Halkla İlişkiler Ders Notları

Cevapla
mimoza
Mesajlar: 11
Kayıt: 08 Kas 2016 11:12
İletişim:

08 Kas 2016 13:17

HALKLA İLİŞKİLER

1-KAVRAM OLARAK HALKLA İLİŞKİLER

Halkla ilişkilerin tanımını daha iyi anlayabilmek için öncelikle, iki temel kavramın açıklanmasında yarar vardır. Bunlar “halk” ve “ilişki” kavramlarıdır.

Halk sözcüğü genel anlamıyla tüm nüfusu, zengin-orta sınıf, kadın-erkek, genç-yaşlı, eğitimli-eğitimsiz, etnik ve dini grupları ifade etmektedir

Halkla ilişkiler terimini oluşturan ikinci kavram “ilişki”dir. İlişki kavramı genel olarak Erdoğan’ın ifadesiyle şu şekilde tanımlanabilir. “En azından iki tarafı içeren amaçlı faaliyetlerle kurulan ve yürütülen, geçici veya sürekli olan, gerektiğinde tekrarlanarak desteklenen, çeşitli yoğunluktaki duygu, düşünce, tutum ve inanç taşıyan bağ”dır.

Bir kuruluşun ilişkide bulunduğu kişilerde anlayış, sempati ve güven elde etmek için yaptığı sürekli yönetim işlevine denir
• Halkla ilişkiler, belirtilmiş hedef kitleleri etkilemek için hazırlanmış inandırıcı haberleşme çabasıdır.
• Halkla ilişkiler özel ya da tüzel kişilerin belirlenmiş kitlelerle dürüst ve sağlam bağlar kurup geliştirerek onların olumlu inanç ve eylemlere yöneltilmesi, tepkileri değerlendirerek tutuma yön vermesi ve böylece karşılıklı yarar sağlayan ilişkiler sürdürme yolundaki çabaları kapsayan bir yöneticilik sanatıdır.
• Halkla ilişkiler bir kuruluşun iç ve dış çevresiyle iyi ilişkiler kurması ve bu ilişkilerin yönetimidir.
• Halkla ilişkiler, organizasyon ile ilgili çevreleri (hedef kitle) arasındaki karşılıklı iletişimi, anlamayı, kabulü ve işbirliğini sağlayıp sürdürmeye yardımcı bir yönetim fonksiyonudur. Bu fonksiyon, kamuoyu hakkında yönetimin kamuya karşı sorumluluklarının neler olduğunun saptanması ve çevrede meydana gelen değişmeler konusunda yönetimin uyarılması görevlerini de kapsar. Ve bu görevler araştırma ve iletişim teknikleri kullanılarak yerine getirir.İdeal Halkla İlişkiler Fonksiyonu
• Organizasyonun iç ve dış çevrelerini oluşturan kişi ve kurumların tutum ve davranışlarını izler
• İşletme yönetimince yürütülen planlı ve sürekli bir programdır
• Organizasyon ile iç ve dış çevreleri arasındaki ilişkilerle ilgilidir
• İdeal Halkla İlişkiler Fonksiyonu
• Örgütsel politikaların ve faaliyetlerin çeşitli çevreler üzerindeki etkilerini analiz eder.
• Kamu yararı ile organizasyonun çıkarını dengelemek üzere bu örgütsel faaliyetleri ve politikaları gözden geçirir.
• Organizasyon ile ilgili çevrelerine karşılıklı olarak yarar sağlayacak yeni politikaların oluşturulması konusunda yönetime danışmanlık yapar.
• İdeal Halkla İlişkiler Fonksiyonu
• Organizasyon ile ilgili çevreleri arasında karşılıklı etkileşimi sağlayıp sürdürür
• Organizasyonların iç ve dış çevrelerinde organizasyon lehine tutum ve davranış değişikliği yaratmaya çalışır
• Organizasyon ile ilgili çevreleri arasında yeni yapıcı ilişkiler geliştirir.
Ortak ve Temel Kavramlar
.Organizasyonlar, Kendini oluşturan kişilerden ayrı bir varlığa kişiliğe sahip kuruluşlardır. Dolayısıyla halkla ilişkiler özel kişiler için değil organizasyonlar için yapılan planlı iletişim faaliyetleridir.
.Hedef Kitleler
Organizasyonun amacına ulaşma düzeyine fiilen veya potansiyel etkisi olan özel veya tüzel kişilerden oluşan topluluklar söz konusudur ve bu başarımda dış çevreler kadar iç çevreler de etkilidir.
.Karşılıklı İletişim, anlayış, kabul ve İşbirliği:
Organizasyonla ilgili çevreleri arasında karşılıklı iletişim olmalı ve bu iletişim karşılıklı anlama kabul ve işbirliğiyle sonuçlanmalıdır.
Etkin İletişim
• Mesajın dikkat çekecek biçimde dizaynı
• Simgelerin, hedef kitle tarafından da bilinen simgeler olması
• Mesaj bireysel gereksinimlere seslenmeli, farkına varma ve gidermeye yaramalı ve aydınlatmalıdır.-
• Hedef kitlenin temel değerlerinin tutumlarının grup standartlarının bilinmesi
• Uygun medya türünün bilinmesi
• Mesajı tamamen yabancı bir şey gibi göstermekten kaçınma ve bu gerekliyse hazırlayıcı iletişim süreci faaliyetlerinin gerçekleştirme
HALKLA İLİŞKİLERİN GELİŞİM SÜRECİ

Halkla ilişkilerin gelişimi, üç etmenin ürünüdür. Bunlar;

Kamuoyunun bir güç olarak kabul edilmesi,

Kamu desteğini almak için kurumlar arasında sürekli rekabet ve

Kamuya kolayca ulaşılabilecek iletişim araçlarının gelişmesi olarak sıralanabilir.

Amerika Birleşik Devletleri’nde Halkla İlişkilerin Gelişimi

Halkla ilişkiler deyimini ilk olarak 1807 yılında Thomas Jefferson’ın kullandığı belirtilmektedir.

Ancak Jefferson, halkla ilişkileri bugünkü düşündüğümüz biçimde değil, bir ülkenin dış ilişkileri anlamında kullanmıştır. Halkla ilişkileri bugünkü anlamına en yakın biçimde kullanan, 1882 yılında Yale Hukuk Okulu’ndan hukukçu Dorman Eaton olmuştur.

Amerika Birleşik Devletleri’nde halkla ilişkilerin tarihi gelişimiyle ilgili yapılan sınıflamalar, birbirinden farklı değil, benzerdir. Yazarlar, aynı bilgileri farklı sınıflandırmalarla vermektedir. Örneğin Cutlip ve arkadaşları, tarihleri temel alarak sınıflama yapmıştır. Wilcox ve arkadaşları, halkla ilişkilerin tarihi dönemler içerisinde gelişen işlevlerini göz önünde tutmuştur. Grunig ve Hunt ise, benzer bilgileri dört model altında toplayarak tarihçeyi sınıflandırmıştır. Sonuçta hepsi benzer bilgileri vermektedir.

Tarihi Dönemlere Göre Halkla İlişkilerin Gelişimi

Cutlip ve arkadaşlarının 6 dönem içerisinde ele aldıkları ABD’de halkla ilişkilerin tarihi gelişimi aşağıda özetlenmektedir.

Yeşerme Aşaması (1900-1917)
Bu dönemde araştırmacı gazetecilik gelişmiş ve halkla ilişkiler profesyonelleşmeye başlamıştır. İlk halkla ilişkiler ajansı, tanıtım bürosu adıyla Boston’da 1900 yılında kurulmuş ve 1911 yılına kadar faaliyet göstermiştir. Bu ajansın kurucuları; George Michaelis ve arkadaşlarıdır. İkinci halkla ilişkiler ajansı 1902 yılında William Wolf Smith tarafından kurulmuştur. Üçüncü ajansı 1904 yılında Parker ve Ivy Lee kurmuş, yaklaşık dört yıl süreyle ajans görev yapmıştır. Daha sonraları Hamilton Wright ve Pendleton Dudley gibi öncü halkla ilişkiler elemanları ajanslarını kurmuşlardır.

Bu döneme damgasını vuran kişi Ivy Lee’dir. İlk halkla ilişkiler danışmanının Ivy Lee olduğu ve modern halkla ilişkilerin onun çalışmalarıyla başladığı yaygın biçimde kabul edilmektedir.

Birinci Dünya Savaşı Dönemi (1917-1919)
Bu dönemin halkla ilişkilerin gelişmesine katkı sağlayan en önemli uygulaması Creel Komitesi’dir. Bu komite Başkan Wilson tarafından 1917 yılında George Creel başkanlığında kurdurulmuştur. Kamuyu

Bilgilendirme Komitesi adıyla da bilinmektedir.

Kükreyen Yirmiler Dönemi (1919-1929)
Kükreyen yirmilerden, 1920’li yıllar kastedilmektedir. Bu yıllarda Amerika’da ekonomi büyümüş ve insanların yaşam düzeyleri iyileşmiştir. Halkla ilişkiler alanında da çok önemli gelişmeler yaşanmış ve meslek “halkla ilişkiler” adıyla anılmaya başlamıştır.

İkinci dünya savaşı yıllarında Savaş Bilgilendirme Ofisi açılmıştır. 1942 yılında açılan bu ofis, Birinci Dünya Savaşı yıllarında kurulan Creel komitesine benzemektedir

İkinci Dünya Savaşı Dönemi (1930-1945)
Bu dönemde halkla ilişkilerin gelişimini iki olay etkilemiştir. Bunlardan ilki Amerika Birleşik

Devletleri’ndeki 1929 ekonomik krizidir. Diğeri ise İkinci Dünya Savaşı’dır. Ekonomik krizin patlak vermesi, birçok firmanın kapanmasına ve insanların işsiz kalmasına neden olmuştur.

Savaş Sonrası Dönem (1945-1965)
Bu dönemde halkla ilişkiler, saygınlık, kabul ve profesyonellik kazanmıştır. Aynı zamanda halkla ilişkilerle ilgili eğitim gelişmeye başlamış; konu yönetimi, izleyici analizi, stratejik planlama gibi yeni alan ve teknikler ortaya çıkmıştır. 1947 yılında Boston Üniversitesi ilk halkla ilişkiler okulunu kurmuş, birkaç yıl içerisinde yüze yakın üniversite halkla ilişkiler programı teklif etmiştir

Küresel Enformasyon Çağı Dönemi (1965 ve Sonrası)
1960’ların ortalarında halkla ilişkilerin önemi giderek artmıştır.

Kitle iletişim araçlarının özellikle de televizyonun yaygınlaşması, bu dönemin gelişimine büyük katkı sağlamıştır.

Modellere Göre Halkla İlişkilerin Gelişimi

Amerika’da halkla ilişkilerin tarihçesini ele almada, dörtlü modelden de yaygın bir şekilde yararlanılmaktadır. Bu dörtlü model Grunig ve Hunt tarafından 1984 yılında geliştirilmiştir. Modeller, hem halkla ilişkilerin tarih içerisindeki farklı yönlerini anlamamızda, hem de günümüzün halkla ilişkiler uygulamalarının çeşitliliğini değerlendirmemizde bize yardımcı olmaktadır.

Basın Ajansı ve Tanıtım Modeli (1850-1900)
Basın ajansı ve tanıtım modeli, halkla ilişkilerin ortaya çıkmaya başladığı dönemleri içermektedir. Bu modelde halkla ilişkiler daha çok propaganda amacına hizmet etmektedir. İletişim dinleme yerine anlatma üzerine yoğunlaşmaktadır.

Kamuyu Bilgilendirme Modeli (1900-1920)
Bu model halkla ilişkilerin özünün uygulanmaya başladığı kamuoyunu bilgilendirme anlayışının egemen olduğu yılları kapsamaktadır. Kamuyu bilgilendirme modelinin amacı, ikna etme niyeti olmaksızın bilginin yayılmasıdır.

İki Yönlü Asimetrik Model (1920-1970’ler)
İki yönlü asimetrik model, halkla ilişkilerin profesyonelleştiği dönemleri içermektedir. Bu modelin temel amacı bilimsel iknadır. Hedef kitleyi ikna edebilmek için gerekli olan sosyal bilim bulgu ve teorilerinden yoğun olarak bu modelde yararlanılmaktadır. İki yönlü asimetrik modelde iletişim yapısı, iki yönlü olup hedef kitleden gelen tepkiler de dikkate alınmaktadır.

İki Yönlü Simetrik Model (1970’li Yıllar Sonrası)
İki yönlü simetrik modelin temel amacı, kuruluşla onun hedef kitlesi arasındaki karşılıklı anlayışı geliştirmektir. Halkla ilişkiler görevlisi bu modelde, bir kuruluşla hedef kitlesi arasında arabuluculuk rolünü üstlenmektedir. İki yönlü simetrik modelde de sosyal bilim teorilerinden yararlanılmaktadır.

Türkiye’de Halkla İlişkilerin Gelişimi

Ülkemizde halkla ilişkilerin profesyonelleşme süreci 1960’lı yıllardan itibaren öncelikle kamu kurumlarında başlamaktadır.

Osmanlı Devleti’nde halkla ilişkiler sayılabilecek bir çok uygulamadan söz edilebilir. Halka açık divan toplantıları, camilerde yapılan duyurular, padişahın kıyafet değiştirerek (tebdil-i kıyafet) halkın arasına girmesi ve sorunları öğrenmeye çalışması, ayanlık kurumu o günün şartları içerisinde halkla ilişkiler uygulamaları olarak görülmektedir

Osmanlı döneminde biraz daha sistemli olan iki uygulamadan söz etmektedir. Bunlar Divân-ı Hümayun, Şikâyet Kalemi ve muhtesipliktir.

Divân-ı Hümayûn Şikâyet Kalemi, Osmanlı döneminde, halkın her türlü şikayetini almış, bunları incelemiş ve giderilmesi için çalışmıştır. Bu kuruluş Osmanlı Devleti’nde yaklaşık dört asır görev yapmıştır. İkinci sistemli uygulama muhtesipliktir. Muhtesip, bugünkü belediye zabıta müdürüne benzeyen bir görevlidir. Muhtesip kadıya bağlı olup, halkın esnafla ilgili şikâyetini almakta ve esnafı denetlemektedir. 1855 yılından sonra muhtesipliğin görevini Şehremaneti üstlenmiştir.

Cumhuriyet’in kuruluş yıllarından günümüze, ülkemizdeki halkla ilişkilerin gelişimi burada dört dönem altında ele alınacaktır. Bu dönemler, tarih sırasına göre belirlenmiştir.

1919-1960 Yılları Arasındaki Dönem
Bu dönem, milli mücadelenin başlangıç yılından 1960 askeri darbesine kadar olan süreyi içermektedir.

Milliye ve Hâkimiyet-i Milliye gazetelerinin çıkarılması, Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğü ile Anadolu Ajansı’nın kurulması, bu dönemin ilk halkla ilişkiler uygulamaları kapsamında değerlendirilmektedir.

Ülkemizde 1946 yılında çok partili sisteme geçiş ve Demokrat Parti’nin kurulması halkla ilişkilerin gelişmesinin bir ölçüde önünü açmıştır. Demokrat Parti iktidarı halkın beklentilerini yükseltmiştir.

1960-1980 Yılları Arasındaki Dönem
Ülkemizde halkla ilişkilerin gelişmesinde 1961 Anayasası’nın önemli rolü olmuştur. Halkın yönetime katılması, sendikalaşma yoluyla hak araması ve yönetime isteklerini iletmesi için gerekli yasal düzenlemeler bu Anayasa ile başlamıştır. Böyle bir ortamın oluşması, halkla ilişkilerin kamu kurumları ve diğer kuruluşlar içinde gelişmesine önemli katkıda bulunmuştur.

1960 yılının sonlarında Devlet Planlama Teşkilatı kurulmuştur.

Planlı kalkınma düşüncesini kamuoyuna benimsetmek ve halkın desteğini almak için, diğer bir deyişle halkla ilişkiler çalışmaları yapmak için bu kuruluşta, Yayın ve Temsil Şubesi kurulmuştur. M. Alâeddin Asna’nın aktif olarak görev aldığı bu birim, ülkemizde ilk olarak sistemli halkla ilişkiler çalışmalarına başlamıştır.

Bu dönemde ülke çapındaki sistemli ilk halkla ilişkiler kampanyası, nüfus planlaması konusunda yapılmıştır. 1965 yılında nüfus planlamasıyla ilgili kanun çıkarılmış ve Nüfus Planlaması Genel Müdürlüğü kurulmuştur.

1966 yılında, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ne bağlı Gazetecilik ve Halkla İlişkiler

Yüksek Okulu’nda ilk olarak halkla ilişkiler dersleri verilmeye başlamıştır. Bu dersleri, ABD’de iletişim ve halkla ilişkiler konusunda yüksek lisans yapan M. Alâeddin Asna vermiştir.

Halkla ilişkilerin bu dönemde gelişmesine katkı sağlayan bir olay da, TRT tarafından televizyon yayınlarının başlatılmasıdır. 1968 yılında ilk deneme televizyon yayını Ankara’da gerçekleşmiştir. 1970 yılında İzmir, 1971 yılında da İstanbul Televizyonu faaliyete geçmiştir

1970’li yıllardan itibaren, bu dönemde gerçekleşen halkla ilişkilerle ilgili gelişmeler aşağıda özetlenmektedir.

1971 yılındaki İdari Reform Danışma Kurulu Raporu’nda halkla ilişkilerle ilgili bazı önerilerde bulunulmuştur. Raporda, merkezi halkla ilişkiler hizmetlerini yerine getirmekle görevli Basın

Yayın Genel Müdürlüğü’nün Devlet Enformasyon Teşkilatı adı altında yeniden örgütlenmesi önerilmiştir.

1972 yılında Halkla İlişkiler Derneği kurulmuştur. Derneğin ilk başkanı M. Alâeddin Asna’dır.

1978 yılında başkanlık görevini Betül Mardin devralmıştır.

1974 yılında ülkemizin ilk halkla ilişkiler ajansı olan A&B açılmıştır. Ajans, M. Alâeddin Asna tarafından kurulmuştur (Asna, 1998: 128).

1975 yılında Başbakanlık Basın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı göreve başlamıştır. Bu birim, 1976 yılında Halkla İlişkiler ve Enformasyon Dairesi Başkanlığı adı altında çalışmalarına devam etmiştir.

1976 yılında Başbakanlık, halkla ilişkilerle ilgili bir genelge yayınlamıştır. Bu genelgeyle, kamu kuruluşlarında en üst yöneticiye doğrudan bağlı olacak halkla ilişkiler birimlerinin kuruluş çalışmalarına başlanması istenmiştir. Bu istek doğrultusunda ilk aşamada, on bakanlıkta halkla ilişkiler birimleri hemen kurulmuştur.

1980-2000 Yılları Arasındaki Dönem
Bu dönemde halkla ilişkilerin profesyonelleşmesini tamamladığı ve ileri ülkelerdeki düzeyi yakaladığı söylenebilir.

24 Ocak kararları olarak anılan ve 1980 yılında yapılan düzenlemeyle, ülkemizde serbest Pazar ekonomisine geçişe imkân tanınmıştır. Bu kararlarla ayrıca, yabancı sermaye teşvik edilmiş, yurtdışı müteahhitlik hizmetleri desteklenmiştir. Bunun sonucunda kurumlar arasında rekabet artmış ve başarıyı yakalamak isteyen firmalar halka önem vermenin zorunluluğunu görmüşlerdir. Bu durum ülkemizde halkla ilişkilerin gelişimine önemli katkı sağlamıştır.

1980-2000 yılları arasında ülkemizdeki halkla ilişkilerin gelişimiyle ilgili ana noktalar aşağıda verilmektedir:

1980’li yıllardan itibaren halkla ilişkiler eğitim veren yükseköğrenim kurumları, Basın Yayın

Yüksek Okulu adını almışlardır. Bu okullarda, gazetecilik ve halkla ilişkiler bir bölüm halinde eğitime devam etmiştir.

1983 yılı ve daha sonra yapılan genel seçimlerde, siyasal halkla ilişkiler çalışmaları yoğunluk kazanmıştır. Lider ve adaylar, kampanyalarında modern halkla ilişkiler ve siyasal iletişim tekniklerini kullanmaya başlamışlardır.

Başbakanlık ve çeşitli bakanlıkların halkla ilişkileriyle ilgili olarak 1984 yılında yasal düzenleme yapılmıştır. Buna göre bakanlıklarda değişik isimler altında hizmet veren birimler “Basın ve

Halkla İlişkiler Müşavirliği” haline getirilmiştir.

1985 yılında İzmir Halkla İlişkiler Derneği kurulmuştur.

Ülkemizin önemli ajanslarından IMAGE Halkla İlişkiler, 1987 yılında Betül Mardin tarafından kurulmuştur.

Ankara Halkla İlişkiler Derneği 1990 yılında kurulmuştur.

Günümüzün en önemli üç halkla ilişkiler ve iletişim ajansları olan Bersay, Global Tanıtım ve ORSA 1990 yılında faaliyete geçmiştir.

1990 yılında, ülkemizin ilk özel televizyon kanalı Magic Box (Star 1) kurulmuştur.

1991 yılında Kamu Yönetimi Araştırma Projesi tamamlanmıştır.

1992 yılında iletişim fakülteleri kurulmuştur. Daha önce halkla ilişkiler eğitimini veren Basın

Yayın Yüksek Okulları bu dönemde fakülteye dönüştürülmüştür. Halkla ilişkiler eğitimi, bu fakültelerde ayrı bir bölüm olarak verilmeye başlamıştır.

1992 yılında Bursa Halkla İlişkiler Derneği kurulmuştur.

1993 yılında ülkemizde ilk internet bağlantısı gerçekleştirilmiştir.

2000 Yılı ve Sonrası Dönem
Bu dönemde halkla ilişkilerin gelişimi oldukça hızlanmıştır.

Bu dönemde halkla ilişkilerle ilgili önemli düzenlemelerden bir tanesi, Bilgi Edinme Hakkı Yasası’nın çıkarılmasıdır. Yasa 2003 yılında Resmi Gazete’de yayınlanmış, 2004 yılında da yürürlüğe girmiştir.

Bu dönemdeki diğer bir gelişme Halkla İlişkiler Derneği’nin adını, Türkiye Halkla İlişkiler Derneği olarak değiştirmesidir. 2004 yılındaki Bakanlar Kurulu kararıyla bu değişiklik yapılmış ve Derneğin kısa adı TÜHİD olarak belirlenmiştir.

2005 yılında sağlık halkla ilişkileri alanında da önemli düzenlemeler yapılmıştır.

Kamu yönetimindeki halkla ilişkilerle ilgili çok önemli bir düzenleme de 2006 yılının başında yapılmıştır. Halkın şikayet, görüş ve önerilerini derhal işleme alıp, değerlendirip, sonucunu bildirmekle görevli bir birim kurulmuştur. Başbakanlık İletişim Merkezi (BİMER) adı verilen bu birime, ülke genelinden 150 nolu telefon hattıyla ulaşılabilmektedir. Günümüzde başvurular internet üzerinden doğrudan Başbakanlığa yapılabilmektedir (Dosyaları indirebilmeniz için BURADAN kayıt olmanız gerekiyor. Forms/pgMain.aspx).
Cevapla
  • Benzer Konular
    Cevaplar
    Görüntü
    Son mesaj
  • Bilgi
  • Kimler çevrimiçi

    Bu forumu görüntüleyen kullanıcılar: Hiç bir kayıtlı kullanıcı yok ve 7 misafir