İktisat kısa özet-Talep ve Arz Esneklikleri ve Uygulamaları



Talep ve Arz Esneklikleri ve Uygulamaları

87_ Esneklik Ölçümü Nedir? Piyasa dengesinde değişikliğe sebep olacak faktörlerdeki değişmelerin, dengede ne kadar değişikliğe sebep olacağı, özellikle de bireylerin bir malın fiyatında veya fiyat dışı değişimlere yüzde olarak ne kadar reaksiyon göstereceğini nicel olarak görmemizi sağlar. Ayrıca esneklik sayesinde piyasa dengesinde meydana gelecek değişmeler konusunda standart bir ölçüt sağlanmış olur.

89_ Ceteris-Paribus  Varsayımı Altında, bir malın fiyatındaki bir artış o malın talep edilecek miktarında azalmaya sebep olur ve bundan dolayı da talep eğrisinin eğimi negatiftir

90_ Hatırlanacağı Gibi Bir Mal Veya Hizmete Yönelik Talep Miktarını Belirleyen İlk Üç Faktör Nedir?

  • Malın fiyatındaki değişmeler,
  • Tüketici gelirindeki değişmeler ve
  • İlgili diğer malların fiyatlarındaki değişmelerdir

91_ Tüketici Gelirindeki Bir Ne Meydana Getirir? Artış tüketicinin  “normal”  maldan daha fazla miktarda tüketmesine sebep olur.

92_ İkama Malın Fiyatının Artması İle Ne Olur? Bahsi geçen malın veri fiyattan tüketici tarafından daha fazla miktarda talep edilmesine, tamamlayıcı bir malın fiyatının artması ise o malın daha az miktarda tüketilmesine sebep olur.

93_ Talebin Fiyat Esneklik Değeri Nedir? Fiyattaki yüzde değişimlere tüketicinin malın talep edilecek miktarında ne kadar değişiklikle tepki göstereceğini ortaya koyan katsayıdır. Talep esnekliği, talep edilen miktardaki yüzde değişimin malın fiyatındaki yüzde değişimine oranıdır.

94_ Talebin Fiyat Esnekliğinin İşareti Nedir? Talep kanunundan dolayı her zaman (-) eksidir.

95_ Talep Esnekliği Katsayısı Nedir? Sıfır (0) ile eksi sonsuz (-∞) arasında değerler alır.

96_ Talep Esnekliğini Etkileyen Temel Faktörleri Nedir? 

  • Mal ve hizmetlerin tüketiciler için zorunlu veya lüks mal olup olmadıkları,
  • yakın ikamelerinin var olup olmadığı,
  • piyasanın nasıl tanımlandığı ve zaman olarak sıralayabiliriz

97_ Lüks Mallar Zorunlu Mallara Göre Nasıldır? Daha esnek talebe sahiptir.

98_ Zorunlu Mal Ve Hizmetlerin Talebi Nedir?  İnelastiktir. Bu malların fiyatlarındaki artış durumunda tüketicilerin bu mal ve hizmetlerin talep edilen miktarlarını önemli ölçüde kısmaları (azaltmaları) söz konusu değildir. Bu nedenle bu malların fiyatlarında meydana gelen örneğin %50’lik bir artış, bu malların talep edilen miktarlarında %50’den daha az bir azalmaya sebep olur. Tüketiciler için zorunlu ihtiyaçlara sağlık hizmetleri, ilaçlar, yiyecek ve giyim, ısınma için doğal gaz, benzin vb. gibi mal ve hizmetleri örnek olarak verebiliriz.

99_ Öbür Taraftan Lüks Mallar Genelde Talebi Nedir?  Esnek talebe sahiptir ve bu malların fiyatlarındaki yüzde artışlar genelde bu malların talep edilen miktarlarında daha yüksek yüzdeli azalmalara sebep olur. Bu tür mal ve hizmetlere şarap tüketimi, Havai’ye tatile gitmek, yat vb. mallara yönelik talebi örnek verebiliriz.

100_ Yakın İkamesi Olan Malların Talebi Nedir?  Tüketicinin fiyat artışları durumunda alternatif mallara yönelebilecek olması nedeniyle yakın ikamesi olmayan mallara göre daha esnektir.

101_ Yakın İkamesi Olan Mallara Neler Örnek Verilebilir? Tereyağı ile margarin ve çay ile kahveyi örnek verebiliriz.

102_ Dar Anlamda Tanımlanan Piyasalardaki Malların Talebi Geniş Anlamda Tanımlanan Piyasalara Göre Daha Esnektir Neden? Bunun nedeni dar anlamda tanımlanan malların yakın ikamelerinin olması ve bu malların fiyatlarındaki artışların tüketiciler tarafından yakın ikamelerinin kullanılması yoluyla karşılanmasıdır.

103_ Esnekliklerine Göre Talep Eğrileri (Doğrularını) Şöyle Sıralanır;

  • fp = 0       :  Sıfır Esnek (Tam inelastik) Talep Eğrisi (Fiyattaki değişme ne olursa olsun talep miktarındaki yüzde değişiklik sıfır) – Dikey Talep Eğrisi
  • 0 ≤ fp < 1 : Esnek Olmayan (inelastik) Talep Eğrisi (Talep miktarındaki yüzde değişiklik fiyattaki yüzde değişiklikten daha küçük)
  • fp = 1        :  Birim Esnek Talep Eğrisi (Talep miktarındaki yüzde değişiklik fiyattaki yüzde değişikliğe eşit)
  • fp > 1       :  Esnek Talep Eğrisi (Talep miktarındaki yüzde değişiklik fiyattaki yüzde değişiklikten daha büyük)
  • fp = ∞     :  Sonsuz Esnek (Tam Esnek) Talep Eğrisi (Veri fiyattan talep miktarındaki yüzde değişiklik sonsuz (∞) -Yatay eksene paralel sonsuz esnek talep eğrisi)

104_ Doğrusal Talep Eğrisinin Tam Orta Noktasında Talebin Fiyat Esnekliği Bir’e Eşittir. Orta noktanın sol üst kısmında kalan kısmında talep esnekliği birden büyük (esnek) ve sağ alt kısmında kalan kısmında ise talep esnekliği birden küçüktür (inelastiktir).

105_ Talebin Esnek Olması Durumunda Ne Olur? Durumunda fiyat indirimleri, inelastik olması durumunda ise fiyat artışları toplam gelirin artmasına sebep olur.

106_ Buradan Çıkacak Temel Çıkarımlar Bize Toplam Gelir İle Talep Esnekliği Arasında Bir İlişkinin Varlığını Gösterir. Bu İlişki Şöyle İfade Edilir:

  • Talebin esnek olduğu bölgede (fp > 1);  Fiyattaki azalışlar toplam geliri artırır, Fiyattaki artışlar ise toplam geliri azaltır.
  • Talebin inelastik olduğu bölgede ise (0 ≤ fp < 1); Fiyattaki artışlar toplam geliri artırır, Fiyattaki azalışlar ise toplam geliri azaltır.

107_ Talebin İnelastik Olduğu Durumlarda Nedir? Fiyattaki artışlar toplam gelirin artmasına, talebin esnek olması durumunda ise fiyattaki artışlar toplam gelirin azalmasına sebep olur.

Bu sebeple, talebin gelir esnekliği normal mallar için pozitif, düşük mallar için ise negatiftir.

Gelir Esnekliği (normal mallar için) : fI > 0 Gelir Esnekliği (düşük mallar için)  : fI < 0

108_ Çapraz Talep Esnekliği Nedir?  Y malının fiyatındaki yüzde değişmenin X malının talep edilen miktarında ne kadarlık değişmeye sebep olacağını gösteren bir katsayıdır

109_ İkame Mallar İçin Çapraz Fiyat Nedir? Esnekliği pozitif, tamamlayıcı mallar için çapraz talep esnekliği ise negatiftir.

110_ Arz Esnekliği Nedir? Fiyattaki yüzde değişimlerin arz edilecek mal miktarında meydana getireceği yüzde değişimin ne kadar olacağını gösterir ve işareti arz kanunundan dolayı pozitiftir.

111_ Üretim Faktörlerinin Mevcudiyeti Nedir? Teknoloji ve zaman arz esnekliğini etkileyen temel faktörlerdir. Arz esnekliği uzun dönemde kısa döneme göre daha büyüktür.

112_ Arz Esnekliğini Belirleyen Faktörler;

  • Üretim faktörlerinin (girdilerin) mevcudiyeti
  • Teknoloji
  • Zaman olarak sıralanır

113_  Örnekten Çıkacak Temel Çıkarımlar Şunlardır:

  • Tarımsal ürünlerdeki teknolojik ilerlemeler rekabetçi piyasalar olan tarımsal ürünlerin arzının artmasına sebep olur.
  • Arzın artması veri talep altında tarımsal ürün fiyatlarının azalmasına sebep olur.
  • İnelastik talebe sahip olan malların fiyatlarındaki azalışlar o malları üretenlerin toplam gelirlerinde azalmaya sebep olur.
  • Bu gelişme rekabetçi piyasalarda ürün üreten çiftçilerin gelirinde azalmaya ve ticaret hadlerinin çiftçiler aleyhine çalışmasına sebep olur.
  • Nisbi (göreceli) durumu kötüleşen çiftçiler köyden kente göçer.

İlgili Kategoriler

İktisat Ders Notları



Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir