LİMİTED ŞİRKETLERDE MÜDÜR OLABİLMEK İÇİN GEREKEN ŞARTLAR

[murat]

1. GİRİŞ
6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa (T.C. Yasalar, 14.02.2011) (TTK) göre
limited şirketlerin yönetim ve temsil organı müdürlerdir. Limited şirketlerde
tek bir müdür olabileceği gibi birden fazla müdür de olabilir. Müdür sayısının
birden fazla olması halinde bunlar kurul (müdürler kurulu) olarak çalışır.
Müdürler, kuruluşta şirket sözleşmesiyle, kuruluştan sonra ise genel kurul (ortaklar
genel kurulu) tarafından atanır. Bu görev, genel kurulun devredilemez
görev ve yetkileri arasında yer alır.
Şirketin yönetimi ve temsili şirket sözleşmesi ile düzenlenir. Şirketin sözleşmesi
ile yönetimi ve temsili, müdür sıfatını taşıyan bir veya birden fazla ortağa
veya tüm ortaklara ya da üçüncü kişilere verilebilir. Şirketin birden fazla
müdürünün bulunması halinde bunlardan biri, şirketin ortağı olup olmadığına
bakılmaksızın, genel kurul tarafından müdürler kurulu başkanı olarak atanır.
Müdürler, kanunla veya şirket sözleşmesi ile genel kurula bırakılmamış bulunan
yönetime ilişkin tüm konularda karar almaya ve bu kararları yürütmeye
yetkilidir.

Bu çalışmamızda, TTK hükümleri çerçevesinde, limited şirketlerde müdür
olarak atanabilmek için gereken şartlar üzerinde durulacak ve konuya ilişkin
detaylı bilgi verilecektir.
2. LİMİTED ŞİRKET MÜDÜRLERİNDE ARANAN NİTELİKLER
2.1. Gerçek Kişiler Yanında Tüzel Kişiler de Müdür Olarak Atanabilir
TTK’nın 623/II. maddesinde, “Şirketin müdürlerinden biri bir tüzel kişi
olduğu takdirde, bu kişi bu görevi tüzel kişi adına yerine getirecek bir gerçek
kişiyi belirler.” hükmüne yer verilmiştir. Anılan hüküm uyarınca limited
şirketlerde gerçek kişiler yanında dernek, vakıf ya da başka bir ticaret şirketi
gibi tüzel kişiler de müdür olarak atanabilecektir. Özel hukuk tüzel kişileri
yanında Devlet, il özel idaresi, belediye ve köy ile diğer kamu tüzel kişilerinin
de müdür olarak atanması mümkündür. Tüzel kişi, müdürlük görevini bizzat
gelemeyeceği ve toplantılara katılamayacağı için kendisi adına müdürün görevlerini
yerine getirecek olan gerçek kişiyi belirleyecektir. Bu belirleme tüzel
kişinin yetkili organı tarafından yapılacaktır. Örneğin; müdür olarak atanan
bir anonim şirket, bu şirketi temsil edecek gerçek kişinin adı ve soyadı, şirketin
yönetim kurulu tarafından belirlenecek ve buna ilişkin kurul kararı notere
onaylatılacaktır. Öte yandan, müdürlüğe atanan tüzel kişi, bu görevi kendisi
adına yerine getirmek üzere sadece bir gerçek kişiyi belirleyebilir, birden fazla
kişiyi temsilci olarak belirleme hakkına sahip değildir.
TTK’nın 629/I. maddesinde yapılan atıf dolayısıyla tüzel kişinin müdürlüğe
atanması halinde tüzel kişiyle birlikte, tüzel kişi adına, tüzel kişi tarafından belirlenen
gerçek kişi de tescil ve ilan olunacaktır. Birden fazla müdürün atanması
halinde, bunların hepsinin tüzel kişi olmasının önünde herhangi bir engel yoktur.
İfade edelim ki, tüzel kişi, belirlemiş olduğu gerçek kişiyi her zaman değiştirmeye,
görevine son vermeye ve yerine yenisini belirlemeye yetkilidir. Bu hususta, limited
şirketten herhangi bir izin veya onay alınmasına gerek bulunmamaktadır. Ancak,
bu durum ve atanan yeni temsilci, daha önce olduğu gibi tescil ve ilan edilmelidir.
2.2. Müdür Tek Kişiden Oluşuyorsa Bu Kişinin Şirket
Ortağı Olması Zorunludur
TTK’nın 623/I. maddesinde, limited şirketin yönetimi ve temsilinin şirket
sözleşmesi ile düzenleneceği, şirket sözleşmesi ile şirketin yönetimi ve temsilinin,
müdür sıfatını taşıyan bir veya birden fazla ortağa veya tüm ortaklara ya da

üçüncü kişilere verilebileceği, en azından bir ortağın, şirketi yönetim hakkının ve
temsil yetkisinin bulunması gerektiği ifade edilmiştir. Mezkur hüküm kapsamında,
limited şirketlerde müdürlerin kural olarak şirket ortağı olması zorunlu
değildir. Şirket ortakları dışında kalan üçüncü kişiler de müdür olarak atanabilir.
Ancak, söz konusu hükümde yer verilen “En azından bir ortağın, şirketi yönetim
hakkının ve temsil yetkisinin bulunması gerekir.” kuralı gereğince şirkette tek
müdür bulunuyorsa bunun, birden fazla müdür varsa da bunlardan en az birinin
şirket ortağı olması şarttır. Dolayısıyla, ortak olmayan bir kişinin, tek başına
müdürlük görevine atanması ve bu görevi yerine getirmesi mümkün değildir.
Ortak olmayan müdür, gerçek kişi olabileceği gibi tüzel kişi de olabilir.
Bunun yanında ortak olmayan müdürler kurulu üyelerinin bu görevi kabul
ettiklerine ilişkin yazılı beyanları, tescil aşamasında ticaret sicili müdürlüğüne
sunulmalıdır.
2.3. Müdürler ile Müdür Olarak Atanan Tüzel Kişilerin
Temsilcileri Tam Ehliyetli Olmalıdır
TTK’nın 359/III. maddesinde, anonim şirketlerde yönetim kurulu üyelerinin
ve tüzel kişi adına tescil edilecek gerçek kişinin tam ehliyetli olmasının
şart olduğu hükme bağlanmışken, aynı Kanunda limited şirket müdürleri
hakkında bu yönde bir hüküm öngörülmemiştir. Bir başka deyişle TTK’da
limited şirketlerde müdür olarak atanacak kişiler ile müdürün tüzel kişi olması
halinde bunun adına tescil edilecek gerçek kişinin fiil ehliyetine sahip olması
gerektiğine ilişkin bir kural bulunmamaktadır.
4721 sayılı Türk Medeni Kanununa (T.C. Yasalar, 18.12.2001) göre bir
kişinin tam ehliyetli olabilmesi için üç şartı bir arada taşıması gerekmektedir.
Bu şartlar; kişinin ayırt etme gücüne sahip (mümeyyiz) olması (Yaşının
küçüklüğü yüzünden veya akıl hastalığı, akıl zayıflığı ya da bunlara benzer
sebeplerden biriyle akla uygun biçimde davranma yeteneğinden yoksun olmaması),
ergin (reşit) olması (18 yaşını doldurmuş olması veya evlenme ya da
mahkeme kararıyla ergin kılınmış olması) ve kısıtlı (mahcur) olmamasıdır.
Limited şirketlerde müdürlerin tam ehliyetli olmasının gerekip gerekmediği
hususunda öğretide görüş birliği yoktur. Bazı yazarlar bu konuda, kanun
koyucunun sessiz kaldığını, dolayısıyla tam ehliyetli olmayanların da müdür
olabileceğini kabul ederken, büyük çoğunluğu ise kanunda belirtilmese de ifa
edilen görevin gereği olarak müdürlerin tam ehliyetli olmalarını ve bu kapsamda
TTK md. 359/III hükmünün kıyas yoluyla limited şirket müdürleri
hakkında da uygulanması gerektiğini savunmaktadır.
TTK uyarınca müdürler görevlerini tüm özeni göstererek yerine getirmek
ve şirketin menfaatlerini, dürüstlük kuralı çerçevesinde gözetmekle yükümlü
oldukları ve Kanunda müdürler hakkında hukuki ve cezai sorumluluk hallerinin
öngörüldüğü dikkate alındığında, kanaatimizce limited şirketlerde müdürlüğe
atanacak kişiler ve müdür olarak atanan tüzel kişilerin gerçek
kişi temsilcileri tam ehliyetli olmalıdır. Bu halde medeni hakları kullanma
ehliyetine sahip olmayan küçük ve kısıtlılar, bir başka ifadeyle velayet ve vesayet
altında bulunanlar limited şirketlerde müdür olamayacağı gibi onların
temsilcileri ve vekilleri de bu kişiler adına müdür olma hakkına sahip değildir.
Ancak farklı uygulamalara ve yorumlara meydan vermemek adına anonim
şirketlerdeki düzenlemeye benzer şekilde limited şirketlerde müdürlerin ve
tüzel kişi adına tescil edilecek gerçek kişinin tam ehliyetli olmasının şart olduğuna
ilişkin bir hükme TTK’da açıkça yer verilmesi uygun olurdu.
2.4. Müdürlerin Yerleşim Yerinin Türkiye’de Bulunması
ve Türk Vatandaşı Olması Şart Değildir
TTK’nın kabul edildiği ilk halinde, limited şirketlerin tamamen Türkiye
dışından yönetilmesini engellemek ve müdürlerin sorumluluğuna ilişkin
hükümlerin uygulanmasındaki engelleri olabildiğince kaldırmak amacıyla
anılan Kanunun 628. maddesinde, şirket müdürlerinden en az birinin yerleşim
yerinin Türkiye’de bulunması ve bu müdürün şirketi tek başına temsile
yetkili olması gerektiği, bu kurala aykırılık belirlendiğinde ise ticaret sicili
müdürünün durumun kanuna uygun hale getirilmesi için şirkete uygun bir
süre vereceği ve bu süre içinde gerekenin yapılmadığı takdirde, ticaret sicili
müdürünün şirketin feshini mahkemeden isteyeceği hükmüne yer verilmişti.
Söz konusu hüküm gereğince, en az bir şirket müdürünün ikametgahının Türkiye’de
bulunması gerekiyordu. Ancak, bahsi geçen 628. madde, 6335 sayılı
Kanun (T.C. Yasalar, 30.06.2012) ile yürürlükten kaldırılmıştır. Dolayısıyla,
limited şirketlerde müdürlerin bir kısmının veya tamamının yerleşim
yerinin Türkiye’de bulunması artık zorunlu değildir. Mezkur değişiklik
sonrasında yerleşim yeri Türkiye’de bulunmayan gerçek ve tüzel kişiler de,
limited şirketlerde müdür olarak atanabilecektir.

Diğer taraftan TTK’da müdürün tabiiyeti hususunda, bir başka ifadeyle
Türk vatandaşı olması gerektiği noktasında herhangi bir sınırlayıcı hüküm
bulunmamaktadır. Bu bağlamda, Türk vatandaşları yanında yabancı uyruklular
da limited şirket müdürü olabilecektir. Hatta birden fazla müdürün
bulunması halinde bunların tamamının yabancılardan oluşması da mümkündür.
Bununla birlikte, kuruluşta şirket sözleşmesi ile atanan müdürlerin
vatandaşlıklarının sözleşmede gösterilmesi17 (TTK md. 576/I-d) ve yabancı
uyruklu müdürün ticaret siciline tescili aşamasında yabancı bir hukuka tabi
olarak yabancı bir ülkede düzenlenmiş belgelerin Türk konsolosluğundan
veya Yabancı Resmi Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi
hükümlerine göre tasdik ettirilmesi ve noter onaylı Türkçe çevirisi ile
birlikte sicil müdürlüğüne verilmesi zorunludur.
2.5. Müdürler, (Varsa) Şirket Sözleşmesinde Belirtilen
Şartları Sağlamalıdır
Emredici hükümlere aykırı olmamak kaydıyla şirket sözleşmesinde müdürlük
için ek niteliklerin öngörülmesi mümkündür. Örneğin, bütün müdürlerin
ortaklar arasından atanması, belli bir öğretim düzeyine sahip olması (üniversite
veya lise mezunu olma gibi), belirli bir yaştan küçük veya büyük olma
(30 yaşından büyük ya da 60 yaşından küçük olma gibi), uyrukluk (Türkiye
Cumhuriyeti vatandaşı olma ya da belli sayıda üyenin başka bir ülke vatandaşı
olması gibi). Bunların dışında müdürlerin, örneğin mühendislik alanında faaliyet
gösterecek bir şirkette mühendis ya da tıp alanında çalışacak bir şirkette
de doktor olma koşulu aranabilir. Bu hallerde, şirket sözleşmesinde öngörülen
hükümlere uyulması zorunludur. Şirket sözleşmesinde yer verilen şartları taşımayanlar
müdür olarak atanamayacaktır (Yavuz, 2013, 152). Diğer taraftan,
şirket sözleşmesi ile müdür olarak atanacak kimsenin özellikle cinsiyeti konusunda,
ayrımı haklı kılan bir sebep olmadan yapılacak belirleme geçersiz olur.
Aynı şekilde, müdürlerin belli bir dinden olmasını öngören sözleşme hükmü
de geçersizdir (Yıldırım, 2007, 13).
17 TTK’nın 576/I-d maddesi uyarınca limited şirket müdürlerinin vatandaşlıklarının şirket sözleşmesinde
yer verilmesi uygulaması, mezkur Kanunun ilk halindeki 628. maddesinde öngörülen şirket müdürlerinden
en az birinin yerleşim yerinin Türkiye’de bulunması şartının varlığı halinde bir anlam ifade etmekteydi. Söz
konusu zorunluluğun kaldırılmasıyla birlikte, şirket sözleşmesinde müdürlerin vatandaşlıklarının belirtilmesinin
pratik bir sonucu kalmamıştır. Kanaatimizce, TTK’nın 628. maddesinin yürürlükten kaldırılmasına
paralel olarak, aynı Kanunun 576/I-d maddesinde geçen “vatandaşlıkları” ibaresinin de madde metninden
çıkartılması yerinde ve isabetli olurdu.

2.6. Tüzel Kişi Müdürler İflas Etmemiş Olmalıdır
TTK’nın 363/II. maddesinde, anonim şirket yönetim kurulu üyelerinden
birinin iflasına karar verilmesi hali, yönetim kurulu üyeliğini sona erdiren sebepler
arasında gösterilmiştir. Bu hükme benzer bir düzenleme, limited şirketler
hakkında öngörülmemiştir. Dolayısıyla, iflas halinin müdürlük görevini
sona erdirip erdirmediği ve haklarında iflas kararı verilmiş olanların müdür
olup olamayacağı hususu öğretide tartışmalıdır.
Ancak genel kanı, iflas etmiş olan tüzel kişilerin (örneğin ticaret şirketlerinin)
müdür olamayacağı, bununla beraber gerçek kişinin iflas halinin farklı
olduğu, zira ne TTK’da ne de 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununda iflas eden
gerçek kişinin bir işte çalışamayacağı ve limited şirkette müdürlük yapamayacağına
ilişkin sınırlama ve yasaklama bulunmadığı, kişisel çalışması bakımından
müflisin medeni hakları kullanma bakımından ehliyetinin kısıtlanmadığı
yönündedir (Kuru, Arslan ve Ejder, 1998, 445).
3. GEREKLİ ŞARTLARI SAĞLAMADAN MÜDÜRLÜĞE
ATANANLARIN DURUMU
Kanunun öngördüğü niteliklere sahip olmayanların limited şirket müdürlüğüne
atanmasına ilişkin işlem hukuken geçersizdir. Müdürlüğe bilerek veya
bilmeyerek gerekli niteliklere sahip olmayan birinin atanması durumunda
seçim kararı, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 27/I. maddesi bağlamında
“kanunun emredici hükümlerine aykırılık” nedeniyle kesin hükümsüzdür
(batıldır). Ticaret sicili müdürü, böyle bir kararın tescilini reddetmekle yükümlüdür.
Eğer ki, karar bir şekilde tescil olunmuşsa, başta ortaklar ve alacaklılar
olmak üzere her ilgili bu kararın batıl olduğunun tespitini asliye ticaret
mahkemesinden isteyebilir (Çamoğlu, Tekinalp ve Poroy, 2003, 313). Buna
karşılık, şirket sözleşmesi ile belirlenen niteliklere riayet edilmeksizin yapılan
atama geçerlidir. Fakat bu atama kararı iptal edilebilir. Sözleşme ile belirlenen
şartlar, müdürün atanmasından sonra ortadan kalkarsa bu durum müdürün azli
için haklı sebep oluşturur. Dikkat edilirse bu halde, şirketin korunma gereksinimi
daha azdır. Zira her şeyden önce kanuni şartlar gerçekleşmiştir (Yıldırım,
2007, 13-14).
Öte yandan, Gümrük ve Ticaret müfettişlerince limited şirketler nezdinde
Ticaret Şirketlerinin Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca Denetlenmesi Hakkında
Yönetmelik (Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, 2012) hükümleri çerçevesinde

yapılan denetimlerde müdürlerin atamasının mevzuata uygun olup olmadığı
ayrıca incelenecek ve değerlendirilecektir.
4. SONUÇ
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu uyarınca, limited şirketlerde müdür olarak
atanacakların bazı nitelikleri haiz olması gerekmektedir. Buna göre limited
şirketlerde gerçek kişiler yanında özel veya kamu tüzel kişileri de müdür
olarak atanabilir. Şirketin müdürlerinden biri tüzel kişi olduğu takdirde, bu
kişi bu görevi kendisi adına yerine getirecek sadece bir gerçek kişiyi yetkili
organları vasıtasıyla belirler. Öte yandan, limited şirkette bir müdür bulunmakta
ise bu kişinin şirket ortağı olması zorunludur. Ancak birden fazla müdür
varsa, biri dışında diğerlerinin ortak olması şart değildir. Diğer taraftan,
müdür olarak atanacak kişiler ile müdürün tüzel kişi olması halinde bunun
adına tescil edilecek gerçek kişi tam ehliyetli olmalıdır. Bu durumda söz konusu
kişilerin ayırt etme gücüne sahip olması, ergin olması ve kısıtlı olmaması
gerekmektedir. Ayrıca müdürlerin bir kısmının veya tamamının yerleşim
yerinin Türkiye’de bulunması ve Türk vatandaşı olması TTK uyarınca zorunlu
değildir. Gerçek kişi müdürler hakkında gerekmemekle birlikte müdürlüğe
atanacak tüzel kişiler iflas etmemiş olmalıdır. Son olarak şirket sözleşmesinde
müdürlük görevine atanacaklar için bazı şartlar (yaş, öğrenim durumu, meslek,
uyrukluk gibi) öngörülmüşse müdürlerin bu şartları da taşıması şarttır.
Kanunun öngördüğü niteliklere sahip olmayanların limited şirket müdürlüğüne
seçilmesine ilişkin genel kurul kararı batıldır. Bu kararların batıl olduğunun
tespitini, herhangi bir süreye bağlı kalmaksızın ortaklar ve alacaklılar
dahil menfaati bulunan herkes şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret
mahkemesinden isteyebilir.
KAYNAKÇA
Çamoğlu, Ersin, Tekinalp, Ünal ve Poroy, Reha (2003), Ortaklıklar ve
Kooperatif Hukuku, İstanbul: Beta Yayınları.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (28.12.2012). Ticaret Şirketlerinin Gümrük
ve Ticaret Bakanlığınca Denetlenmesi Hakkında Yönetmelik. Ankara:
Resmi Gazete (28395).
Kuru, Baki, Arslan, Ramazan ve Ejder, Yılmaz (1998). İcra ve İflas Hukuku,
Ankara: Yetkin Yayınları.

T.C. Yasalar (14.02.2011). 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu. Ankara:
Resmi Gazete (27846 sayılı).
T.C. Yasalar (18.12.2001). 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu. Ankara:
Resmi Gazete (24607 sayılı).
T.C. Yasalar (30.06.2012). 6335 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile Türk
Ticaret Kanununun Yürürlüğü Ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunda
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. Ankara: Resmi Gazete (28339 sayılı).
Yavuz, Mustafa (2013), “Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Üyeliği
İçin Aranan Şartlar”, Mali Çözüm, 117 (Mayıs-Haziran 2013).
Yıldırım, Ali Haydar (2007). Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Limited
Ortaklık Müdürünün Hukuki Durumu, (Yayımlanmamış Yüksek
Lisans Tezi) İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi.