İş Hukuku

İş hukuku, çalışma yaşamına ilişkin kuralları ele alır. İş hukuku; Bireysel İş hukuku, Toplu İş hu­kuku, Sosyal Güvenlik hukuku gibi alt dallara ayrılır. Bireysel İş hukuku, 4857 sayılı İş Kanunu­nu temel alan bir alandır. İş hukuku, Borçlar Kanunu’nda düzenlenen hizmet sözleşmesini ko­nu alsa da, serbest koşullarda yapıldığında pa­zarlık şansı olmayan işçinin aleyhine hükümler içermesi muhtemel bir hizmet sözleşmesine mü­dahale ederek işçiyi korumaya çalışır. Sözleşme­nin niteliği, ücret, yıllık izin, fazla çalışma, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, hafta tatili ve sözleş­menin feshi, İş Kanunu’nda oldukça ayrıntılı dü­zenlenmiştir. İş Kanunu, hizmet (iş) sözleşmesi ile çalışan her işçiyi kapsamına almaz, sadece İş Kanunu’nun kapsamına giren işçilerle ilgilenir. İş Kanunu, Borçlar Kanunu ile kıyaslanamayacak düzeyde geniş kapsamlı haklar içerir. İş Kanunu’­nun kapsamına girmeyen işçiler, hizmet sözleş­mesi ile çalışıyor olsalar da Borçlar Kanunu hü­kümlerine tâbi olacaklardır. İş güvencesi, sözleş­menin feshi, kıdem, ihbar ve iş güvencesi tazmi­natları, çıkarılan işçinin işe iade hakkı ve sonuç­ları, yeni iş arama izni, toplu işçi çıkarma, özürlü ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu, İş hu­kukunun karakteristik yapılarıdır. İş hukukunda işçinin güvence içinde olabilmesi için ücreti ko­ruyan özel hükümler vardır. İş Kanunu’nun bir bölümü ise, iş sağlığı ve güvenliğine ayrılmıştır, işverene önemli mükellefiyetler getirilmiştir. İş belli düzeyde kamusal kontrole tâbi tutulur. Top­lu iş hukuku ise işçilerin Anayasa’dan kaynakla­nan örgütlenme hakkını güvence altına alan Sen­dikalar Kanunu ile Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu ile düzenlenmektedir. Sendikala­rın kuruluşu, işleyişi ve tasfiyesi, üyelerine sağla­dıkları haklar, sendikaların kendi iç işleyişindeki sendikal demokrasi, bu sendikaların imzaladıkla­rı toplu iş sözleşmelerinin hukuki yapısı ve getir­diği haklar, toplu iş hukukunun ilgi alanına gi­rer. Sosyal güvenlik hukuku, muhatap aldığı kit­le itibarıyla neredeyse Türkiye’nin kapsamı en geniş hukuk dalıdır denebilir. Sosyal güvenlik sisteminin temel yasası, 5510 sayılı Sosyal Sigor­talar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’dur. Sos­yal güvenlik hukukunda, işçi ve memurlar dışın­da bağımsız çalışanlar (esnaf, sanatkar, şirket sa­hibi, …) da kapsama dahildir. Sigorta kollarının sunduğu yardımlar farklıdır; bir kısmı parasal yar­dım, bir kısmı ise sadece sağlık yardımı verir. Sosyal güvenlik hukuku kapsamında incelenen önemli konular arasında; isteğe bağlı sigortalılık, borçlanmalar, kurumun sigortalılara yapmış ol­duğu yardımları, bu yardımların yapılmasına ne­den olanlara rücü hakkı, prim hesabı ve sorum­luluğu, sosyal güvenliğin finansmanı, sosyal yar­dım ve sosyal hizmetler yer almaktadır.

İlgili Kategoriler

Hukuk Ders Notları