1. sayfa (Toplam 1 sayfa)

KPSS Coğrafya Kısa Notlar

Gönderilme zamanı: 01 Kas 2016 14:19
gönderen Ahmet Urgu
KPSS-KISA KISA COĞRAFYA

Coğrafi Konum •
Enlemin etkilediği en önemli faktör iklimdir.
• Boylam en çok yerel saat farklılaşmasını sağlar.
• En büyük paralel Ekvator, en küçük paraleller kutup noktalarıdır.
• Meridyenlerin en önemli özelliği boylarının eşit olmasıdır.
• Güneş ışınlarının en son dik geldiği yerler, dönencelerdir.
• Dönencelerin sınırını belirleyen en önemli faktör eksen eğikliğidir.
• En son,bir günün 24 saate kadar yaşandığı yerler kutup daireleridir.
• Gündönümlerinde, güneş ışınlarının en son teğet olarak geldiği yerler kutup daireleridir.
• Paralellerle meridyenleri birbirinden ayıran en önemli farklar:uzunlukların meridyenlerde aynı, paralellerde farklı olması, aradaki mesafenin paralellerde aynı, meridyenlerde farklı olmasıdır.
• İki meridyen arasındaki uzaklık, en fazla Ekvatorda en az kutuplardadır.
• Yerel saatin, en ileri olduğu yer 180o Doğu meridyeni; en geri olduğu yer 180o Batı meridyenidir.
• Bir yerde güneşin en yüksek olduğu an, gölgenin en kısa olduğu an, Güneş ışınlarının gün içinde en büyük açıyla geldiği an öğle vaktidir.

Türkiye'nin;
• En güney noktası 36o Kuzey paralelinden,
• En kuzey noktası 42o Kuzey paralelinden,
• En batı noktası 26o Doğu meridyeninden,
• En doğu noktası 45o Doğu meridyeninden,

Türkiye'nin;
• En uzun kara sınırı Suriye,
• En kısa kara sınırı Nahcivan,
• En işlek kara sınırı Bulgaristan,
• En elverişsiz İran sınırı,
• En uzun deniz sınırı Ege denizi sınırıdır

Dünya'nın Şekli ve Hareketleri

Dünyanın geoid olmasının en önemli sonuçları:
• Ekvator yarıçapının kutuplar yarıçapından fazla olması,
• Yerçekiminin en az Ekvator'da, en fazla kutuplarda olmasıdır.

Dünyanın yuvarlak olmasının en önemli sonuçları; • Güneş ışınlarının düşme açısı;
• En büyük Ekvator'da
• En küçük kutuplarda olması
Dünyanın dönüş hızının;
• En fazla Ekvator'da
• En az kutuplarda olmasıdır.
İki meridyen arası uzaklığın;
• En fazla Ekvator’da,
• En az kutuplarda olmasıdır.
• Eksen eğikliğinin en önemli sonucu mevsimlerin oluşmasıdır.
• Eksen eğikliğinin en önemli sonucu mevsimlerin oluşturması ve dönencelerin sınırını belirlemesidir.
Dünyanın yıllık hareketi sırasında Güneş'e;
• En uzak olduğu an günötedir. (4 Temmuz)
• En yakın olduğu an gün beridir. (3 Ocak)
• Dünyanın yörüngesinin elips olmasının en önemli sonucu mevsim sürelerinin farklı olmasıdır.
21 Mart ve 23 Eylül'de Ekvator'da; • Gölge boyu en kısa,
• Isınma en fazla, aydınlatılan alan en dar,
• Işınların yere değme açısı en büyük,
• Işınların atmosferde tutulması en az,
• Işınların atmosferde aldığı yol en kısa,
• Işınların geri yansıması en azdır,
21 Haziran'da Kuzey yarımkürede;
• En uzun gündüz,
• En kısa gece,
• En kısa gölge,
• En Yüksek sıcaklıklar yaşanır.
21 Aralık'ta; Güney yarım kürede;
• En uzun gündüz,
• En kısa gece,
• En kısa gölge,
• En yüksek sıcaklıklar yaşanır.
Dünyanın şeklinden, günlük ve yıllık hareketinden hiçbir zaman etkilenmeyen özellik: Eksen eğikliğidir.

Harita Bilgisi
• Harita ve plânın en önemli özelliğinin, kuşbakışı çizim ve ölçeğinin olmasıdır.
• Krokiyi harita ve plândan ayıran tek özellik kabataslak olmasıdır.
• Haritalarda bozulma en fazla kutuplarda, en az Ekvator'dadır.
• Haritalarda en fazla ayrıntı plânlarda, en az ayrıntı Atlas Haritalarındadır.

Büyük Ölçekli haritaların;
en olumlu özellikleri ayrıntısının çok ve bozulma oranının az olmasıdır. En olumsuz özellikleri ise, gösterdiği alanın az olması ve duvarda fazla yer kaplamasıdır.

Küçük Ölçekli haritaların;
en olumlu özellikleri gösterdiği alanın fazla olması ve duvarda az yer kaplamasıdır.
Yeryüzü şekillerinin haritalarda gösterilme metodundan; en kullanışlısı izohips metodudur. Tapoğrafya yüzeyini (engebeleri) en iyi ifade eden metod arama metodudur. Her ikisini birden ifade eden en iyi metod kabartma yöntemidir.
İzohipslerde;
En fazla eğitim;çizgilerin sık olduğu yerde,
En az eğim;çizgilerin seyrek olduğu yerlerdedir.
Çizgilerin en sık olduğu yerde;
• En fazla aşındırma,
• En zor tırmanma,
• En kısa uzunluk vardır.
İzohipslerde;
• En yüksek noktayı en içteki çizgi,
• En alçak noktayı en dıştaki çizgi gösterir.
İzobarlarda;
• En derin noktayı, en içteki eğri,
• En sığ yeri en dıştaki eğri gösterir.

İç ve Dış Kuvvetler
• En kısa sürede yeryüzünün şekillenmesi depremler ile olur.
• En fazla deprem Büyük Okyanus çevresi, Atlas Okyanusu kıyıları, Akdeniz ülkeleri ve Doğu Afrika'da görülür.
• En az deprem İskandinavya, Doğu Avrupa, Rusya, Kanada ve Avustralya'da görülür.
Türkiye'de;
• En fazla deprem, Kuzey Anadolu fay hattı, Batı Anadolu fay hattı ve Güneydoğu fay hattı kuşağında olur.
• En az deprem, Konya ovası, Taşeli platosu, Mardin eşiği ve Ergene havzasında olur.
• En şiddetli ve zararlı deprem, tektonik depremdir.
• Volkanizmanın en olumlu özellikleri verimli topraklar ile kurşun, krom, pirit ve manganez gibi madenleri oluşturmasıdır.
Mekanik çözülme;
• En fazla çöllerde, kutuplarda ve dağların yüksek yerlerinde görülür.
• En çok kimyasal çözülme Ekvatoral bölgelerde görülür.
Türkiye'de;
• En verimli taşınmış toprak alüvyondur.
• En fazla yıkanmış toprak laterittir.
• En verimsiz toprak Tundra toprağıdır.
Türkiye'de;
• En fazla heyelan Doğu Karadeniz'de görülür.
• En az heyelan İç Anadolu'da görülür.
• En geniş havzaya Amazon nehri sahiptir.
• En yüksek debiye (akıma), Amazon, Kongo, Missisipi ve Nil nehri sahiptir.
• En düzenli rejime Amazon, Kongo ırmakları sahiptir.As123XütİE
• En çok derine aşındırma akarsu ağzındadır.
• En önemli akarsu aşındırma şekli vadilerdir.
• Denge profilini kazanan akarsuda;
• Eğim en az, hız en az, enerji en az, denizden yükseklik en azdır.
• Türkiye'de rüzgârların en etkili olduğu bölge İç Anadolu'dur.
• Dalga aşındırması en fazla dik kıyılarda etkili olur.
Türkiye'de;
• En fazla falez (yalıyar) Karadeniz kıyılarındadır.
• Gel-git en fazla Kuzeybatı Avrupa kıyılarında görülür.
• Gel-git en belirgin; Bir ay içinde dolunay zamanı, yıl içinde ekinokslarda görülür

İklim• En önemli atmosfer tabakası Troposfer'dir.
• Güneşten alınan enerji miktarı en çok ışınların düşme açısına bağlıdır.
• En büyük açıyla güneş ışınlarını alan yerler, dönenceler arasıdır.
Dünyada;
• En yüksek sıcaklıklar dönenceler civarında görülür.
• En düşük sıcaklıklar orta kuşak karalarının iç kısımlarında olur.
Türkiye'de;
• En yüksek sıcaklıklar Güneydoğu da, en düşük sıcaklıklar Kuzeydoğudadır.
• Basınç, en yüksek 30 derece enlemlerindedir. (Suptropikal-Dinamik Yüksek Basınç)
• Bir izobar haritasında çizgilerin en sık olduğu yerde rüzgar en hızlı eser ve en kısa yolu takip eder.
• Havanın taşıyabileceği en fazla neme maksimum nem yada doyma noktası denir.
Yağışın oluşması için;
• En önce havanın yükselmesi gerekir.
• En çok konveksiyon yağış, Ekvator çevresinde görülür.
Dünyada;
• Yağış rejimi düzenli bir şekilde en fazla yağış alan yer Ekvatoral Bölgedir.
• Yağış rejimi düzensiz olarak en fazla yağış alan yer Muson Asyasıdır.
• En az yağış 30 derece enlemleri civarındadır.
Türkiye'de;
• En fazla yağış Doğu Karadeniz'de,
• En az yağış Tuz gölü civarında,
• En kurak Güneydoğu Anadolu'dur.
• En sıcak iklim ekvatoral iklimdir.
• En soğuk iklim kutup iklimidir.
• En fazla günlük sıcaklık farkı çöl ikliminde, görülür.
• En az günlük sıcaklık farkı Ekvatoral iklimde görülür.
• En fazla yıllık sıcaklık farkı Karasal iklimdedir.
• En az yıllık sıcaklık farkı Ekvatoral iklimdedir.
• En düzenli yağış rejimi Ekvatoral iklimdedir.
• En düzensiz yağış rejimi çöl iklimindedir.
• En çok kışın yağış alan iklim Akdeniz iklimidir.
• En çok sonbaharda yağış alan iklimler ılıman okyanus iklimi ve Karadeniz iklimidir.
• En çok yağışı ilkbahar ve sonbaharda alan iklim Ekvatoral iklimdir.
• Yağış rejimleri birbirine en çok benzeyen iklimler; Muson,Savan ve şiddetli Karasal iklimlerdir

Nüfus ve Yerleşme
Dünyada;
En sık nüfuslu yerler;
Güneydoğu Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika’nın doğusudur.
En seyrek nüfuslu yerler;
Kutup bölgeleri, çöller, yüksek dağlar ve Ekvatoral bölgelerin alçak yerleridir. (Amazon ve Kango boyları)
Dünyada;
• En fazla nüfus artışı Afrika, Güney Amerika ve Güney Asya'dadır.
• En az nüfus artışı Avrupa'dadır.
Türkiye'de;
• En sık nüfuslu bölüm, Çatalca-Kocaeli bölümüdür.
• En seyrek nüfuslu bölüm, Hakkari bölümüdür.
• En hızlı nüfusu artan il, İstanbul'dur. (sürekli göç sebebi ile)
Türkiye'de;
• En çok göç alan il, İstanbul'dur.
• En çok göç veren iller, Artvin ve Rize'dir.
Gelişmiş bir ülke ile geri kalmış bir ülke karşılaştırıldığında;
Gelişmiş ülkelerde;
• Orta yaş nüfus en azdır.
• Genç nüfus en azdır.
• Ortalama yaşam süresi en uzundur.
• Doğurganlık en azdır.
• Sanayi gelirleri en fazladır.
• Tarım gelirleri en azdır.
• Okur-Yazar oranı en fazladır.
• Sağlık hizmetleri en fazladır.
• Milli gelir en fazladır.
• Sanayi ürünleri ihracatı en fazladır.
• Tarım ürünleri ihracatı en azdır.
• Sanayi ürünleri ithalatı en azdır.
• Tarım ürünleri ithalatı en fazladır.
• Kent nüfusu en fazladır.
• Kır nüfusu en azdır.
• Nüfus artışı en azdır.
• Üretim en fazladır.
• İç göç en azdır.
• Dışarıdan gelen işçi en çoktur.
• Tarımın iklime bağımlılığı en azdır.
• İklimin nüfus dağılışına etkisi en azdır.
• Modern tarım metodu en fazladır.
• Bağımlı nüfus en azdır.
• Alt yapı sorunu en azdır.
• Bebek ölümü en azdır.
Dünyada;
En fazla nüfuslanmış kıta Asya, en az nüfuslanmış kıta Avustralya'dır.
Türkiye'de;
• En fazla göç veren bölge Karadeniz'dir.
• En az göç veren bölge Marmara'dır.
• En fazla nüfuslanmış bölge Marmara'dır.
• En az nüfuslanmış bölge Güneydoğu Anadolu'dur.
Tarım ve Ekonomi
• En fazla intensif tarım Batı Avrupa ülkelerinde uygulanır.
• En fazla kakao Brezilya'da üretilir.
• En çok kauçuk ABD'de üretilir.
• En çok hurma; Irak, Mısır, Arap ülkelerinde üretilir.
• En fazla yer fıstığı; Hindistan'da üretilir.
• En fazla pamuk; BDT ve ABD'de üretilir.
• En çok çay; Hindistan, Çin ve Srilanka'da üretilir.
• En çok portakal; ABD ve Brezilya'da üretilir.
• En çok muz; Brezilya, Hindistan, Filipinler, Endonezya ve Ekvatorda üretilir.
• En çok pirinç; Muson Asya'sında üretilir.
• En çok mısır; ABD'de üretilir.
• En çok buğday; ABD, BDT, Kanada, Arjantin, Türkiye ve Hindistan'da üretilir.
• En fazla fındık; Türkiye'de üretilir.
• En fazla incir; Türkiye'de üretilir.