İnsan haklarının kategorisi
*Negatif statü hakları(koruyucu haklar), kişinin devlet tarafından dokunulamayacak hakları ifade eder.
*Pozitif statü hakları(isteme hakkı), insanlara devletten olumlu bir davranış, bir hizmet, yardım isteme hakkı veren haktır.
*Negatih statü hakkı devlete “yapmama/dokınmama” hakkı getirir. Pozitif statü ise “YAPMA” görevi verir.
*Aktif statü hakları(katılma hakkı) : insanlara isyasi yaşama katılma hakkı verir.
HÜRRİYETİN MONİZMİ(Hürriyetin ekliği) . bu 3 hürriyete sıkı sıkıya bağlı olan yönlerini oluşturur.
*BURJUVAZİ : kent, soylu anlamına gelir.Kent-kasabada oturan geçimin zanaat, ticaret ile sağlayan bağımsız gruplar.
*THOMAS JEFFORSON : abd 3. Başkanıdır.Abd bağımsızlık bilirisinin asıl yazarıdır.ABD kurucu babalarındandır.
*uluslar arası düzenlemelerde garanti altına alınan sivil ve siyasi kararlar.
_ayrımcılık yasağı _kişi fiziki ve manevi bütünlüğe saygı _kişi özgürlükleri _yargılamayla ilhili haklar
_özel hayat ve ailenin korunması _düşünce özgürlüğü ilkesi _mülkiyet hakkı_yabancı hakları_toplumsan, siyasi özgürlükleri
*Çalışma hakkı, sosyal güvenlik hakkı, kültürel haklar, kişi ekonomik ve sosyal haklarıdır.
*Her insan 3 kıstası karşılaması gerekir.1_hakkın evrenselliği 2_hakkın somut olması 3_hakkın geri verilemez olması
*MONARŞİ : Siyasal iktidarı genellikle miras yoluyla(kral, imparator vb.) bir kişinin üstünde topladığı yönetimdir.
*PİMA DACİE : bir şeyin doğru veya yanlış olduğunun anlaşılabilmesi
*PATERNALİZM(babacılık): yönetim ilişkisi olarak bir babanın çocuklarının ihtiyacının karşılanması, girişimidir.
*1949 II: Dünya savaşı sonra kurulan AVRUPA KONSEYİ, demokratik ve uzlaşmacı değerlerin yerleşmesini sağlar.
*Kendi kaderini tayin hakkı(SELF_ DETERMİNASYON HAKKI)
*BM Zınlığı şöyle tanımlar; sayıca bir devletin nüfusunun geri kalanından az olan, hakim olmayan durumda bulunan toplum.
*Özel Temsil Hakları: ulusal veya etnik azınlığın ülke çapı, alınan kararlarda göz ardı edilmesi ihtimalini azaltır.
*Özyönetim hakları: gücü, daha küçük politik birimlere aktarır.
*Çoketniklilik hakları: piyasaca yeterince desteklenmeyen, mevcut yasa karşısında dezavantajlı düşürülen dinsel pratiği korur.
*OTOKTON : yerli, bir yerden başka bir yere göçmeyen/göçmemiş olan kişi, grup.
*ASİMİLASYON: Farklı kökteki azınlıkları, kültür birikimlerini, kimliklerini baskın doku ile yok etmektir.
*FEDERASYON : tek bir federal devlet içinde çok sayıda küçük devlet(eyalet vb.) varlığı esasına dayanır.
*OTONOMİ : özerklik, muhtariyet. Kısmi bir serbestleşme.
+Kollaktif hak 2 şekildedir._Grup üyelerinin ortaklaşa kullandıkları haklar_hakkın sahibinin kolektif kimlik old. Belirten haklar
+BM ikiz sözleşmesinin 1.maddesi kendi kaderini tahin hakkında (tüm halkların) sahip olduğunu söyler.
+Grup hakları genelde etnik, dinsel ya da dilsel azınlık grupların hakları olarak kabul edilir.
/// NEGATİF STATÜ HAKLARI : kişinin devlet tarafından dokunulamayacağı haklardır.buna göre insan hak ve özgürlükleri bireye devlet tarafınan bağışlanan hak değil, devletten önce var olan haktır.
/// JELLİNEK : İnsan haklarının birey, devlet arası farklı statü doğurduğunu belirtir.3 ayırır.Negatşf, Pozitif,Aktif statü hakları.
///ÜÇÜNCÜ KUŞAK HAKLAR: “dayanışma haklar” olarakda bilinir.insani değerleri evrensel düzeyde ele alır.Barış, yiyecek, haberleşme hakkıi Self-determinasyon hakkı, insani yardım hakkı, çevre hakkı. Gibi haklardır.
///EKONOMİK HAKLAR : _talep edilmelerinde, etkin sınıf, İşçi sınıfıdır._sadece sivil, siyasi hak yetersizdir.
_birey tek başına çevresinde soyutlanmış varlık olarak ele alınmaz
_iş olanakları, sosyal adalet, sendika ve grev hakları bu haklar arasındadır.
/// Kendi kendini tayin hakkından ilk önce WİLSON İLKELERİ metnide söz edilmiştir.
///MAURİCE CRANSTON demiştir ki; “ekonomik, sosyal haklar adındaki talepler, gerçekde birer hak değil idealdirler….”.
///İnsan haklarının “sivil ve siyasi halklar ile “ekonomik sosyal haklar” şeklinde 2’ye ayrılmasına yönelik eleştiriler.
_Felsefi temeli yoktur. _insanın hayatı bu şekilde 2 ye ayrılamaz. _bazı haklar 2sinde yer alabilir.
_bir hakkın pozitif olup olmadığı genellikle arızi şartlara bağlıdır.
///Wilson İlkeleri : Kendi kaderini tayin etme hakkının, sömürge halkların kullanabileceğinden çıkarıp, evrensel olmasını sağladı
///DÖRDÜCÜ KUŞAK HAKLAR : bilimin tıbbın köüy kullanılması ihtimaline karşı insanın temel özelliğini oluşturan , insan onurunu korumayı amaçlayan haklardır.İlk düzenlemeörnekleri Avrupa Konseyinin insan kopyalamayı yasaklayan belgesidir.
/// STATÜ HAKLARI : Belli bölgeyi tarihi yurtları olarak görengrupların özyönetim arayışlarını ifade eden haklardır.
+ekonomik sosyal haklar, beslenmei sağlık eğitim, temiz su gibi ihtiyaçları karşılamayı amaçlar.
+Ayrılma hakkı, kendi kaderini tayuin hakkının mantıki bir devamı olarak kabul edilebilir.