Hukukun üstünlüğü ilkesi nedir?
Hukukun üstünlüğü, devletin tüm organları üzerinde hukukun mutlak bir egemenliğe sahip olmasıdır. Hukukun üstünlüğü ilkesi, hukuk devletinin ve demokrasinin vazgeçilmez koşuludur.
Bir ülkede hukuk devleti anlayışının bulunabilmesi için olması gereken ilkeler;
- Yasal bir yönetimin varlığı- Yasaların anayasal denetim altına alınması ve kuvvetler ayrılığı ilkesinin uygulanması• Temel hak ve özgürlüklerin güvence altına alınması
- Yönetimin yargısal denetime açık olması• Mahkemelerin bağımsızlığı ve yargıç güvencesinin sağlanmış olması• Kazanılmış haklara saygı duyulması
Anayasa Madde 138: “Hakimler, görevlerinde bağımsızdırlar; Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdani kanaatlerine göre hüküm verirler.
Anayasa’nın 125. maddesi: “idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır.” hükmüne yer verilmiştir.
Yargı bağımsızlığı, yargı organlarının karar verirken hiç kimseden emir, talimat almamaları ve her türlü etkiden uzak kalmalarını ifade eder.
Atatürk bağımsız yargının önemini şu sözü ile vurgulamıştır;
“Adalet gücü bağımsız olmayan bir milletin devlet halinde varlığı kabul olunamaz.”
Yargı bağımsızlığı yargıç güvencesi ile sağlanabilir. Yargıçlık güvencesi herşeyden önce yargıçların azledilemeyeceklerini, kendileri istemedikçe 65 yaşından önce emekliye sevk edilemeyeceklerini ifade eder.