GVK – MÜKELLEFİYET Mükellef, Vergi kan. Göre  kendisine vergi borcu düşen gerçek veya tüzelkişidir. GV  şahsa bağlı bir vergidir.Bu nedenle, gelir kavramından sonra belirlenmesi gereken 2.unsur verginin mükellefidir.verginin mükellefi gerçek kişilerdir.Mükellefiyetin belirlenmesi bakımından Kanunun mükellef saydığı gerçek kişiyi, devletin egemenlik hakkının geçerli olduğu saha içinde tespit etmek gerekir.Bu ihtiyaç vergi hukukunda tam mükellefiyet ve dar mükellefiyet esaslarının da doğmasına yol açar.

1. TAM MÜKELLEFİYET Aşağıda yazılı gerçek kişiler, tam mükellef olarak TR içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilir
2. TR’de yerleşmiş olanlar; 2. Resmi Daire ve müesseselere veya merkezi TR’de bulunan teşekküllere bağlı olup adı geçen teşebbüslerin işleri dolayısıyla yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşları (Bu gibilerden bulundukları memleketlerde elde ettikleri kazanç ve iratları dolayısıyla GV veya benzeri bir vergiye tabi tutulmuş bulunanlar, mezkur kazanç ve iratları üzerinden ayrıca vergilendirilmezler.)

Aşağıda yazılı kimseler TR’de yerleşmiş sayılır:

a- İkametgahı TR’de bulunanlar, (İkametgah,bir kimsenin yerleşmek niyeti ile oturduğu yerdir.)

b- Bir takvim yılı içinde TR’de devamlı olarak altı aydan fazla oturanlar (Geçici ayrılmalar TR’de oturma süresini kesmez.)

Tam mükellefiyetin bu şekilde sınırları çizildikten sonra “TR’de Yerleşme Sayılmayan Haller de sıralanan ve T.C. vatandaşı olmayan yabancıların TR’de altı aydan fazla kalsalar dahi yerleşmiş sayılmayacakları ve tam mükellefiyet esasında vergilendirilemeyecekleri belirtilmiştir. Buna göre;

Belli ve geçici görev veya iş için TR’ye gelen iş, ilim ve fen adamları, uzman , memur , basın ve yayın muhabirleri , tedavi, istirahat veya seyahat maksadıyla gelen yabancılar , hükümlülük veya hastalık gibi elde olmayan sebeplerle TR’de alıkonulmuş veya kalmış olan yabancılar, TR’de altı aydan fazla kalsalar dahi yerleşmiş sayılmaz ve tam mükellef olmaz. 

1. DAR MÜKELLEFİYET TR’de yerleşmiş olmayan gerçek kişilerin sadece, TR’de elde ettikleri kazanç ve iratlar üzerinden vergilendirilmeleridir. istisnai olarak tam mükellef sayılan bazı Türk vatandaşlarının, bulundukları yabancı ülkelerde GV veya benzeri bir vergiye tabi tutulmuş olan kazanç ve iratlarının TR’de ayrıca vergilendirilmeyeceği belirtildiğine göre; bu hükümden, yabancı ülkelerde çalışan Türk işçilerinin de yararlandırılmalarının, kanunun ruhuna uygun düşeceğinden hareketle; çalışma veya oturma izni alarak altı aydan daha fazla bir süredir yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının TR’de elde ettikleri kazanç ve iratları bakımından dar mükellefiyet esasında vergilendirilmeleri uygun görülmüştür.

GELİR VE YEDİ GELİR UNSURU Gelir, gerçek bir kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır. Vergiye tabi gelirin özellikleri; Şahsilik, Yıllık Olma, Safi Olması ve Gelirin Elde Edilmiş Olması.  Elde edilen kazanç ve iradın sayılan yedi gelir unsurundan birinden elde edilmiş olması gerekir. 1.Ticari Kazançlar 2.Zirai Kazançlar 3.Ücretler 4.SMKazançları;5-GSİ 6.MSİ 7.Diğer kazanç ve İratlar

1.TİCARİ KAZANÇ Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar” dır.

1- Maden, taş, kireç, kum, çakıl,  tuğla ve kiremit yerleri işletilmesi 2- Coberlik  3- Özel okul ve hastane  işletilmesi

4- Gayrimenkullerin alım, satım ve inşa işleriyle devamlı olarak uğraşanların bu işleri

5- Kendi nam ve hesaplarına menkul kıymet alım-satımı ile devamlı olarak uğraşanların bu faaliyetleri

6- Satın alınan veya trampa suretiyle iktisap olunan arazinin iktisap tarihinden itibaren 5 yıl içinde veya daha sonraki yıllarda kısmen veya tamamen satılması

7- Diş protezciliği, Kollektif ortaklıklarda ortakların, adi veya eshamlı komandit ortaklıklarda komandite ortakların ortaklık kârından aldıkları paylar.

TİCARİ KAZANCIN TESPİTİ  –GERÇEK USULDE TESPİTİ – Bilanço Esasında Ticari Kazanc Teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet farktır.

İşletme Hesabı Esasında Ticari Kazancın Tespiti  Bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler arasındaki müspet farktır.

TİCARİ KAZANCIN BASİT USULDE TESPİTİ Bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet farktır.

Basit usule tabi olmanın genel şartları

1) Kendi işinde bilfiil çalışmak veya bulunmak, 2) İşyeri mülkiyetinin iş sahibine ait olması halinde emsal kira bedeli, kiralanmış olması halinde yıllık kira bedeli toplamı Büyükşehir Belediye sınırları içinde 5.000 TL’yi lirayı (2012 yılı için), diğer yerlerde 3.500 TL’yi (2012 yılı için) aşmamak,

3) Ticari, zirai veya mesleki faaliyetleri dolayısıyla gerçek usulde GV’ne tabi olmamak.

Mükelleflerin basit usulden faydalanabilmeleri için genel şartların yanı sıra alım-satım yada gayri safi iş hasılatı tutarların da aşmaması gerekir. Diğer taraftan yukarıdaki genel ve özel şartların tamamını sağlıyor olsalar dahi kuyumcular, ikrazatçılar, sigorta ve reklam acenteleri, kolektif şirket ortakları ile komandit şirletlerin komandite ortakları, şehirlerarası yük ve yolcu taşıyanlar basit usulden yaralanamazlar.

Basit usule tabi olmanın vergisel ayrıcalıkları Defter tutma hariç ikinci sınıf tüccarlar hakkındaki hükümler uygulanır. Fatura ve perakende satış vesikası düzenlerler. GV tevkifatı yapmazlar.KDV ve Muhtasar bey. vermezler.Teslim ve hizmetlerinde KDV hesaplamazlar. Yüklendikleri KDV’yi indirim konusu yapamaz, gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alırlar. Bunlardan mal alanlar da KDV indirimi yapamaz.

TİCARİ KAZANCTESPİTİNDE İND. GİDERLER 1. Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler; (İhracat, yurt dışında inşaat, onarma, montaj ve taşımacılık faaliyetlerinde bulunan mükellefler, bu bentte yazılı giderlere ilaveten bu faaliyetlerden döviz olarak elde ettikleri hâsılatın binde beşini aşmamak şartıyla yurt dışındaki bu işlerle ilgili giderlerine karşılık olmak üzere götürü olarak hesapladıkları giderleri de indirebilirler.)

1. Hizmetli ve işçilerin iş yerinde veya iş yerinin müştemilatında iaşe, ibate , tedavi , ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatı
2. İşle ilgili olmak şartıyla, sözleşmeye ,ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar;
3. İşle ilgili ve yapılan işin ehemmiyeti ve genişliği ile mütenasip seyahat ve ikamet giderleri
4. Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri
5. İşletme ile ilgili olmak şartıyla; bina, arazi, gider, istihlak, damga, belediye vergileri, harçlar gibi ayni vergi, resim ve harçlar;
6. VUK ‘a göre ayrılan amortismanlar. 8. İşverenlerce, Sendikalar Kan. göre sendikalara ödenen aidatlar
7. İşverenler tarafından ücretliler adına bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları.

10.Yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Bakanlıkca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, giyecek, temizlik ve yakacak maddelerinin maliyet bedeli.

GİDER KABUL EDİLMEYENLER 1. Teşebbüs sahibi ile eşinin ve çocuklarının işletmeden çektikleri paralar veya aynen aldıkları sair değerler (Aynen alınan değerler emsal bedeli ile değerlenerek teşebbüs sahibinin çektiklerine ilave olunur.)

1. Teşebbüs sahibinin kendisine, eşine,çocuklarına işletmeden ödenen aylık, ücretl, ikramiye, komisyon ve tazminatlar;
2. Teşebbüs sahibinin işletmeye koyduğu sermaye için yürütülecek faizler;
3. Teşebbüs sahibinin, eşinin ve küçük çocuklarının işletmede cari hesap veya diğer şekillerdeki alacakları üzerinden yürütülecek faizler;
4. 1 ve 4 nolu bentlerdeki işlemler hariç olmak üzere, teşebbüs sahibinin, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit edilen bedel veya fiyatlar üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunması halinde, işletme aleyhine oluşan farklar işletmeden çekilmiş sayılır. Bu farklar, ilişkili kişi tarafından beyan edilmiş GV veya KV matrahının hesabında dikkate alınmış ise ilişkili kişinin vergilendirme işlemleri buna göre düzeltilir.
5. Her türlü para ve vergi cezaları ile teşebbüs sahibinin suçlarından doğan tazminatlar
6. Her türlü alkol , alkollü içkiler , tütün ve tütün mamullerine ait ilan ve reklâm giderlerinin % 50’si
7. Kiralama yoluyla edinilen veya işletmede kayıtlı olan motorlu deniz ve i hava taşıtlarından işletmenin esas faaliyet konusu ile ilgili olmayanların giderleri ile amortismanları
8. Basın yoluyla işlenen fiillerden veya radyo ve televizyon yayınlarından doğacak maddî ve manevî zararlardan dolayı ödenen tazminat giderleri. Vergi ve para cezaları, AATHUK göre ödenen cezalar, gecikme zamları, faizler ve gecikme faizleri GV matrahından ve indirilmez.

1. ZİRAİ KAZANÇ Zirai faaliyetten doğan kazançtır.Kollektif şirketlerle adi veya eshamlı komandit şirketler zirai faaliyetle iştigal etseler dahi çiftçi sayılmazlar. Zirai faaliyetle iştigal eden kollektif şirketlerin ortakları ile komandit şirketlerin komandite ortaklarının şirket kârından aldıkları paylar şahsi ticari kazanç hükmündedir. Yazılı faaliyetlerin içinde yapıldığı işletmelere zirai işletme bu işletmeleri işleten gerçek kişilere (Adi şirketler dahil), vergiye tabi olsun veya olmasınlar, çiftçi ve bu faaliyetler neticesinde istihsal olunan maddelere de mahsul denir. 

VERGİLEME Çiftçilerin elde ettikleri zirai kazançlar,hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirilir. işletme büyüklüğü ölçülerini aşan çiftçiler ile bir biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca veya on yaşına kadar ikiden fazla traktöre sahip olan çiftçilerin kazançları gerçek usulde (zirai işletme hesabı veya diledikleri takdirde bilanço esasına göre) tespit olunarak vergilendirilir. Kazançları gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçiler bu kazançları için beyanname vermezler. GV Kan.gereğince çiftçilerden satın alınan zirai mahsullerin ve hizmetlerin alış bedeli üzerinden,

-Ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınan; zirai mahsuller için %2, Hayvanlar ve bunların mahsulleri ile kara ve su avcılığı mahsulleri için %1

-Ticaret borsalarına tescil edilmeden satın alınan; Hayvanlar ve bunların mahsulleri ile kara ve su avcılığı mahsulleri için %2, diğer zirai mahsuller için %4 oranında tevkifat yapılacaktır.

ZİRAİ İŞLETME HESABINA GÖRE HASILAT 1.Evvelki yıllardan devredilenler de dahil olmak üzere istihsal olunan, satın alınan veya sair suretlerle elde edilen her türlü zirai mahsullerin satış bedelleri (Primler, risturnlar ve benzerleri dahil);

1. 2. Ziraat makina ve aletlerinin başka çiftçilerin zirai istihsal işlerinde çalıştırılması mukabilinde alınan bedeller;
2. 3. Gider yazılan değerlerin satılması halinde bunların satış bedelleri;
3. 4. Mahsullerin idrakinden evvel veya sonra hasara uğramalarından dolayı alınan sigorta tazminatları;
4. Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin (Zirai istihsalde kullanılan gayrimenkuller hariç) satılması halinde VUK 328 mad. göre hesaplanan hasılat.

ZİRAİ İŞLETME HESABINDA GİDERLER  1. İşletme ile ilgili olarak tohum, gübre, fide, yem, ilaç ve benzeri maddelerin tedariki için yapılan giderler;

1. 2. Satılmak üzere satın alınan hayvanların, zirai mahsullerin ve diğer maddelerin bedelleri;
2. 3. İşletmelerde çalıştırılanlara ücret, prim ve sair namlarla hizmet mukabili yapılan ödemeler;
3. İşçilerin iaşe, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri;
4. Zirai tesisat, makina, aletler ve taşıtların çalıştırılması ve bakımı için yapılan giderler (Yakıt, yağ, elektrik, yedek parça vesaire) ve tamir giderleri;
5. VUK göre ayrılan amortismanlar; 7. Kira ve ücret mukabili kullanılan istihsal vasıtaları için yapılan ödemeler;
6. Zirai kazancın elde edilmesi ve idamesi için yapılan genel giderler;
7. a) İşletme için alınan ve işletme için harcanan borç paraların faizleri; b) İşletme ile ilgili olmak şartı ile ödenen ayni vergi, resim ve harçlar;
8. c) İşletme ile ilgili ve yapılan işin önemi ve genişliği ile mütenasip seyahat ve ikamet giderleri
9. d) İşletme ile ilgili olarak ödenen kira bedelleri; e) Genel mahiyetteki sair giderler;
10. İşletme ile ilgili olmak şartiyle, söz.ye , ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar;
11. 10. Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin (Zirai istihsalde kullanılan gayrimenkuller hariç) satılması halinde VUK 328 mad. göre hesaplanan zararlar;
12. İşletmeye dahil olup, aynı zamanda zatî veya ailevî ihtiyaçlar için de kullanılan taşıtların amortismanlarının tamamı ile giderlerinin yarısı.

Gerçek usule geçen çiftçilerin önceki yıllardan devreden ürünleri VUK 45’inci mad. belirtilen ortalama maliyet bedeli esasına göre değerlendirilerek gider yazılır. 

HASILATTAN İNDİRİLEMEYECEK GİDERLER  41’inci mad. yazılı giderler hasılattan indirilemez. (İşletmede istihsal olunan mahsullerden teşebbüs sahibi ile eşi ve velayet altındaki çocukları tarafından istihlak edilenler hariç.)

1. ÜCRETLER işverene tabi , belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı gibi adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması mahiyetini değiştirmez.aşağıda yazılı ödemeler de ücret sayılır:
2. Emeklilik, maluliyet, dul ve yetim aylıkları
3. Evvelce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla sağlanan diğer menfaatler;
4. TBMM, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeleri ile özel kanunlarına göre kurulan bütün komisyonların üyelerine bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler;
5. Yönetim ve denetim kurulları başkan ve üyeleriyle tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler;
6. Bilirkişilere, resmî arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine ve her türlü yarışma jürisi üyelerine ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler;
7. Sporculara transfer ücreti veya sair adlarla yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatler. 

5.1. GERÇEK ÜCRETLER Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler için tutarı ne olursa olsun beyanname verilmeyecek veya diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi durumunda elde edilen ücret geliri verilen beyannameye dahil edilmeyecektir. Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi halinde, birden fazla işverenden tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücret geliri elde eden bir kişinin, birden sonraki işverenlerden aldıkları ücretleri toplamı 2012 yılı için 25.000 TL’yi aşmıyorsa tamamı beyan dışı kalacaktır. Tamamı tevkif suretiyle vergilendirilen ücret geliri sahiplerinin birden sonraki işverenden aldığı ücret tutarının 2012 yılı için 25.000 TL’yi geçmesi halinde elde edilen ücret gelirlerinin tamamı beyana konu edilecektir.

 Aldıkları ücretler üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmasına olanak bulunmayan hizmet erbabı Ücretlerini yabancı bir memleketteki işverenden doğrudan doğruya alan hizmet erbabı, GV Kan. 16. Mad. yazılı istisnadan faydalanmayan yabancı elçilik , konsolosluk memur ve hizmetlileri,   Bakanlıkca yıllık bey. ile bildirilmesinde zaruret görülen ödemelerdir. Söz konusu ücret sahipleri elde ettikleri ücret gelirleri için yıllık G.V bey.si vermek zorundadır

5.2. DİĞER ÜCRETLER  Mad. sayılan türden ücret geliri elde edenlerin ücret gelirlerini gerçek tutarları yerine vergi matrahı olarak takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının % 25’i esas alınarak vergilendirilme yapılır. Madde hükmüne göre diğer ücretler kapsamında ücret geliri elde edenler ; Kazançları basit usulde tespit edilen ticaret erbabı yanında çalışanlar, Özel hizmetlerde çalışan şoförler, Özel inşaat sahiplerinin ücretle çalıştırdığı inşaat işçileri, Gayrimenkul sermaye iradı sahibi yanında çalışanlar, Gerçek ücretlerin tespitine imkan olmaması sebebiyle Danıştay’ın müspet mütalaasıyla Maliye Bakanlığı’nca bu kapsama alınanlar. Diğer ücretler için yıllık bey. verilmeyecektir. Diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde ise diğer ücretler beyannameye ithal edilmez.Bu safi ücret aynı zamanda hizmet erbabının vergi matrahıdır. Vergi bu miktar üzerinden belirtilen oranların uygulanması suretiyle hesaplanır.Diğer ücretleri elde eden hizmet erbabı, bağlı bulundukları vergi dairelerine takvim yılının ikinci ayında,yeni işe başlayanlar da bir ay içinde başvurarak vergilerini tarh ettirmek ve karnelerine yazdırmak zorundadırlar. AGİ uygulamasından ücretleri gerçek usulde vergilendirilen gerçek kişiler yararlanabilecektir. 

1. AGİ Ücretin elde edildiği takvim yılı başında belirlenen 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarına; Mükellefin kendisi için % 50’si ,Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10’u ,Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere ilk iki çocuk için % 7,5’i Diğer çocuklar için % 5’i olmak üzere ücretlinin şahsi ve medeni durumu dikkate alınarak hesaplanan indirim oranlarının uygulanması sonucu bulunacak tutarın, G.V tarifesinin birinci gelir dilimine uygulanan oranla çarpılması sonucu bulunacak indirim tutarının 1/12’sinin aylık olarak hesaplanan G.V’den mahsup edilmesi suretiyle bulunan tutardır. “çocuk” tabiri, mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan 18 yaşını veya tahsilde olup 25 yaşını doldurmamış çocukları, “eş” tabiri ise, aralarında yasal evlilik bağı bulunan kişileri ifade eder.
2. SERBEST MESLEK KAZANÇLARI Her türlü S.M faaliyetinden doğan kazançdır. S.M faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır. Tahkim işleri dolayısıyla hakemlerin aldıkları ücretler ile kollektif, adi komandit ve adi şirketler tarafından yapılan serbest meslek faaliyeti neticesinde doğan kazançlar da, serbest meslek kazancıdır.

6.1. SERBEST MESLEK ERBABI  Serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenlerdir.

1. 1. Gümrük komisyoncuları, borsa ajan ve acentaları, noterler
2. Bizzat serbest meslek erbabı tarifine girmemekle beraber serbest meslek erbabını bir araya getirerek teşkilat kurmak veya bunlara sermaye temin etmek suretiyle serbest meslek kazancından hisse alanlar;
3. Serbest meslek faaliyetinde bulunan kollektif ve adi şirketlerde ortaklar, adi komandit şirketlerde komanditeler;
4. Dava vekilleri, müşavirler, kurumlar ve tüccarlarla serbest meslek erbabının ticarî ve meslekî işlerini takip edenler ve konser veren müzik sanatçıları;(*)
5. VUK da belirtilen şartlardan en az ikisini taşıyan ebe, sünnetçi, sağlık memuru, arzuhalci, rehber. Bu işler dolayısiyle serbest meslek erbabı sayılırlar. 

6.2. SERBEST MESLEK KAZANCININ TESPİTİ Bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para, ayınlar ve diğer suretlerle sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerden bu faaliyet dolayısıyla yapılan giderler indirildikten sonra kalan farktır.

Ör; Bir SMMM 2010, 2011 ve 2012 yıllarına kapsayan üç yıllık müşavirlik sözleşmesi karşılığında 30.000 TL’yi 2011 yılında bir seferde peşin almış ise, bu tutarın tamamı 2011 yılı geliri olarak beyana konu edilecektir. 2010 ve 2012 yıllarında ise bu sözleşme nedeniyle herhangi bir beyanda bulunulmayacaktır.

6.3. MESLEKİ GİDERLER Serbest meslek kazancının tespitinde aşağıda yazılı giderler hasılattan indirilir:

1. Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen genel giderler
2. Hizmetli ve işçilerin iş yerinde iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatı
3. Mesleki faaliyetle ilgili seyahat ve ikamet giderleri (seyahat maksadının gerektirdiği süre ile sınırlı olmak şartıyla).
4. Mesleki faaliyette kullanılan tesisat, demirbaş eşya ve envantere dahil taşıtlar için VUKu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar
5. Kiralanan veya envantere dahil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri.
6. Alınan mesleki yayınlar için ödenen bedeller. 7. Mesleki faaliyetin ifası için ödenen mal ve hizmet alım bedelleri.
7. Serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla emekli sandıklarına ödenen giriş ve emeklilik aidatları ile mesleki teşekküllere ödenen aidatlar.
8. Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen meslek, ilan ve reklam vergileri ile işyerleriyle ilgili ayni vergi, resim ve harçlar.
9. Mesleki faaliyetle ilgili olarak kanun, ilam ve mukavelenameye göre ödenen tazminatlar.

Her türlü para cezaları ve vergi cezaları ile serbest meslek erbabının suçlarından doğan tazminatlar gider olarak indirilemez.  

6.4. SMKAZANCI İSTİSNASI Bu istisnadan yararlanan serbest meslek erbaplarına ödeme yapanlar GVK 94. Mad.sayılanlardan % 17 oranında stopaj yaparlar. Bu stopaj ,geliri elde eden serbest meslek erbabı için nihai vergi olup, elde ettiği kazanç tutarı ne olursa olsun bu istisna kapsamında elde edilen gelirler ayrıca yıllık beyanname ile beyan edilmez.

TELİF KAZANCI ELDE EDENLER	İSTİSNA KAPSAMINA GİREN ESERLER
Müellif (kitap yazan, kitap hazırlayan kimse, yazar)	Roman, Şiir, Öykü , Makale,Bilimsel araş. ,İnceleme, Röportaj
Mütercim (Çevirmen)	Başka dillerden yapılan tercüme
Heykeltıraş	Taş, tunç, bakır, kil, alçı, ağaç, plastiklerden yapılan heykel vb.
Hattat (Güzel yazı yazma sanatı )	Güzel yazı, tezhip (yaldızlama, boyama, süsleme işi yapanlar
Ressam (Resim yapan kişi)	Her türlü resim, desen, pastel, gravür, kaligrafi, serigrafi vb.
Bestekar	Her çeşit sözlü ve sözsüz musiki eserler
Bilgisayar Programcısı	Bilgisayarlarda kullanılan her çeşit yazılım
Mucit (Yeni bir buluş ortaya koyan, yaratan kişi )	Tescili yada patente bağlanan buluşlar ve icatlar.
Fikir ve sanat eserleri	İlim , edebiyat , Musiki , Güzel sanat ve Sinema eserleri
Yukarıda sayılanların yasal mirasçıları.	Yukarıdakilerin tamamı

1. GAYRİMENKUL SERMAYE İRADI GVK 70. Mad. yazılı mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyedleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar gayrimenkul sermaye iradıdır. 

7.1.GAYRİSAFİ HASILAT  gayrisafi hasılat, 70.mad. yazılı mal ve hakların kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde o yıla veya geçmiş yıllara ait olarak nakden veya aynen tahsil edilen kira bedellerinin tutarıdır. Ayın olarak tahsil edilen kiralar, VUKu hükümlerine göre emsal bedeli ile paraya çevrilir.

Gelecek yıllara ait olup peşin tahsil olunan kiralar, ilgili bulundukları yılların hasılatı sayılır.

Örneğin; Mükellef 2011, 2012, 2013 yıllarına kapsayan üç yıllık kira bedeli olarak 30.000 TL’yi 2012 yılında bir seferde almış ise, bu tutarın 20.000TL’si 2012 yılı, 10.000TL’si ise 2013 yılı geliri olarak beyana konu edilecektir.

7.EMSAL KİRA BEDELİ Kiraya verilen mal ve hakların kira bedelleri emsal kira bedelinden düşük olamaz. Bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedeli, bu mal ve hakların kirası sayılır. Bina ve arazide emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse VUKuna göre belirlenen vergi değerinin  % 5’idir. Diğer mal ve haklarda emsal kira bedeli, bu mal ve haklarının maliyet bedelinin, bu bedel bilinmiyorsa, VUKunun servetlerin değerlendirilmesi hakkındaki hükümlerine göre belli edilen değerlerinin % 10’udur.  Aşağıda yazılı hallerde emsal kira bedeli esası uygulanmaz :

1. Boş kalan gayrimenkullerin muhafazaları maksadıyla bedelsiz olarak başkalarının ikametine bırakılması;
2. Binaların mal sahiplerinin usul, füru veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi (Usul, füru ve kardeşlerden her birinin ikametine birden fazla konut tahsis edilmiş ise bu konutların yalnız birisi hakkında emsal kira bedeli hesaplanmaz. Kardeşler evli ise eşlerden sadece biri için emsal kira bedeli hesaplanmaz.)
3. Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede ikamet etmesi.
4. Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan kiralamalar.

1. GİDERLER Gerçek Gider Usulü Safi iradın bulunması için gayrisafi hasılata isabet edenler hariç olmak üzere gayrisafi hasılattan aşağıda yazılı giderler indirilir: 1. Kiraya veren tarafından ödenen aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri;
2. Kiraya verilen malların idaresi için yapılan ve gayrimenkulün ehemmiyeti ile mütenasip olan idare giderleri;
3. Kiraya verilen mal ve haklara müteallik sigorta giderleri;
4. Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara sarf olunan borçların faizleri ile konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren beş yıl süre ile iktisap bedelinin % 5’i 5. Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen vergi, resim, harç ve şerefiyelerle kiraya verenler tarafından ödenmiş olmak şartıyla belediyelere ödenen harcamalara iştirak payları; 6. Kiraya verilen mal ve haklar için ayrılan amortismanlar 7. Kiraya verenin yaptığı onarım giderleri, 8. Kiraya verilen mal ve haklara ait bakım ve idame giderleri; 9. Kiraladıkları mal ve hakları kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve diğer gerçek giderler;
5. Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konutun kira bedeli (kira indirimi gayri safi hasılattan bu maddenin 1 ila 9 ve 11 numaralı bentlerinden yazılı giderler düşüldükten sonra, kalan miktar üzerinden yapılır ) 11. Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar. para cezaları ve vergi cezaları hasılattan gider olarak indirilemez. 

Götürü Gider Usulü  Mükellefler (hakları kiraya verenler hariç) diledikleri takdirde yukarıda yazılı giderlere karşılık olmak üzere hasılatlarından % 25’ini götürü olarak indirebilirler. Götürü gider usulünü kabul edenler iki yıl geçmedikçe bu usulden dönemezler.

G.M.S.İ  Binaların mesken olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde elde edilen hasılatın o yıl için belirlenen tutara kadar olan kısmı ( 2012 yılı için 3.000 TL) gelir vergisinden müstesnadır.Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanlar ile gelirleri bunlar tarafından bildirilecek olanlar bu istisnadan faydalanamazlar.

G.M.S.İ ‘DAN YARARLANAMAYACAKLAR  1.Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olanlar;

1. Bu istisnadan sadece binaların mesken olarak kiraya verilmesi durumunda yararlanılabilecek, binaların işyeri, muayenehane, mağaza, depo v.b. şekillerde kiraya verilmesi durumunda tevkif suretiyle vergilendirme yapılacak ve istisnadan faydalanılamayacaktır.

3.istisna haddi üzerinde hasılat elde edilip beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, GMSİ  istisnasından yararlanılamaz.

Sahip olunan birden fazla konut dolayısıyla kira geliri elde edilmiş ise istisna yalnızca bir kez uygulanabilir. Örneğin; bir şahıs sahip olduğu 5 daireyi kiraya vermişse her bir konut için elde ettiği kira gelirleri için ayrı ayrı değil, tüm kira geliri üzerinden bir kez (2012 yılı için 3.000.-TL) istisnadan yararlanabilir.

Kira geliri elde edilen meskene birden fazla kişi ortak ise 3.000.-TL’lik istisna her bir ortak için ayrı ayrı uygulanabilir.Mesken olarak kiraya verilen bir binaya tapu kayıtlarına göre iki kardeş müştereken sahip ise kardeşlerden her biri hisselerine isabet eden kira hasılatlarından, 3.000.-TL’lik istisna tutarını ayrı ayrı düşebileceklerdir.

1. M.S. İ Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden oluşan sermaye dolayısıyla elde ettiği kar payı, faiz, kira ve benzeri iratlardır.
2. Her nevi hisse senetlerinin kâr payları
3. İştirak hisselerinden doğan kazançlar (Ltd , iş ortaklıkları ve komanditerlerin kâr payları ile kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar
4. Adi komandit şirketlerde komanditerlerin kâr payları, şirket kârının ilişkin bulunduğu takvim yılında elde edilmiş sayılır;
5. Kurumların idare Meclisi Başkan ve üyelerine verilen kar payları; 5. Her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri
6. Her nevi alacak faizleri 7. Mevduat faizleri 8. Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponların satışından elde edilen bedeller
7. İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar;
8. Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri;
9. Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kâr payları ile kâr, ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kâr payları ve özel finans kurumlarınca kâr ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları.
10. Bu mad. 2.fıkrasının 5 nolu bendinde yer alan menkul kıymetleri geri alım ve satım taahhüdü ile iktisap veya elden çıkarılması karşılığında sağlanan menfaatler. 13. Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından;
11. a) On yıl süreyle prim, aidat veya katkı payı ödemeden ayrılanlara yapılan ödemeler,
12. b) On yıl süreyle katkı payı ödemiş olmakla birlikte bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazanmadan ayrılanlar ile diğer sandık ve sigortalardan on yıl süreyle prim veya aidat ödeyenlere ve vefat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemeler,
13. c) Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemeler.

8.SİGORTA SİSTEMİNDEN ELDE EDİLEN GELİRLER: GVK 75/15 bent kapsamında elde edilen gelirlerden (a, b ve c ) bendi kapsamına girenlerden % 15, % 10 ve % 5 oranında stopaja tabi olup,beyan edilmez. Bireysel emeklilik sisteminden emeklilik hakkı kazananlar ile bu sistemden vefat, malûliyet veya tasfiye gibi zorunlu nedenlerle ayrılanlara yapılan ödemelerin % 25’i, • Sürekli olarak portföyünün en az %51’i İMKB de işlem gören hisse senetlerinden oluşan yatırım fonlarının bir yıldan fazla süreyle elde tutulan katılma belgelerinin elden çıkarılmasından elde edilen gelirler, • Tam mükellef kurumlar tarafından yurt dışında ihraç edilen tahvillerden elde edilen faiz gelirleri, tevkifat kapsamında olmayacaktır. 

8.3. KAR PAYLARINA İLİŞKİN İSTİSNA Tam mükellef kurumlardan elde edilen, kar paylarının yarısı gelir vergisinden müstesnadır. İstisna edilen tutar üzerinden tevkifat yapılır ve tevkif edilen verginin tamamı, kar payının yıllık beyanname ile beyan edilmesi durumunda yıllık beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup edilir.

1. DİĞER KAZANÇ VE İRATLAR 9.1. DEĞER ARTIŞ KAZANÇLARI Herhangi bir ticari işletmeye kayıtlı bulunmayan mal ve hakların elden çıkarılmasından doğan kazançlardır.
2. İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar.
3. Yazılı hakların (ihtira beratları hariç) elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
4. Telif hakları ve ihtira beratlarının müellifleri, mucitleri ve kanunî mirasçıları dışında kalan kimseler tarafından elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
5. Ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
6. Faaliyeti durdurulan bir işletmenin kısmen veya tamamen elden çıkarılmasından doğan kazançlar.
7. İktisap şekli ne olursa olsun (ivazsız olarak iktisap edilenler hariç) gerçek usulde vergiye tâbi çiftçilerin ziraî istihsalde kullandıkları gayrimenkuller ve hakların, iktisap tarihinden başlayarak beş yıl içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar

Faaliyetine devam eden ticarî bir işletmenin kısmen veya tamamen satılmasından ve elden çıkarılmasından doğan kazançlar ticarî kazanç sayılır .

Bir takvim yılında elde edilen değer artışı kazancının, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlananlar 8.800 Türk Lirası  gelir vergisinden müstesnadır.

9.2. VERGİLENDİRİLMEYECEK DEĞER ARTIŞ KAZANCI 1. Ferdi bir işletmenin sahibinin ölümü halinde, kanunî mirasçılar tarafından işletmenin faaliyetine devam olunması ve mirasçılar tarafından işletmeye dahil iktisadî kıymetlerin kayıtlı değerleriyle (bilanço esasına göre defter tutuluyorsa bilançonun aktif ve pasifiyle bütün halinde) aynen devir alınması.

1. Kazancı bilanço esasına göre tespit edilen ferdi bir işletmenin bilançosunun bir sermaye şirketine aktif ve pasifiyle bütün halinde devrolunması(Bu ortaklık payını temsil eden hisse senetlerinin nama yazılı olması şarttır.).
2. Kollektif ve adi komandit şirketlerin nev’i değiştirerek sermaye şirketi haline dönüşmesi (hisse sen.nama yazılı olacak ) 

9.3. ARIZİ KAZANÇLAR  1. Arızî olarak ticarî muamelelerin icrasından elde edilen kazançlar.

1. Ticarî veya ziraî bir işletmenin faaliyeti ile serbest meslek faaliyetinin durdurulması veya terk edilmesi, henüz başlamamış olan böyle bir faaliyete hiç girişilmemesi, ihale, artırma ve eksiltmelere iştirak edilmemesi karşılığında elde edilen hâsılat.
2. Arızî olarak yapılan serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla tahsil edilen hâsılat.
3. Gerçek usulde vergiye tâbi mükelleflerin terk ettikleri işleri ile ilgili olarak sonradan elde ettikleri kazançlar

Bir takvim elde edilen yukarıdaki kazançlar toplamının 2012 yılı için 20.000.-TL’ lik kısmı gelir vergisinden müstesnadır.

1. GEÇİCİ VERGİ Gerçek usulde G.V’ne tabi ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı, cari vergilendirme döneminin G.V’ne mahsup edilmek üzere, üçer aylık dönemler halinde tespit edilecek kazançları üzerinden %15 oranında geçici vergi öderler. K.V mükelleflerinde ise geçici vergi oranı K.V oranı ile aynı olup,% 20’dir.

MÜKELLEFLERİ Ticari Kazanç Sahipleri, Serbest Meslek Kazanç Sahipleri, K.V Mükellefleri

 GEÇİCİ VERGİ KAPSAMINA GİRMEYEN KAZANÇLAR: • Basit Usulde Vergilendirilen Mükellefler • Yillara Yaygin İnşaat ve Onarma İşlerinden Elde Edilen Kazançlar• Geçici Noter Yardımcılarının Kazançları • Kurumlarca Tasfiye dönemlerinde elde edilen kazançlar

Geçmiş dönemlere ait geçici verginin %10’u aşan tutarda eksik beyan edilmesi halinde tespit edilen bu kısım için re’sen veya ikmalen geçici vergi tarh edilir. Bu durumda tarh edilecek ek vergi için vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi uygulanır. Mahsup süresi geçtikten sonra kesinleşen geçici vergi için ise vergi aslı yönünden tarhiyat yapılmayacak olup, gecikme faizi ve vergi ziyaı cezası uygulanır. Geçici vergi beyannamesi vermeyen mükellefler için %10 luk yanılma payı uygulanmayacaktır.

1. GV – KV STOPAJI YAPMA MECBURİYETİ Kurumlara nakden veya hesaben yaptıkları ödemeler üzerinden istihkak sahiplerinin kurumlar vergisine mahsuben kesinti yapmak zorunda olanlar;
2. Kamu idare ve kuruluşları, 2. İktisadî kamu kuruluşları, 3. Sair kurumlar,  4. Ticaret şirketleri,  5. İş ortaklıkları,  6. Dernekler ve vakıflar,
3. Dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, 8. Kooperatifler, 9. Yatırım fonu yönetenler, 10. Gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı,  11. Ziraî kazançlarını bilânço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler.  12. Aile hekimleri

1. GELİR TÜRLERİ İTİBARİYLE TAM MÜKELLEFİYETTE YILLIK BEYANNAME İLE BEYAN EDİLMESİ ZORUNLU OLAN GELİRLER Ticari Kazanç, Zirai Kazanç ve Serbest Meslek Kazançları için mükellefler kazanç elde etmemiş olsalar dahi yıllık gelir vergisi beyannamesi vermek zorundadırlar. Diğer hallerde ise beyana tabi bir gelir elde edilmesi halinde beyanname verilir.

12.1. YILLIK BEYANNAME VERİLMEYECEK VE BEYANNAMEDE TOPLANMAYACAK GELİRLER Aşağıda belirtilen gelirler için yıllık beyanname verilmez, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde bu gelirler beyannameye dahil edilmez.

1. Tam mükellefiyette
2. a) Gerçek usulde vergilendirilmeyen ziraî kazançlar , menkul sermaye iratları, kazanç ve iratların istisna hadleri içinde kalan kısmı,
3. b) Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler (birden fazla işverenden ücret almakla beraber, birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerinin toplamı, (2012 yılı için 25.000 TL ) aşmayan mükelleflerin, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri dahil)
4. c) Vergiye tâbi gelir toplamının [(a) ve (b) bentlerinde belirtilenler hariç] (2012 yılı için 25.000 TL ) aşmaması koşuluyla, TR’de tevkifata tâbi tutulmuş olan; birden fazla işverenden elde edilen ücretler, menkul sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye iratları,
5. d) Bir takvim yılı içinde elde edilen ve toplamı 290 TL’yi aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları. 

1. Dar mükellefiyette Gerçek usulde vergilendirilmeyen zirai kazançlar, tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler, menkul sermaye iratları, kazanç ve iratların istisna hadleri içinde kalan kısmı, tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecek gelirler olarak belirlenmektedir. Ticari, zirai ve mesleki kazançlarını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olan tam mükellefler ile yıllık beyanname veren dar mükellefler de sadece yıllık beyanname verme yükümlülüğü getirilen kazanç ve iratlarını beyannamelerine dahil edeceklerdir. Beyana tabi gelirin sadece ücretlerden oluştuğu durumda, toplam ücret tutarı beyan sınırını geçse dahi, birinci işverenden sonraki işverenlerden alınan ücretler toplamının (2012 yılı için 25.000 TL) aşmaması halinde beyanname verilmeyecektir. Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağı mükellefçe serbestçe belirlenebilecektir.

Diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde ücret gelirlerinin beyan edilip edilmeyeceğinin tespitinde, sadece birden sonraki işverenden elde edilen ücret gelirleri beyan sınırı olan 23.000 TL ile kıyaslanacak olup, beyana tabi diğer gelirlerin tutarının önemi bulunmamaktadır. Tevkif suretiyle vergilendirilmiş bulunan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarının beyan edilip edilmeyeceği ise şu şekilde belirlenecektir. Öncelikle tevkif suretiyle vergilendirilmiş bulunan toplam tutarı 23.000 TL’yi aşmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratların tutarı, beyan edilmesi gereken diğer gelirlerin (ticari kazanç, mesleki kazanç, gerçek usulde zırai kazanç ile diğer kazanç ve iratlar ) toplam tutarına eklenerek, bulunan tutar 23.000 TL’lik beyan sınırını geçiyorsa, tevkif suretiyle vergilendirilmiş bulunan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları verilecek beyannameye dahil edilecektir. Söz konusu beyan sınırının hesabında; bir ya da birden fazla işverenden ücret geliri elde ediliyorsa birden sonraki işverenlerden elde edilen ve toplam tutarı 23.000 TL’yi aşmayan ücret gelirleri dikkate alınmayacaktır.

1. YILLIK BEYANNAME İLE BİLDİRİLECEK GELİRDEN İNDİRİLEBİLECEK GİDERLER “Diğer indirimler” başlıklı maddesine göre gelir vergisi matrahının tespitinde, gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden aşağıdaki indirimler yapılabilir:
2. HAYAT, SAĞLIK, BAĞKUR VB. SİGORTA PRİMLERİ Beyan edilen gelirin % 10’unu (bireysel emeklilik sistemi dışındaki şahıs sigorta primleri için, beyan edilen gelirin % 5’ini) ve asgarî ücretin yıllık tutarını aşmamak şartıyla, mükellefin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat, ölüm, kaza, hastalık, sakatlık, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta primleri ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirilebilmektedir.

1. MÜKELLEFLERE AİT EĞİTİM VE SAĞLIK GİDERLERİNİN BEYAN EDİLEN YILLIK GELİRİN % 10 ‘UNA KADAR OLAN KISMI Beyan edilen gelirin % 10’unu aşmaması, TR’de yapılması ve gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak belgelerle tevsik edilmesi şartıyla, mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocuklarına ilişkin olarak yapılan eğitim ve sağlık harcamaları gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirilebilmektedir.eğitim ve sağlık harcamaları nedeniyle vergi iadesinden yararlanan ücretliler, aynı harcamalarını bu hükümden yararlanarak matrahlarından indiremezler.
2. SAKATLIK İNDİRİMİ Serbest meslek faaliyetinde bulunan veya basit usulde vergilendirilen özürlüler beyan ettikleri gelirlerinden, sakatlık indiriminin yıllık tutarını gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek gelirlerden indirilebilmektedir. Bu indirimden bakmakla yükümlü olduğu özürlü kişi bulunan serbest meslek erbabı ile hizmet erbabı (tevkifat matrahı dahil) da yararlanır. (Sakatlık indirimi tutarları, 2012 takvim yılında uygulanmak üzere; birinci derece sakatlar için 770 TL, ikinci derece sakatlar için 380 TL, üçüncü derece sakatlar için 180 TL) 

1. BAĞIŞ VE YARDIMLARIN İNDİRİMİ Mükellefler yapmış oldukları bağış ve yardımları aşağıdaki şartlar dahilinde indirim konusu yapabilirler.
2. Bağış ve yardım, kanunda belirtilen kuruluşlara yapılmış olmalıdır. b. makbuz karşılığında yapılmış olmalıdır. c. karşılıksız olarak yapılmış bir ödemeyi ifade eder. Bir karşılık bulunduğunda, ödeme bağış veya yardım olmaktan çıkar. d. bağış ve yardımın matrahtan indirimi, o yıla ait kurum kazancının yüzde beşi ile sınırlandırılmıştır. e. Bağış ve yardım, nakden veya aynen yapılabilir. Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler ile kamu yararına çalışan dernekler ve Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yıllık toplamı beyan edilecek gelirin % 5’ini (kalkınmada öncelikli yöreler için % 10’unu) aşmamak üzere, makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar. Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere bağışlanan okul, sağlık tesisi ve yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası, huzurevi, rehabilitasyon merkezi inşası dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdî ve aynî bağış ve yardımların tamamı.Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik, giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedelinin tamamı Gerekli şartları taşıyan kültür ve sanat faaliyetlerini desteklemeye yönelik olarak yapılan bağış ve yardımların tamamı. Kızılay Derneği’ne yapılan bağış ve yardımlar (iktisadi işletmesi hariç) 

1. SPONSORLUK HARCAMALARI K.V değinildi.
2. AR-GE HARCAMALARI İndirimi Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının % 100’ü oranında hesaplanacak “Ar-Ge indirimi” beyanname üzerinde gelir vergisi matrahından indirilebilir.

1. GEÇMİŞ YIL ZARARLARI VE YURT DIŞI FAALİYETLERDEN DOĞAN ZARARLAR Gelirin yıllık beyannamede toplanması ve beyan edilmesi sırasında, gelir kaynaklarının bir kısmında oluşan zararlar, diğer gelir kaynaklarından elde edilen kazanç ve iratlardan mahsup edilebilir. Bu mahsup neticesinde kapatılmayan zarar kısmı, izleyen yılların gelirinden indirilir. 5 yıl içinde mahsup edilmeyen zarar izleyen yıllara devrolunamaz.6111 sayılı yasa kapsamında gelir vergisi için matrah artırımında bulunan mükellefler matrah artırımında bulundukları yıllara ilişkin zararların izleyen yıl karlarından sadece yarısını mahsup edebileceklerdir. Tam mükellefiyette yurt dışı faaliyetlerden doğan zararlar faaliyette bulunulan ülkenin vergi kanunlarına göre beyan edilen vergi matrahlarının (zarar dahil) her yıl o ülke mevzuatına göre denetim yetkisi verilen kuruluşlarca rapora bağlanması ve bu raporun aslı ile tercüme edilmiş bir örneğinin TR’deki ilgili vergi dairesine ibrazı halinde mahsup edilebilecektir. Denetim kuruluşlarınca hazırlanacak raporun ekinde yer alan vergi beyanlarının, bilanço ve kar-zarar cetvellerinin o ülkedeki yetkili mali makamlarca onaylanması zorunludur. 

1. YILLIK BEYANNAMEDE HESAPLANAN GELİR VERGİSİNDEN MAHSUP EDİLEBİLECEK VERGİLER
2. KESİNTİ YOLU İLE ÖDENEN VERGİLER a) Yıllara Yaygın inşaat Ve Onarma İşlerinde Kesilen Vergiler
3. b) Serbest Meslek Kazançlarında Tevkif Yoluyla Kesilen Vergiler c) S.İ Üzerinden Tevkif Suretiyle Ödenen Vergiler
4. d) Zirai Kazançta Vergiler e) Diğer Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler
5. GEÇİCİ VERGİ G.V ve K.V mükellefleri dönem içerisinde vermiş oldukları geçici vergi beyannamelerine istinaden ödemiş bulundukları geçici vergileri beyanname üzerinde hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilebilirler.

3.YURT DIŞINDA ÖDENEN VERGİLER Tam mükellefiyete tabi mükelleflerin yabancı memleketlerde elde ettikleri kazanç ve iratlardan mahallinde ödedikleri benzeri vergiler, TR’de tarh edilen Gelir Vergisi’nin yabancı memleketlerde elde edilen kazanç ve iratlara isabet eden kısmından indirilir.

İndirilecek miktar Gelir Vergisi’nin yabancı memleketlerde elde edilen kazanç ve iratlara isabet eden kısmından fazla olduğu takdirde, aradaki fark nazara alınmaz. Gelir Vergisi’nin yabancı memlekette elde edilen kazanç ve iratlara isabet eden kısmı, bunların gelire olan nispeti üzerinden hesaplanır.

Birinci fıkrada yazılı vergi indiriminin yapılması için:

1. Yabancı memlekette ödenen vergilerin gelir üzerinden alınan şahsi bir vergi olması;
2. Yabancı memlekette vergi ödendiğinin yetkili makamlardan alınan ve mahallindeki Türk elçilik veya konsoloslukları, yoksa orada Türk menfaatlerini koruyan memleketin aynı mahiyetteki temsilcileri tarafından tasdik olunan vesikalarla tevsik edilmesi; şarttır.

1. YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİ 1. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşlerinin Unsurları Bir işin yıllara sari inşaat ve onarım işi sayılabilmesi için aranan şartlar; İşin konusu inşaat. onarım veya dekapaj işi olmalıdır.İşin, başkaları hesabına ve taahhüde bağlı olarak yapılması gerekmektedir. Bir kimsenin kendi nam ve hesabına yapmış olduğu özel inşaat işleri, inşaat işi sayılmamakta ve bu tür işler, imalat faaliyeti kapsamında genel esaslara göre vergilendirilmektedir. İşin, birden fazla takvim yılına sirayet etmesi gerekmektedir. Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarma işlerinde kar veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın geliri sayılarak, o yıl beyannamesinde gösterilir.  İnşaat ve onarma işlerinde geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarih; diğer hallerde işin fiilen tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarih bitim tarihi olarak kabul edilir. Bitim tarihinden sonra bu işlerle ilgili olarak yapılan giderler ve her ne nam ile olursa olsun elde edilen hasılat, bu giderlerin yapıldığı veya hasılatın elde edildiği yılın kâr veya zararının tespitinde dikkate alınır.

1. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşlerinde Müşterek Genel Giderlerin ve Amortismanların Dağıtımı Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinde veya bu işlerin diğer işlerle birlikte yapılması halinde müşterek genel giderler ve amortismanlar 1.1.04 ‘ten itibaren şu esaslara göre dağıtılacaktır. 1. Yıl içinde birden fazla inşaat ve onarma işinin birlikte yapılması halinde, her yıla ait müşterek genel giderler bu işlere ait harcama tutarlarının birbirine olan nispeti dahilinde;
2. Yıl içinde tek veya birden fazla inşaat ve onarma işinin bu madde şümulüne girmeyen işlerle birlikte yapılması halinde, her yıla ait müşterek genel giderler, bu işlere ait harcamalar ile diğer işlere ait satış ve hasılat tutarlarının birbirine olan nispeti dahilinde;
3. Birden fazla inşaat ve onarma işlerinde veya bu işlerle sair işlerde müştereken kullanılan tesisat, makina ve ulaştırma vasıtalarının amortismanları, bunların her işte kullanıldıkları gün sayısına göre. müşterek genel giderlerin dağıtılmasında hasılat ( hakediş tutarları ) esaslı dağıtım uygulamasına son verilmiş olup, yapılacak dağıtımda harcamaların toplam harcamalara oranı esas alınacaktır.

ÖR : Bir gelir vergisi mükellefi (X) ve (Y) olmak üzere iki ayrı yıllara yaygın inşaat işinin yanı sıra inşaat malz. satışı ile de uğraşmaktadır. Bu işlerin tamamı ile ilgili olarak 2011 yılında yapılan müşterek genel giderlerin toplamı 500.000 TL’dir. Mükellefin 2011 yılı faaliyetlerine ilişkin diğer bilgilere ise aşağıda yer verilmiştir.

• İnşaat malzemesi satışından 2011 yılında elde edilen toplam hasılat 1.000.000 TL, satışa konu edilen inşaat malzemelerinin maliyet bedeli ise 875.000 TL’dir.
• (X) İnşaat işi 15.05.2008 tarihinde başlamış olup, 2011 yılı sonu itibariyle henüz geçici kabulü yapılmamıştır. Bu işle ilgili 2011 yılında 3.000.000 TL harcama yapılmış, 3.800.000 TL hak ediş geliri elde edilmiştir.
• (Y) İnşaat işi 10.08.2010 tarihinde başlamış olup, 2011 yılı sonu itibariyle henüz geçici kabulü yapılmamıştır. Bu işle ilgili 2011 yılında 6.000.000 TL harcama yapılmış, 5.700.000 TL hak ediş geliri elde edilmiştir.
• Diğer taraftan 01.01.2011 tarihinde 182.500 TL bedelle satın alınan ve normal amortisman yöntemine göre % 20 oranında amortisman ayrılan bir kamyon sırasıyla (X) İnşaat işinde 200 gün, (Y) İnşaat işinde 100 gün, satılan inşaat malzemelerinin taşınması işinde ise 65 gün kullanılmıştır.
• (X) İnşaat işine ilişkin geçici kabul tutanağı 15.02.2012 tarihinde, (Y) İnşaat işine ilişkin geçici kabul tutanağı ise 25.08.2012 tarihinde imzalanmıştır.

İSTENEN : Yukarıda yer alan veriler çerçevesinde, mükellefin 2011 yılı gelir vergisi matrahını hesaplayınız.

İŞİN ADI	Gün Sayısı	Amortisman Payı 182.500 x%20= 36.500	Dağıtıma Esas Hasılat/Harcama	ORAN ( % )	MÜŞ. GEN. GİD. PAYI
(X) İnşaat işi	200	20.000	HARC 3.000.000	% 30	150.000
(Y) İnşaat işi	100	10.000	HARC 6.000.000	% 60	300.000
İnş. Malz. Sat.	65	6.500	HAS. 1.000.000	% 10	50.000
Toplam	365	36.500	10.000.000	%100	500.000

İnşaat ve onarma işlerinde geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarih; diğer hallerde işin fiilen tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarih bitim tarihi olarak kabul edilir. Bu nedenle (X) ve (Y) İnşaat işlerine ilişkin geçici kabul tutanakları 2012 yılında imzalandığından bu işlerin kar ya da zararı 2011 yılı matrahı ile ilişkilendirilmeyecek, 2011 yılında sadece inşaat malzemesi alım-satımından doğan kazanç beyana konu edilecektir.

İNŞ. MALZ. SATIŞ HASILATI	1.000.000
SATILAN MALIN MALİYETİ	(875.000)
G. SAFİ MAL SATIŞ KARI	125.000
AMORTİSMAN PAYI	(6.500)
MÜŞTEREK GENEL GİDER PAYI	(50.000)
GELİR VERGİSİ MATRAHI	68.500

İlgili Kategoriler

Hukuk Ders Notları