DÖVİZ KURU RİSKİ YÖNETİMİ VE TÜREV İŞLEMLER Döviz kuru riski: Ülke parasının yabancı ülke paraları karşısındaki değerinde meydana gelebilecek değişmeler sebebiyle karşılaşılan risktir.

Parite riski: Döviz portföyündeki yabancı paraların çapraz kurlarında (paritelerinde) meydana gelen değişmeden kaynakla­nabilecek kâr ya da zarar etme ihtimalidir.

Türev (Vadeli) Piyasa İşlemleri Türev ürün: Getirisi diğer varlıkların getirisine bağlı olarak belirlenen ürünlerdir.

Spot piyasalar: Belirli miktardaki bir kıymetin ve bunların karşılığı olan paranın, işlemin ardından çok kısa süre içerisin­de el değiştirdiği piyasalardır.

Türev piyasalar: İlerideki bir tarihte, teslimatı veya nakdi uzlaşması yapılmak üzere herhangi bir kıymetin, bugün­den alım satımının yapıldığı piyasaları ifade etmektedir.

Spot piyasanın riskinden korunmak ve vadeli işlemlerle riski dağıtmak amacıyla işlem yapmaktır. 1999 da temeli atılıp 2005 de faaliyete geçen VOB ‘da hisse senedi, döviz, faiz ve emtia olmak üzere dört ayrı piyasada vadeli işlem sözleşmelerinin alım satımına öncelik verilmiştir.

>          Forward sözleşmeler: Belirli bir miktardaki malın veya finansal aracın gelecekteki bir tarihte, önceden belirlenmiş miktar ve fiyattan satın alma/satma yükümlülüğünü içeren sözleşmelerdir. Borsa dışında (Tezgâh üstünde = or­ganize olmayan) işlem gören standart olmayan sözleşmelerdir.

Forward döviz sözleşmeleri: Dövizin ulusal paraya da başka bir döviz cinsi karşılığında, gelecekte belirli bir tarihte tes­lim edilmek şartıyla alım veya satımı için bugünden yapılan sözleşmelerdir.

Döviz vadeli anlaşmasında Faiz paritesi yaklaşımı spot ve vadeli döviz kurları ile nominal faiz oranları arasında bir ilişki kurulmaktadır.

Döviz kurlarında denge sağlanabilmesi için ülkeler arası faiz oranları farklılıklarının spot ve forward kurlar arasındaki farka eşitlenmesi gerekmektedir.

>Vadeli işlem (futures) sözleşmesi: Sözleşmenin taraflarına, belirlenen ileri bir tarihte, bugünden üzerinde anlaşı­lan fiyattan, standartlaştırılmış miktar ve kalitedeki ekonomik veya finansal göstergeyi, sermaye piyasası aracı­nı, malı, kıymetli madeni veya dövizi alma veya satma yükümlülüğü getiren sözleşmedir. Sözleşme Standart bir sözleşme olup borsada işlem görür. Takas odası güvencesi vardır.

Futures döviz sözleşmesinin alıcısı alma yükümlülüğü altına (uzun pozisyon), satıcısı ise satma (kısa pozisyon) yüküm­lülüğü altına girer.

Vadeli işlemler piyasasında uzun veya kısa pozisyon almak isteyenlerin, pozisyon açılırken yatırdığı tutar Başlangıç temi­natı denir. Başlangıç teminatının düşebileceği en alt sınıra sürdürme teminatı denir.

Günlük zararlar nedeniyle sürdürme teminatı düzeyine gerileyen başlangıç teminatının, yeniden eski seviyesine çıkarılması için, zarar eden taraftan istenen tutara değişim teminatı denir.

> Opsiyon sözleşmesi: İki taraf arasında yapılan ve alıcısına gelecekte belirli bir tarihte veya tarihe kadar, sözleş­menin yapıldığı gün belirlenen bir fiyat üzerinden, belirli bir miktardaki bir varlığı satın alma veya satma hakkı tanıyan sözleşmedir.

Opsiyon primi: Alıcı tarafın, opsiyon sözleşmesiyle tanınan hakkı satın almak için ödediği paraya denir.

Satın alma opsiyonu: satın alma hakkı verir.

Satma opsiyonu: satma hakkı verir.

Döviz opsiyonu: Belirli bir miktardaki dövizi önceden belirlenmiş kur üzerinden vade sonunda veya vade süresince satın alma veya satma hakkı veren sözleşmelerdir.

>  Swap: Piyasalar arasında arbitraj fırsatları oluşturan ve önceden belirlenen koşullara göre iki taraf arasında belirli bir zaman dilimi içerisinde, faiz veya anapara ödemelerinin değiştirilmesi konusunda yapılan bir sözleşmedir.

Döviz swapı (Para swapı): Önceden belirlenen kurallar ve süreler içinde iki tarafın belirli bir miktardaki iki farklı para bi­rimini değiştirmesi ve belirli bir süre sonunda değiştirilen anaparaların geri verilmesi konusunda anlaşmaya vardıkları mali bir işlemdir.