Destek ve kredi olanaklarının artırılması

–   Pazarlama imkânlarının gelişmesi önemlidir.

 

116)—GERİ DÖNÜŞÜMÜN FAYDALARI—–

–   Doğal kaynakların tüketimi azalır.

–   Geri dönüştürülen madde daha az enerjiyle işleneceğinden elektrik enerjisinden tasarruf sağlanır.

–   Çöplerin bir kısmı çöplüğe gitmeyeceğinden çöp alanlarının ömrü uzar.

–   Çevre kirliliği azalır.

–   Ekonomiye katkı sağlar, bazı dışalım maddeleri azalır.

–   İş alanı oluşturacağından istihdam artar.

 

 

117)—ORTA KUSAK KANITLARI(TÜRKİYE)—–

√ Akdeniz iklimi görülür.

√ Dört mevsim belirgin yaşanır

√ Yıllık sıcaklık farkı belirgindir

 √ Batı rüzgârlarının dolaylı etkisindedir.

√  Cephe yağışları görülür.

 

118)——-DÖNENCE DIŞI KANTLARI——

  • Güneş ışınları hiçbir zaman dik açıyla gelmez.
  • Gölge boyları hiçbir zaman sıfır metre olmaz.

İlgili Kategoriler

Coğrafya Ders Notları YKS-TYT-AYT Coğrafya Ders Notları YKS-TYT-AYT Notları



Yorumlar 2

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir