ULUSAL YARGI AGI PROJESİ 1

ÜNİTE 1

Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP),Adalet Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatının, bağlı ve ilgili kuruluşlarının, adli ve idari tüm yargı birimlerinin (Cumhuriyet başsavcılıkları, mahkemeler, icra ve iflas daireleri, ceza infaz ve ıslah kurumları, adli tıp birimleri, denetimli serbest­lik birimleri) donanım ve yazılım olarak iç otomasyonunu ve benzer şekilde bil­gi otomasyonu sistemlerini kurmuş olan, kamu kurum ve kuruluşları ile dış birim entegrasyonunu sağlayan ve e-Dönüşüm sürecinde e-Devletin e-Adalet ayağını oluşturan bir bilişim sistemidir,

Yönetim Bilişim Sistemlerinden biri olan UYAP, yargı birimlerinin ve Adalet Bakanlığı’nın merkez birimlerinin iş süreçlerini hızlandırmayı, güvenilirliğini arttırma­yı ve kurumu kâğıtsız ortama taşımayı hedefleyen bir bilgi sistemidir,

UYAP, Adaletin daha hızlı ve güvenilir bir şekilde yerine gelmesini sağlamaktadır.

TARİHÇESİ

1990’lı yılların başından itibaren dünya çapında bilgi toplumu olmak önem kazanmıştır. ABD’nin bilgi ve iletişim tek­nolojilerine dayalı olarak sağladığı verimlilik artışı ve ekonomik büyümesi bu ça­baları daha da yoğunlaştırmıştır.

Ülkemizde adalet sahasında ilk otomasyon çalışmaları 1998 yılında başlamış ve UYAP’ın temelleri atılmıştır.

Bir e-kurum uygulaması olan UYAP, adaletin daha ekonomik, hızlı ve gecik­meksizin yerine getirilerek vatandaşın mağdur olmasını engellemek. Türkiye Cumhuriyeti adli sisteminin işleyişinin güvenirliğini ve doğruluğunu koruyarak yargıya hız kazandırmak amacıyla UYAP I ve UYAP II şeklinde iki aşamalı ola­rak planlanmıştır.

• UYAP I bakanlık merkez birimlerini
• UYAP II ise taşra birimlerini kapsamaktadır.

AMACI

UYAP’ın ana amacı, zaman kaybetmeden adaletin yerine getirilerek vatandaşın mağdur olmasını engellemek, Türkiye Cumhuriyeti adli sisteminin işleyişinin güve­nirliğini ve doğruluğunu koruyarak sisteme hız kazandırmaktır. UYAP’ın diğer amaçlarını şöyle sıralayabiliriz:

• Hızlı, etkin, güvenilir, adil, verimli, şeffaf ve etik değerlere uygun bir yargı­lama mekanizması oluşturulmasını sağlamak.
• Her türlü idari faaliyetler ile denetim, teftiş ve soruşturmanın hızlı ve etkin bir şekilde yürütülebilmesini sağlamak.
• Doğru ve tutarlı bilginin mevzuatın tanıdığı yetkiler çerçevesinde istenilen zamanda hızlı ve kolayca elde edilmesini ve paylaşımını sağlamak.
• İş süreçlerinin hızlandırılmasını, elektronik arşivin oluşturulmasını, avukat­ların ve vatandaşların yargı hizmetlerinden internet aracılığıyla daha hızlı ve daha kolay yararlanmalarını sağlamak.

HEDEFİ

UYAP’ın hedefi; e-Dönüşüm ve e-Devlet sürecinde gerekli tüm teknolojik gelişme­leri kullanarak Adalet Bakanlığı teşkilatı, bağlı ve ilgili kuruluşları ile tüm yargı ve yargı destek birimlerinin, donanım ve yazılım olarak iç otomasyonunu ve benzer şekilde bilgi otomasyonu sistemlerini kurmuş kamu kurum ve kuruluşları ile enegrasyonunu sağlayarak e-Devlet yapısının adalet ayağını (e-Adaleti) oluşturmak ve kurumu kağıtsız ofis ortamına taşımaktır.

