yayılı bir muamele vergisi özelliği taşır. Ekonomideki üretim zincirinin tüm aşamalarından alınır. Ancak vergi, bu aşamalardaki satış fiyatı üzerinden değil, her aşamada ortaya çıkarılan katma değer üzerinden alınır. KDV uygulamasında, üreticiler ve satıcılar tarafından ödenen vergilerin tamamı  tüketiciye yansıtılır.

VERGİNİN KONUSUNA GİREN İŞLEMLER  TR’de yapılan; Her  türlü mal ve hizmet ithalatı, Ticarî, sınaî, ziraî ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler, Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler olan; Posta, telefon, telgraf, teleks ve bunlara benzer hizmetler ile radyo ve televizyon hiz.,

Her türlü mal şans ve talih oyunlarının tertiplenmesi ve oynanması,Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteri , konser , profesyonel sporcuların katıldığı sportif faaliyetler, maç ve yarışmalar tertiplenmesi, gösterilmesi , Müzayede yerlerinde  ve gümrük depolarında yapılan satışlar,  Boru hattı ile petrol, gaz gibi ürünlerin taşınmaları, GV Kan. 70 inci mad. belirtilen mal ve hakların kiralanması , Genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniv., dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veya bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların  ticarî, sınaî, ziraî ve meslekî nitelikteki teslim ve hizmetleri,

TESLİM Teslim, bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya adına hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesidir. Bir mal üzerindeki tasarruf hakkının iki veya daha fazla kimse tarafından zincirleme âkit yapılmak suretiyle, malın el değiştirmeden doğrudan sonuncu kişiye devredilmesi halinde, aradaki safhaların her biri ayrı bir teslimdir. Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri şekillerdeki dağıtımlarda teslim sayılır.

Trampa ise iki ayrı teslim hükmündedir. 

TESLİM SAYILAN HALLER Vergiye tabi malların her ne suretle olursa olsun, vergiye tabi işlemler dışındaki amaçlarla işletmeden çekilmesi, vergiye tabi malların işletme personeline  çeşitli namlarla verilmesi, Vergiye tabi malların, vergiden istisna edilmiş olan mallar için her ne suretle olursa olsun kullanılması veya sarfı ve Mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyedliğin devri,

GÜMRÜKTE ALINAN KDV İthal sırasında alınan KDV gümrük makbuzunda gösterilir. Vergisi ödenmeden veya eksik ödenerek yurda sokulan eşyaların hiç alınmamış veya eksik alınmış KDV’leri hakkında Gümrük Kan. esaslara göre işlem yapılır. indirim hakkı tanınan işlemlere konu eşyanın serbest dolaşıma girdiği tarihin içinde bulunduğu veya sonraki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak vergi dairesine verilen beyannamelere göre ödenen KDV  ithalde hiç ödenmemesi veya eksik ödenmesi nedeniyle tahsili gereken KDV’den düşülür. İthal edilen eşya ile ilgili olarak; KDV’den müstesna olduğu halde yanlışlıkla alınan veya fazla alındığı anlaşılan KDV, indirim hakkına sahip olmayan mükelleflere, Gümrük Kan. göre iade olunur. Gümrükte tarhedilen KDV, tarh sırasında hazır bulunan mükellefe, kanuni temsilcisine, adına hareket eden komisyoncusu ile gümrük veya geçiş işlemine muhatap olanlara tebliğ edilir. 

HİZMET  1. Hizmet, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan işlemlerdir. 2. Bir hizmetin karşılığının bir mal teslimi veya diğer bir hizmet olması halinde bunların her biri ayrı işlem olup, hizmet veya teslim hükümlerine göre ayrı ayrı vergilendirilir.

HİZMET SAYILAN HALLER Vergiye tabi bir hizmetten, işletme sahibinin, personelinin veya diğer şahısların karşılıksız yararlandırılması hizmet sayılır. 

İŞLEMLERİN TÜRKİYE’DE YAPILMASI a) Malların teslim anında TR’de bulunmasını, b) Hizmetin TR’de yapılmasını, veya hizmetten TR’de faydalanılmasıdır.

MÜKELLEF1. KDV nin Mükellefi a) Mal teslimi ve hizmet ifasında bu işleri yapanlar,  b) İthalatta mal ve hizmet ithal edenler,

1. c) Transit taşımalarda gümrük ve geçiş işlemine muhatap olanlar d) PTT İşletme Genel Müdürlüğü ve radyo televizyon kurumları,
2. e) Her türlü şans ve talih oyunlarını tertipleyenler, f) At yarışları ve diğer müşterek bahis ve talih oyunlarında bunları tertipleyenler,
3. g) GVK 70.mad. belirtilen mal ve hakları kiraya verenler, ı) İsteğe bağlı mükellefiyette talepte bulunanlardır.
4. Vergiye tabi bir işlem söz konusu olmadığı veya KDV yi fatura veya benzeri vesikalarda göstermeye hakkı bulunmadığı halde; düzenlediği bu tür vesikalarda KDV gösterenler, bu vergiyi ödemekle mükelleftir.

VERGİYİ DOĞURAN OLAY a) Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde, malın teslimi veya hizmetin yapılması,

1. b) Malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi halinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi,
2. c) Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutad olan veya bu hususlarda mutabık kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi
3. d) Komisyoncular vasıtasıyla veya yapılan satışlarda, malların alıcıya teslimi,
4. e) Malın alıcıya veya onun adına hareket edenlere gönderilmesi halinde, malın nakliyesine başlanması
5. g) Su, elektrik, gaz, ısıtma, soğutma ve benzeri enerji dağıtım veya kullanımlarında bunların bedellerinin tahakkuk ettirilmesi,

ı) İthalatta, Gümrük Kan. göre gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başlaması

k)Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculuk Kan. göre düzenlenen ürün senetlerinin temsil ettiği ürünlerin depodan çekilmesi. Anında meydana gelir.

Matraha Dahil olanlar  Teslim alanın gösterdiği yere kadar satıcı tarafından yapılan taşıma, yükleme ve boşaltma gid.b) Ambalaj gid., sigorta, komisyon vergi, resim, harç, fon karşılığı c) Vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler.

Matraha dahil olmayanlar a) Teslim ve hizmet işlemlerinde fatura vb. vesikalarda gösterilen ticarî teamüllere uygun miktardaki iskontolar b) Hesaplanan kdv 

VERGİ İNDİRİMİ  1. Mükellefler, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV ‘den , Kanunda aksine hüküm olmadıkça, faaliyetlerine ilişkin olarak aşağıdaki vergileri indirebilirler: a) Kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen kdv

1. b) İthal olunan mal ve hizmetler dolayısıyla ödenen kdv
2. Bir vergilendirme döneminde ind. Kdv toplamı, mükellefin vergiye tabi işlemleri dolayısıyla hesaplanan kdv toplamından fazla olduğu takdirde, aradaki fark sonraki dönemlere devrolunur ve iade edilmez.

3.İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşmamak şartıyla, ilgili vesikaların deft. kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılır. 

İNDİRİLMEYECEK KDV Vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bunların maliyetleri içinde yer alan kdv,Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları hariç olmak üzere işletmelere ait binek otomobillerinin alış vesikalarında gösterilen kdv,Deprem ve Bakanlığın yangın nedeniyle mücbir sebep ilan etmesi halinde doğal felaketler  nedeniyle zayi olanlar hariç olmak üzere zayi olan mallara ait kdv, GV ve KV Kanunlarına göre kazancın tespitinde indirimi kabul edilmeyen giderler dolayısıyla ödenen kdv

İNDİRİMİN BELGELENDİRİLMESİ Yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait KDV, alış faturası benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinden gösterilmek ve kanunî defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebilir. 

VERGİ SORUMLUSU Mükellefin TR içinde ikametgâhının, işyerinin, kanunî merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde Bakanlık, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir.( Yurt dışından sağlanan hizmetlere ilişkin sorumluluk  , Reklam verme İşlerine ilişkin sorumluluk ( Spor klüplerine verilen forma reklamları, apartman binalarına reklam boyama, baz istasyonu kurma vb.)

SORUMLU TAYİN EDİLEN VE TEVKİFAT YAPACAK KURULUŞLAR Bakanlık kendisine tanınan yetkiye dayanarak çıkarmış olduğu KDVK Genel Tebliğ. ile sayılan kurum ve kuruluşların kdv yi tevkifata tabi tutmaları uygun görülmüştür.

-Genel bütçe ve  katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ve bunların teşkil ettikleri birlikler,

-Döner sermayeli kuruluşlar, -Kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, -Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, -Üniv.(vakıf üniv hariç),

-Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları, -Bankalar ve özel finans kurumları,

-Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri, -Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar

-OSB  ve diğer bütün borsalar, -Hisse senetleri İMKB  kote edilmiş şirketler (Yalnızca, yapım işleri, temizlik, çevre ve bahçe bakım hizmetleri, özel güvenlik hizmetleri ile yemek servis hizmetlerine ait kdv yi tevkifata tabi tutacaklardır.)

TEVKİFAT UYGULANANİŞLEMLER Yukarıda sayılan kurum ve kuruluşların; alımlarına ait bedel üzerinden hesaplanan kdv nin aşağıda belirtilen oranlara göre belirlenecek kısmı bu kurum ve kuruluşlarca sorumlu sıfatıyla beyan edilmek ve ödenmek üzere tevkifata tabi tutulacaktır. 

Örnek: Bir banka şubesi bahçe duvarının inşası işini malzeme kendisine, işçilik müteahhide ait olmak üzere 4.000 TL’ye ihale etmiştir. Banka kum, demir, çimento, tuğla, briket vb. malzemeyi piyasadan 6.000 TL’ye temin etmiştir. Banka şubesi malzemelerin alımı sırasında tevkifat uygulamayacak, müteahhidin yapacağı 4.000 TLlik hizmet ise tevkifata tabi olacaktır. Banka bahçe duvarını malzemeler de müteahhide ait olmak üzere 10.000 TL’ye ihale etseydi, müteahhidin faturasında malzeme ve işçilik tutarları 6 ve 4.000 TL olarak ayrı ayrı gösterilse bile 10.000 TL’lik toplam bedel üzerinden yapım işleri için geçerli olan 1/6 oranında tevkifat uygulanacaktır. 

15.BELGE DÜZENİ  Tevkifat kapsamına giren hizmetleri ifa eden mükellefler düzenleyecekleri faturada işlem bedelini, hesaplanan KDV’yi , tevkifat miktarını ve tahsil edilecek toplam meblağı göstereceklerdir.

15.BEYAN Tevkifata ait alış ve giderler dolayısıyla yüklenilen vergilerin harcamaların yapıldığı dönemlerde genel hükümler çerçevesinde indirim konusu yapılabileceği tabiidir.

16.BELGESİZ MAL BULUNDURANLAR Maliye memurlarınca yapılan fiilî yada kaydî envanter sırasında belgesiz mal bulundurulduğu veya belgesiz hizmet satın alındığının tespiti halinde, alışlar nedeniyle ziyaa uğratılan kdv, belgesiz mal bulunduran veya hizmet satın alan mükelleften aranır. bu mal ve hizmetlere ait alış belgelerinin ibrazı için tespit tarihinden itibaren 10 gün süre verilir. Süre içinde alış belgelerinin ibraz edilmemesi halinde, belgesi ibraz edilemeyen mal ve hizmetlerin tespit tarihindeki emsal bedeli üzerinden hes. Kdvsi mükellef adına re’sen tarhedilir ve vergi ziyaı  uygulanır.

1. İSTİSNALAR Tam istisna KDVK istisna konusu olarak düzenlenen bazı işlemleri yapan mükelleflerin, bu işlemleri dolayısıyla yüklendikleri KDV ‘yi yaptıkları işler dolayısıyla hesapladıkları KDV tutarlarından tamamıyla indirebilme, yada yüklenilen bu KDV tutarları indirim yoluyla giderilemezse iade olarak talep etme hakkına sahip olmalarını ifade eder. – Mal ve hizmet ihracatı – Araçlarda ,Petrol aramalarında ,Teşvik belgeli yatırımlarda istisna ,Transit taşımacılık istisnası ,Diplomatik istisnalar Özürlülerin eğitimleri, günlük  yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve özel bilgisayar programları

Kısmi istisna ise KDVK düzenlenen  bazı istisna konusu işlemleri yapan mükelleflerin, bu işlemleri dolayısıyla yüklendikleri KDV tutarlarını yaptıkları işler dolayısıyla hesapladıkları KDV toplamından indirememelerini, ancak GV, KV matrahlarının tespitinde maliyet ya da gider olarak dikkate alabilmelerini ifade etmektedir.

17.1. İHRACAT İSTİSNASI a) İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler ile yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler,

1. b) TR’de ikamet etmeyen yolcuların satın alarak TR dışına götürdükleri malların teslimi anında KDV tahsil edilir. Ancak gümrükten malın çıkışı anında fatura veya belgenin ibrazında tahsil edilen KDV iade olunur.
2. c) İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait kdv, ihracatçılar tarafından ödenmez. Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur. Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur.

17.2. İHRACAT TESLİMİ VE YURT DIŞINDAKİ MÜŞTERİLER İÇİN YAPILAN HİZMETLER1. Bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için ,

1. a) Teslim yurt dışındaki bir müşteriye veya bir serbest bölgedeki alıcı ya da yetkili gümrük antreposuna yapılmalı
2. b) Teslim konusu mal TC gümrük bölgesinden çıkarak bir dış ülkeye veya bir serbest bölgeye vasıl olmalı ya da yetkili gümrük antreposuna konulmalıdır. Belirlenen esaslara uyulmaması halinde ziyaa uğratılan vergi ceza ve hesaplanacak gecikme faizinin ödenmesinden kdv iadesi alanla birlikte antrepo işleticisi de müteselsilen sorumludur.
3. Yurt dışındaki müşteri tabiri; ikametgâhı, işyeri, kanunî ve iş merkezi yurt dışında olan alıcılar ile yurt içinde bulunan bir firmanın yurt dışında kendi adına müstakilen faaliyet gösteren şubelerini ifade eder. Bir hizmetin yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmet sayılabilmesi için ;a) Hizmetler yurt dışındaki bir müşteri için yapılmış olmalı b) Hizmetten yurt dışında faydalanılmalıdır.
4. Fason hizmetlerin serbest bölgelerdeki müşterilere yapılmış sayılması için ;a) Fason hizmet serbest bölgelerde faaliyet gösteren müşteriler için yapılmış olmalıdır. b) Fason hizmetten serbest bölgelerde faydalanılmalıdır. 

17.3.TEŞVİK BELGELİ YATIRIMLARDA İSTİSNA Yatırım Teşvik Belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makine ve teçhizat teslimleri

17.4.TAŞIMACILIK İSTİSNASI  Bu istisna, ikametgâhı, kanunî merkezi ve iş merkezi TR’de bulunmayan mükelleflere, ilgili ülkeler itibariyle karşılıklı olmak şartıyla tanınır.

17.5. DİPLOMATİK İSTİSN  a) Karşılıklı olmak kaydıyla, yabancı devletlerin TR’deki diplomatik temsilciliklerine, konsolosluklarına ve bunların diplomatik haklara sahip mensuplarına yapılan teslim ve hizmetler, b) Uluslararası anlaşmalar gereğince vergi muafiyeti tanınan uluslararası kuruluşlara ve bunların mensuplarına yapılan teslim ve hizmetler,

17.6. SOSYAL VE ASKERİ AMAÇLI İSTİSNALAR 1. Kültür ve Eğitim Amaçlı, Sosyal ve Askeri İstisnalar

1. Diğer İstisnalar Vergiden muaf esnaf ile basit usulde vergilendirilen mükellefler tarafından yapılan teslim ve hizmetler, gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler ile  vergiden muaf olan serbest meslek erbabı tarafından yapılan teslim ve hizmetler, devir ve bölünme, Külçe altın, gümüş, kıymetli taşlar,  döviz, para, damga pulu, değerli kâğıtlar, hisse senedi, tahvil, varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikaları ile metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt, cam hurda ve atıklarının teslimi,  Serbest bölgelerde verilen hizmetler, Kurumların aktifinde en az iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisseleri ile taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler.

17.6. İSTİSNA EDİLMİŞ İŞLEMLERDE İNDİRİM vergiden istisna edilmiş işlemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV  mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak KDV den indirilir. Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen KDV , Bakanlıkca tespit edilecek esaslara göre işlemleri yapanlara iade olunur. 

17.İSTİSNADAN VAZGEÇME Vergiden istisna edilmiş işlemleri yapanlar, ilgili vergi dairesine yazılı başvuruda bulunarak, belirtecekleri işlem türleri için vergiye tabi tutulmalarını talep edebilir.Bu talebin dilekçede belirtilen ve dilekçe tarihinden sonra ifa edilen işlemlerin tamamını kapsaması şarttır.İlgililerin  talepleri üzerine, vergi dairesince, vergi mükellefiyetleri talep tarihinden itibaren tesis olunur. Bu şekilde mükellef olanlar üç yıl geçmedikçe mükellefiyetten çıkamaz. Üç yıllık sürenin bitiminden önce mükellefiyetten çıkma talebinde bulunmadıkları takdirde mükellefiyet yeniden üç yıl süre ile uzatılmış sayılır.

1. EMSAL ÜCRET Bedeli bulunmayan ve bilinmeyen işlemler ile bedelin mal, menfaat, hizmet gibi paradan başka değerler olması halinde matrah; işlemin mahiyetine göre emsal bedeli veya emsal ücretidir. Emsal bedel ve emsal ücret VUK’a göre tespit olunur. KDV uygulaması bakımından emsal bedelin tayininde genel idare ve genel giderlerden mamule düşen hisse bedele katılır.

İlgili Kategoriler

Hukuk Ders Notları