2008 Krizi nedenleri? 2000’li yıllar boyunca başta petrol olmak üzere bütün emtia ve tarım ürünleri fiyatlarında büyük bir yükseliş gözlendi. Çin ve Hindistan gibi yüksek nüfuslu ülkelerde gözlenen ekonomik büyüme bu ürünlere olan talebi arttırdı ve fiyatların yükselmesine neden oldu. 2008 yılında gıda fiyatları tarihin en yüksek düzeylerine ulaştı. Altın ve petrol gibi değerli maddeler de …
İktisat Ders Notları
Merkezin Faiz Koridorunun üstünü arttırması ne anlama gelir? Merkez Bankası kısa vadeli faiz oranına ilişkin kararını duyururken bir borç verme, bir de borç alma faiz oranı açıklıyor. Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan çoğu ülke merkez bankası ‘faiz koridoru’ denilen bir sistem uyguluyor. Borç verme faiz oranı; geçici likidite sıkışıklığına düşen bir bankanın, Merkez Bankası’ndan kısa vadeli borçlanmak …
Piyasa gücü nedir nasıl ölçülür? Eğer piyasa sistemi tam rekabetçi bir yapıda değil ise piyasa gücü ortaya çıkabilmektedir. Piyasa gücü fiyatları etkileyebilme anlamına gelmektedir. Fiyat ve miktarı denge düzeyinden uzak tuttuğu için piyasa gücü piyasaların verimsiz çalışmasına sebep olur. Ölçme : Lerner indeksi, Rothschield indeksi, Kar oranları ve Papandreou indeksleri kullanılan başlıca temel yöntemler arasındadır …
LERNER ENDEKSİ: Bir firmanın tam rekabetten ne kadar saptığının ve dolayısıyla karının normal karın ne kadar üzerine çıktığının saptanmasında kullanılan endeks.Bu oran büyüdükçe firmanın monopol gücü artar. Monopolcünün Fiyat Belirleme Gücü Negatif eğimli talep eğrisi ile karşı karşıya olan monopolcü, satış fiyatını MR= MC (marjinal gelir= marjinal maliyetin üzerinde belirleyebilme gücüne sahiptir. Ancak bununda bir …
Cob Web teoremi: Fiyatlarda görülen dönemsel dalgalanmaları açıklamaya yöneliktir. dönem boyunca meydana gelen dalgalanmaların örümcek ağına benzemesinden ötürü teori bu ismi almıştır. Özellikle zirai ürünlerin piyasalarında geçerli olan bir görüştür.Örümcek ağı teoremine göre ; meydana gelen bu dalgalanmalar “arz ve talep eğrilerinin kesişme noktası etrafında bir çeşit örümcek ağına benzeyen şekliyle” derece derece, sönerek azalacak …
Sarı Sendikacılık: Emeğini satarak geçinen işçilerin işverene karşı haklarını korumak, işçiler lehine etkin faaliyetlerde bulunmak amacıyla kurulan, fakat tam tersi bir işlev görerek, el altından işverenle işbirliği yapıp işçiler aleyhine faaliyette bulunulan sendikacılık türü. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Dul küpü teorisi nedir? Kaldorcu gelir dağılımı teorisi olarak da ifade edilen fonksiyonel gelir dağılımı teorisidir. Ücretliler ve sermaye sahiplerinin tasarruf eğilimleri sabit tutulduğunda, gelir içindeki kar payının yatırımın hâsılaya oranı ile belirlenmesi şeklinde özetlenebilmektedir. Bu durum ücretlilerin kazandıkları harcamaları; sermaye sahiplerinin ise harcadıklarını kazanmalarına neden olmaktadır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Çapraz kur nedir? ÇAPRAZ KUR: Farklı milli paraların kurlarının dolar gibi ortak payda üzerinden hesaplanması,yani iki yabancı para biriminin bir başka ülkedeki değerlerini göstermek için kullanılan kur sistemidir. Çapraz kur, iki döviz arasındaki ve her birinin bir üçüncü döviz ile (genellikle ABD Doları) olan paritesiyle tanımlanan kambiyo kurudur. Birden fazla ulusal paraların aralarındaki kurların bir …
Libor nedir? Londra bankalar arası para piyasasında kredibilitesi yüksek olan bankaların birbirlerine dolar üzerinden borç verme işlemlerinde uyguladıkları faiz oranına denir. London Interbank Offered Rate = LIBOR, Londra bankalararası para piyasasında kredibilitesi yüksek bankaların birbirlerine ABD doları üzerinden borç verme işlemlerinde uyguladıkları faiz oranıdır. Londra saati ile 11:00’da sabitlenir. Piyasalar tarafından referans faizi olarak kullanılır. Ancak …
Sürdürülebilir büyüme nedir? Ekonominin büyümesi, iki temel üretim faktörü olan emek ve sermaye ile üretim faktörlerinin verimliliğinin karışımının yarattığı bir orana dayalı olarak ortaya çıkar. Buna büyüme oranı diyoruz. Bir ekonominin, eldeki imkanların kullanılmasıyla ulaşabileceği en yüksek sürdürülebilir büyüme oranı o ekonominin potansiyel büyümesini gösterir. Bu büyümenin istikrarsızlık yaratmadan sürdürülebilmesi bizi sürdürülebilir büyüme potansiyeli kavramına …
Kıtlık Rantı Toprak sunumunun sabit olması nedeniyle, tarımsal ürünlere yönelik toplam istemin artmasına bağlı olarak en verimsiz toprakların da üretime açılması sonucu tüm toprak sahiplerinin elde ettiği kazanç. krş. farklılık rantı. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Arz eğrisi neden pozitif eğimlidir? Malın fiyatıyla miktarı arasındaki doğru ilişki dolayısıyla eğimi + (pozitiftir) Bir malın fiyatı yükseldikçe üretici firma o malı daha yüksek fiyatlardan satmak ister. Malın fiyatı düştükçe o malı daha düşük fiyatlardan satma eğilimi gösterir. Arz eğrisinin pozitif eğimli olması aslında artan marjinal maliyetler veya artan ortalama maliyetlerle açıklanır ki bu da …
Para politikasının araçları nelerdir? Açık Piyasa İşlemleri, Döviz İşlemleri, Reeskont Oranlarının Tesbiti, Kredi Tavanı, Rezerv Oranını Tespiti, Selektif Kredi Denetimleri. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Devalüasyon nedir? Bir ulusal paranın dış değerinin diğer bir güçlü paraya göre düşürülmesidir. Bu sayede amaçlanan, ithalatı pahalandırıp ihracatı göreceli olarak ucuzlatarak, döviz girişini hızlandırabilmektir Devalüasyon sabit döviz kuru sisteminde geçerli bir politika aracıdır. Ülkemizde serbest(dalgalanan) döviz kuru sistemi var olduğundan devalüasyon söz konusu değildir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Faiz Koridoru Nedir? Merkez Bankası kısa vadeli faiz oranına ilişkin kararını duyururken bir borç verme, bir de borç alma faiz oranı açıklıyor. Enflasyon hedeflemesi rejimi uygulayan çoğu ülke merkez bankası ‘faiz koridoru’ denilen bir sistem uyguluyor. Borç verme faiz oranı; geçici likidite sıkışıklığına düşen bir bankanın, Merkez Bankası’ndan kısa vadeli borçlanmak için ödemeyi kabul ettiği faiz …
Döviz kurunu istikrarlı seviyede tutmanın yolları nelerdir? Para arzını belirleyen faktörler : Nakit tercih oranı , Vadeli mevduat tercih oranı , Serbest Rezerv oranı , Zorunlu rezerv oranı , Parasal taban. Merkez bankası döviz kurunu istikrarlı seviyede tutmak için ; kurun yükseldiği dönemlerde faizleri yükselterek içeriye döviz girişi sağlayıp kuru dengeleyebilir. Bir diğer araç olarak …
Ödeme gücüne ulaşmada kullanılan araçlar nedir? Artan oranlı gelir vergisi, Ayırma ilkesi,Muafiyet ve istisnalar,En az geçim indirimi. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Mevduat kabul eden finansal kurumların bu mevduatlara karşılık olarak merkez bankasında tutmak zorunda oldukları mevduatlarının kanunen saptanan oranını ifade etmektedir. Merkez bankaları bu oranı bir para politikası aracı olarak kullanabilmektedir. Eğer bankalar atıl rezervlere sahip değilse, zorunlu karşılık oranı artırıldığında bankalar verdikleri kredileri geri çağırırlar ve bu durum para arzının azalmasına neden olur. Zorunlu karşılık oranı …
Arz esnekliklerini neler etkiler? Üretimde Değişikliğin Gerçekleşmesi İçin İzin Verilen Süre Üreticinin Geleceğe Ait Bekleyişleri İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Rasyonel Bekleyişler Teorisi Nedir? (Yeni Klasikler) Rasyonel beklentiler teorisi ise bireylerin uyumcu (adaptive) değil “rasyonel” (rational) beklentilere sahip olacaklarını ve bu nedenle iktisat politikası uygulamaları karşısında derhal aktif bir tavır alıp, bu politikaların beklenen sonuçlarını değiştireceklerini öne sürmektedir. Bu teoriye göre bireyler, iktisat politikası uygulamaları ve bu uygulamaların yaratacağı etkiler konusunda tam bir enformasyona sahiptirler ve …
Rassal yürüyüş nedir? Etkin bir piyasada, hisse senetleri fiyatlarındaki değişmenin birbirinden bağımsız ve aynı dağılıma sahip olduğu varsayımından hareketle hisse senetleri fiyatlarının geçmiş hareket veya eğilimlerinin gelecekteki fiyat öngörülerinde kullanılamayacağını ileri süren kuram. Rassal Yürüyüş Kuramı, fiyat değişikliklerinin “seri olarak bağımsız” olduğunu ve fiyatın, gelecekteki fiyatın yönü için güvenilir bir gösterge olmadığını savunur. Diğer bir …
Senyoraj: Paranın piyasadaki parasal değeri ile basılma maliyeti arasındaki fark dolayısıyla ortaya çıkan kazanç. Devletin para basma tekelinden kazandığı gelire denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Merkez bankası yapısı nasıldır? Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın organizasyon yapısı, yönetim, merkez teşkilatı, şubeler ve temsilcilikler olmak üzere dört gruba ayrılabilir. Bankanın Yönetimsel Birimleri Genel Kurul : Bankanın pay sahipleri yönetim kurulunun doğal üyeleridir. Esas olarak yılda bir kere toplanırlar. Bankanın yılık raporlarının değerlendirilmesi, Banka Meclisi ve Denetleme kurulu üyelerinin seçimi, sermaye artırımı, banka ana …
Dalgalı kur nedir? Kurun hiçbir müdahale olmadan tamamen piyasada oluşan arz ve talep koşullarında belirlendiği sistemleri ifade eder. Kurlardaki oynaklığ merkez bankası Koridor Faizi, Rezerv Opsiyon Mekanizması ve Zorunlu Munzam Karşılıklar ile dengeleyebilir. Bu durumda Koridor faizinin üst bandı ile oynayarak TL’nin likiditesini azaltıp değerini yükselterek kuru düşürebilir. Rezerv Opsiyon Katsayısı(ROK) u yükselterek bankaların zorunlu …
Açık piyasa işlemleri nedir? Para politikası uygulaması çerçevesinde, merkez bankaları bünyesinde para miktarının artırılıp azaltılması amacıyla, hazine kağıtlarının alım ve satımının (kesin alım, kesin satım, gerisatım vaadiyle alım (repurchase agreements), geri alım vaadiyle satım (reverse repurchase agreement)) yapılması işlemleridir. Bankalararası Para Piyasası işlemleri de “Açık Piyasa İşlemleri” kapsamı içerisindedir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası bünyesinde bu …
Emisyonun yararları ve zararları nelerdir? Emisyon anlam itibari ile piyasaya para sürerek ekonomiye parasal anlamda müdahale etmektir. Ekonomide parasal darboğaz sözkonusu iken emisyon uygulamasına gitmek gayet doğaldır. Fakat emisyon uygulamasının her zaman sağlıklı sonuçlar doğuracağını söyleyemeyiz. Özellikle enflasyonist beklentilerin olduğu dönemlerde emisyon uygulaması parasal şişkinliğe yol açarak ekonomide enflasyonist etkilerin daha da artmasına yol açar. …
İktisat bir bilim midir? Ekonomi veya iktisat,] üretim, dağıtım, tüketim, ticaret, değişim ve bölüşüm ile ilgili etkinliklerin bütünü ile bu etkinlikleri inceleyen bir bilim dalıdır. Mevcut kaynakların sınırlı, insan ihtiyaçlarının ise sınırsız olması, iktisat biliminin ortaya çıkma nedenidir. İktisat bilimi kaynakların kıt olması nedeniyle insanların yaptıkları tercihler ve bu tercihler nedeniyle aralarındaki ilişkiyi inceleyen bir …
Milli gelir ile harcamalar arasındaki ilişki nasıldır? Harcamalar ı tüketim ve yatırım harcamaları olarak ikiye ayırabiliriz. Aynı zamanda harcamalar yapılış biçimlerine göre otonom ve uyarılmış harcamalar şeklinde de ayrılırlar. Otonom harcamalar gelirden bağımsız şekilde yapılan harcamalardır. Uyarılmış harcamalar ise gelire bağlı olarak yapılan harcamalardır. Gelir ile uyarılmış harcamalar arasında pozitif yönlü bir ilişki vardır. Bu …
Temettü(kar payı) ile faiz arasında ne fark vardır? faiz, belirli bir miktardaki anaparanın belirli bir vadede, belirli bir oranda elde ettiği getiri olarak tanımlanabilir. yani borç verenin (banka ya da özel kişi) vadeyi ve oranı belirlediği, alanın da kabul ettiği bir uzlaşma söz konusudur. faizli uygulamalarda her iki taraf, üzerinde anlaşılan vade geldiğinde anaparanın dışında …
Yatırım fonu nedir? Halktan katılma belgeleri karşılığında toplanacak paralarla, belge sahipleri hesabına, riskin dağıtılması ilkesi ve inançlı mülkiyet esaslarına göre sermaye piyasası araçları, gayrimenkul, altın ve diğer kıymetli madenler portföyü işletmek amacıyla kurulan mal varlığıdır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Kriz ile ekonomik buhran arasındaki fark nedir? Bir ülkede ya da tüm dünyada ekonomik etkinliklerin durgunlaşması, gerilemesi ve bununla koşut olarak işsizliğin artması olayına ekonomik buhran denir. Ekonomik kriz ise bir ülkede politik ve/veya ekonomik nedenlerle ortaya çıkan ve ülkenin temel ekonomik yapısını temelden sarsan olaylardır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Cari açık bütçe açığını nasıl etkiler? Bütçe açığı ve Cari açık birbirini besleyerek oluştuğu için literatürde bu iki açık ikiz açık olarak adlandırılır. Yani cari açığın artması bütçe açığının da artmasına yol açar bu nedenle aralarında pozitif yönlü bir ilişki mevcuttur. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Cari açık nasıl azaltılır? Cari açık ülkeden çıkan dövizin ülkeye giren dövizden fazla olması anlamına gelir. Cari açığı azaltmak için ihracatı arttırıp ithalatı azaltmak gerekir. Buda çeşitli para ve maliye politikaları ile yapılabilir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Merkez bankasının amaçları ve kullandığı araçlar nedir? Merkez bankasının amaçları; Fiyat istikrarının sağlanması,Döviz piyasasında istikrar sağlanması,Para piyasasında istikrar sağlanması,Büyüme,Tam istihdamın sağlanması Kullandığı araçlar;Açık piyasa işlemleri,Piyasa faiz oranları,Rezerv oranı,Doğrudan alım satım,Döviz alım satımı İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Merkez bankası rezervleri nedir? Merkez Bankası; para ve kur politikalarını desteklemek, piyasalara güven vermek, T.C. Hükümeti’nin döviz cinsi üzerinden iç ve dıs borç servisini gerçekleştirmek, dışsal şoklara karsı gerekli döviz likiditesini bulundurmak için rezerv biriktirir. Ayrıca kriz ortamları açısından tedbir amaçlı da rezerv tutulur. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Rezerv para: Merkez bankaları ile uluslararası finans kuruluşlarının portföylerinde bulunan döviz ve altın cinsinden varlıkları ifade etmektedir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Konvertibl para: İstendiğinde başka ülkelerin parasına kolayca ve hiçbir yasal engel olmadan çevrilebilen para. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
Nominal faiz oranı ile reel faiz oranı arasındaki fark nedir? Reel faiz oranı enflasyonun etkisinden arındırılmış faiz oranıdır. Örnek olarak, paranızı bankaya bir yıllık mevduat hesabına %50 faizden yatırmış olduğunuzu varsayalım. %50, bir yılın sonunda alacağınız nominal faiz oranıdır. Diyelim ki, bir yılın sonunda, yıllık enflasyon %50 seviyesinde gerçekleşti. Sonuçta, reel kazancınız sıfır olur. Diğer …
AZALAN VERİMLER YASASI:üretimde kullanılan üretim faktörlerinden birisi sabit tutulup diğeri artırıldığında belli bir noktadan sonra değişken faktörün veriminin azalması olgusu. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
BOLLUK PARADOKSU:tarımsal ürünlerinin talebinin inelastik olması sonucu ürünün bol olduğu yıllarda piyasa fiyatının aşırı düşmesi ve satın alınmak istenen miktarın pek artmaması nedeniyle ,üretici gelirleri normal ürün yıllarında elde edilen gelirin altına düşer,KISACA iyi ürün kötü hasılat,kötü ürün iyi hasılat. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
BOWLEY TEORİSİ:bir malın 2 satıcısı olması durumunda,bunların arasındaki rekabetin bir ölüm kalım savaşına varmaması için fiyatları nasıl saptamaları gerektiğini açıklar. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
BÜTÇE DOĞRUSU:Tüketicinin sabit gelirinin tamamını harcayarak satın alabileceği mal bileşimlerini gösteren noktaların geometrik yeri. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
DEĞER PARADOKSU:kullanım değeri yüksek olan su gibi bir malın değerinin çok az olmasına karşılık,kullanım değeri çok az olan elmas gibi bir malın değişim değerinin çok yüksek olması. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
DIŞSAL EKONOMİLER:bir endüstride daha fazla üretimde bulunulduğu zaman firmanın kontrolü dışındaki etmenlerin firmanın maliyetini düşürmesi. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
DİFERANSİYEL RANT(D.RİCARDO):topraklar arasında ortaya çıkan nitelik farklarından kaynaklanan rant İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
ENGEL EĞRİLERİ:değişik gelir seviyesi ile bir malın tüketimi arasındaki ilişkiyi gösteren eğri olup ,gelir talep eğrisi de denir. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
FARKSIZLIK/KAYITSIZLIK EĞRİLERİ:tüketiciye aynı tatmin düzeyini sağlayan farklı mal tüketim bileşimlerinin geometrik yeri. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
GELİR-TÜKETİM EĞRİSİ:tüketicinin zevkleri ve malların fiyatları sabitken nominal gelirin sürekli olarak artması sonucu ortaya çıkan denge noktalarının geometrik yeri. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
GİFFEN MALI:fiyat düşünce talep edilen miktarın da azaldığı mallardır. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları
GÖSTERİŞ ETKİSİ:tüketicilerin bir maldan talep ettikleri miktarın o malı kullanan tüketici sayısı arttıkça artması. İlgili Kategoriler İktisat Ders Notları Mülakat Kavramları