Göktürk (kutluk) devleti



  1. GÖKTÜRK (KUTLUK) DEVLETİ (682 745)

Göktürkler 681 yılına kadar Çin esaretinde yaşadılar. Kut­luk İlteriş Kağan’ın II. Göktürk Devleti’ni kurmasıyla esaret hayatı sona erdi. Bağımsızlık savaşı sonucu kurulan ilk Türk devletidir. Kutluk Kağan, Göktürkleri bir idare altında topladı. Devleti Türk töresine göre yeniden düzenleyip teşkilâtlan­dırdı.

Milli birlik duygusunu sağlamlaştırmak ve devleti ekonomik bakımdan güçlendirmek için Çin’e başarılı seferler yaptı. Kutluk Devleti’nin en güçlü olduğu dönemler Bilge Kağan ve kardeşi Kül Tigin dönemleri olmuştur. Devletin kurulmasın­da önemli rol oynayan Tonyukuk ise onlara yardımcı olmuş­tur.

Tonyukuk’tan sonra Kül Tigin ve Bilge Kağan’ın ölümleri ile devlette çöküş belirtileri ortaya çıkmıştır. Taht kavgaları ve ayaklanmalar yeniden başlamıştır. Basmillar, Karluklar ve Uygurlar birleşerek Göktürk hâkimiyetine son vermişlerdir.

Not: Göktürk Devrinde Orhun Nehri kıyılarında dikilmiş olan ve Orhun Abideleri olarak bilinen kitabeler, Türkçe ilk yazılı kaynaklar olması bakımından büyük bir önem taşır. Kitabe­ler Türk tarihinin ilk alfabesi olan Orhun Alfabesi (Göktürk Alfabesi) ile yazılmıştır. Bu kitabeler, 727’de büyük devlet adamı Tonyukuk, 732’de Kül Tigin ve 735’te Bilge Kağan adına dikilmiştir.

İlgili Kategoriler

Tarih Ders Notları



Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir