DESANTRALİZASYON: Yönetim, yetki ve sorumlulukların belli ölçüde merkezi yönetimden yerel yönetimlere bırakılmasıdır.
Desantralizasyon’un Türleri
Desantralizasyon mali ve idari olmak üzere ikiye ayrılır. İdari desantralizasyon ise dört farklı şekilde gerçekleşebilir.
1. Dekonsantrasyon (Yetki Genişliği): Dekonsartrasyon yetki ve sorumlulukların hiyerarşik düzen içinde sınırlı ölçüde devri olarak, desantralizasyonun en zayıf türü olarak tanımlanabilir. Merkezde bulunan bazı yönetsel yetki ve sorumlulukların, yine merkezin denetimi içerisinde yerel birimlere aktarılması olarak da tanımlanabilir. Yerel yönetim birimlerinin görev yetki ve sorumlulukları açık ifade ile belirtilmekte ve referans noktası olarak da bakanlıklar gösterilmektedir. Yetki delege edilmektedir. Fakat yetkisini taşra teşkilatlarına aktarmış olan birim bu yetkiyi her an geri alabilmektedir.
2. Delegasyon (Yetki Devri): Merkezde bulunan yetkilerin merkez adına kullanılmak üzere daha alt birimlere, kamu tüzel kişisi olamayan bazı kurumlara, özel sektöre ve hatta özerk kamu kurumlarına devredilmesidir. Burada sorumluluk yine merkezde kalmakta fakat yetkinin kullanılması ile ilgili belirli görevler diğer birimlere aktarılmaktadır. Yetki devrinin kabul edildiği yerinden yönetim metodunda hedeflenen amaç, hizmetlerin yerine getirilmesinde karşılaşılan katı merkeziyetçiliği belli oranlarda ortadan kaldırmak ve hizmet sunumunda etkinliği ve verimliliği en üst düzeylere çekme kaygısı olarak değerlendirilebilir.
3. Devolüsyon (Yerelleşme): Devolüsyon, yerelleşme uygulaması olarak delegasyondan daha ileri bir yöntem biçimidir şeklinde ifade edilebilir. Devolüsyon, gelir toplama ve harcama yetkisinin olduğu ve kanunlarla verilmiş olan kendilerine ait kamu tüzel kişiliğinden dolayı özerkliğe sahip yerel yönetimler birimi olarak ifade edilebilirler. Yerel yönetimler, bölgelerinin sınırları belirlenmiş, kanunla statüleri net bir şekilde tanımlanmış, gelir toplama hakkına sahip, ayrıca gelirlerini artırmak amacıyla farklı uygulamalarda bulunabilen ve bu gelirleri kendi inisiyatifleri ölçüsünde harcayabilme hakkı gibi birçok fonksiyona sahip birimlere dönüşmüşlerdir. Merkezi yönetimden yerel birimlere sadece idari fonksiyonlar değil, yetki devri de söz konusudur. Fakat hala merkezi yönetime bağlılık devam etmektedir.
4. Özelleştirme: Özelleştirme desantralizasyon sürecinin son halkası ve nihayeti olarak görülebilir. Literatürde özelleştirmenin lehinde ve aleyhinde oldukça yoğun çalışmalar ve iddialar bulunmaktadır ve bu tartışmalar halen devam etmektedir. Özellikle kamu sağlığı ve kamu eğitimi vb. alanlarında özelleştirmenin ciddi sakıncalar içerebileceğini göz önüne almak gerekmektedir. Bu çerçevede, özelleştirme kamusal hizmetlerin ve işlevlerin özel sektöre ya da sivil toplum kuruluşlarına devredilmesi olarak tanımlanabilir. Bu açıdan bakıldığında özelleştirmenin yerine getirilmesini bir desantralizasyon olarak görmemiz için bu düzenlemenin oluşturulduğunda denetim ve düzenleme gibi mekanizmaların da özelleştirme ile birlikte yapılması ve bunların sıkı bir uygulanması gerekmektedir. Ayrıca hizmetlerin belirlenen standartlarda yapılması için sözleşmelerde bu kıstasların bağlayıcı bir şekilde ifade edilmesi gerekmektedir.