AŞAMALARI VE KAPSAMI

Proje kapsamının ve mevcut ihtiyaçların tespiti amacıyla öncelikle fizibilite çalış­maları yapılmış, çalışmalar sonunda düzenlenen rapora göre, projenin kısa bir sü­rede bitirilmesinin mümkün olmadığı anlaşılmış, yıllara yayılarak, merkez ve taşra olmak üzere iki aşamada ve öncelikle pilot ve test birimlerinde gerçekleştirilmesi ve daha sonra yaygınlaştırılması gerektiği kanaatine varılmıştır. Merkez aşaması “UYAP I” ve taşra aşaması “UYAP II” olarak adlandırılmıştır.

Ulusal Yargı Ağı Projesi Merkez Aşaması (UYAP I)

UYAP I projesi, Adalet Bakanlığı Merkez Teşkilât ve bağlı birimlerinin yargı ve yar­gı destek faaliyetlerinin hızlı ve etkin bir şekilde otomasyona geçirilmesini amaçlar.

Bu kapsamda, merkez teşkilat bünyesinde bulunan 6 binada yapısal kablolama ve ağ cihazları kurulumu tamamlanmıştır. 23 birimin analiz çalışmaları yapılarak, bu analiz çalışmaları doğrultusunda yazılım kodlama faaliyetlerine hazırlık ama­cıyla sistem tasarım çalışmaları UYAP I Adalet Bakanlığı merkez otomasyonu projesi 28 Eylül 2000 tarihinde başlamış, yazılımlar 31 Aralık 2001 tarihinde ta­mamlanarak işletime alınmıştır.

UYAP I aşaması ile merkezde birimler arası bütünleşme sağlanmış, birim faali­yetleri hız kazanmıştır. Birimler arasında yaşanan veri tekrarları ve bilgi farklılıkla­rı önlenmiştir.

Hedefi

UYAP I projesinin gerçekleştirilmesiyle, Adalet Bakanlığı merkez teşkilatında her türlü veri bilgi ve belge akışı ile doküman yönetiminin ulusal yargı ağı aracılığı ile gerçekleştirilmesi sağlanmıştır. Birim faaliyetleri hız kazanmıştır, Merkez ve taşra teşkilatındaki verilerin tek merkezde toplanması ile bilgilere hızlı ve sağlıklı ulaşım sağlanmıştır.

Ulusal Yargı Ağı Projesi Taşra Aşaması (UYAP II)

UYAP II Projesi, taşra teşkilatında bulunan tüm birimlerin yargı ve yargı destek fa­aliyetlerinin hızlı ve etkin bir şekilde otomasyona geçirilmesini amaçlar. Proje taş­ra teşkilatının gereksinimi doğrultusunda belli aşamalara bölünmüş ve bu aşama­lara göre harf bazında isimlendirilmiştir.

Hedefi

• Taşra teşkilatında bulunan tüm birimlerin yargı ve yargı destek faaliyetlerinin hızlı ve etkin bir şekilde otomasyona geçirilmesi,
• Dış sistemlerle ihtiyaç duyulan veri alış-veriş entegrasyonunun sağlanması,
• Her türlü yazışma ve haberleşmenin elektronik ortamda yapılması,
• Davaların hazırlık aşamasından itibaren sonuçlanana kadar elektronik ortamda bakılabilmesi ve sonuçlandırılabilmesi hedeflenmiştir,

UYAP II projesinin gerçekleştirilmesiyle Adalet Bakanlığı taşra teşkilatında daha az hata, bilgilere kolay erişim, etkin ve entegre süreçler, dokümantasyon yönetimi, haberleşme ve paylaşım, elektronik ortamda yazışma ve gelen-giden evrak takibi, standart belge ve yazışma şablonları, istatistik ve raporların doğru ve güncel üretimi, diğer kurumlarla elektronik ortamda hızlı ve etkin bilgi alış­verişi sağlanmıştır.

UYAP kapsamında ayrıca Avukat Bilgi Sistemi (Avukat Portalı) ve Vatandaş Bil­gi Sistemi (Vatandaş Portalı) de bulunmaktadır. UYAP’m dış otomasyonu kapsa­mında ise yargı birimlerinin bilgi ve belge alışverişinde bulunduğu Yüksek Yargı Organları başta olmak üzere aşağıdaki şekilde sıraladığımız diğer birçok kamu ku­rum ve kuruluşları da yer almaktadır.

Nüfus ve Vatandaşlık işleri Genel Müdürlüğü Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü Emniyet Genel Müdürlüğü (POLNET)

Jandarma Genel Komutanlığı (KİHBİ)

Kamu İhale Kurumu

Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı (MASAK)

Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı (VEDOP)

Devlet İstatistik Genel Müdürlüğü Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Türkiye Noterler Birliği Türkiye Barolar Birliği Gümrük Müsteşarlığı Dışişleri Bakanlığı

UYAP – II A ve B

Adalet Bakanlığı taşra teşkilatında gereksinim ve süreç analizleri yapılıp analiz ra­poru hazırlanmıştır. Bu analiz raporlarına göre genel sistem mimarisi hazırlanmış olup 31 taşra teşkilatının yapısal kablolama, masaüstü bilgisayar ve çevre birimle­ri temin edilerek kurulumu yapılmıştır.

Proje Ağustos 2001 de başlayıp Aralık 2001 de tamamlanmıştır. Bu kapsamda 31 Adalet Taşra teşkilatı birimi işletime alınmıştır.

UYAP – II C

Taşra Birimleri Otomasyonu olan UYAP II-C projesi, organizasyonel kapsamda be­lirtilen yerlerde yazılım, donanım, geniş alan ağı, yapısal kablolama ve statik ke­sintisiz güç kaynağı gibi faaliyetleri kapsar. Bu bağlamda UYAP yazılımının uygu­lanabilmesi için Ankara’da 70.000 kişiye hizmet verecek şekilde Merkezi Sistem Odası kurulmuş olup ayrıca 10.000 kullanıcıya hizmet verecek Acil Kurtarma Mer­kezi kurulmuştur.

UYAP – II D ve E

Bu aşamalarda taşra teşkilatında kullanılmak üzere donanım temin edilmesi işlem­leri gerçekleştirilmiştir.

UYAP – II F

UYAP II- C projesi kapsamında kurulmuş olan sistemin, 10.000 kullanıcıdan, 30.000 iç kullanıcı, 40.000 dış kullanıcıya (Avukat) hizmet verecek şekilde yaygın­laştırılması amacı ile planlanan UYAP II-F projesi devam etmektedir. Proje kapsa­mında; UYAP yazılımının kullanılabilmesi için hâkim ve Cumhuriyet savcıları da dâhil olmak üzere 13.000 personele temel bilgisayar eğitimi, merkez teşkilatı ve 40 adet taşra teşkilatında işletime alınması çalışmaları için 5.344 kişiye UYAP ya­zılım eğitimleri ve UYAP uzman kullanıcı eğitimleri verilmiştir.

FAYDALARI

UYAP, yargı sistemine 3 temel noktadan verimlilik sağlamıştır. Bunlar;

• Zamandan Kazanç
• Maliyetten Kazanç
• İşgücünden Kazanç

UYAP, yargı sistemine adalet, hız, doğruluk, tutarlılık, şeffaflık, etkinlik ve ve­rimlilik getiren; zaman, maliyet ve işgücünden tasarruf sağlayan, usulsüzlük ve yolsuzlukları önleyen avantajlar getirmiştir.

BİLİŞİM AĞLARI VE DONANIM ALT YAPISI

Bilişim Ağları

TürksatAfi, ile imzalanan protokol gereğince yeterli sayıda uydu kurulumu yapılmış ve geniş alan bilgisayar ağı uydu bağlantısı ile Adalet Bakanlığı’na bağlanmıştır.

WAN (WideArea Network/Geni§ Alan Ağı) Bağlantıları

Bakanlık Birimleri, Adli ve İdari Yargı Birimleri, Ceza İnfaz Kurumları, Denetimli Serbestlik Şube Müdürlükleri, Adli Tıp Kurumları, CBS ve Anayasa Mahkemesi Başkanlığı, YSK ve Adli Sicil birimlerinin UYAP Sistem Merkezi ile veri iletişimi sağlanmaktadır,

1. AnaBağlantılar

1. Türk Telekom Noktadan Noktaya Metreoethernet/G.Shdsl/Adsl Bağ­lantıları
2. Superonline G,Shdsl/AdslMpls-Vpn Bağlantıları

1. Yedek Bağlantılar

1. Turksat Uydu Bağlantıları

b.Vodafone 3G Bağlantıları

LAN (LocalArea Network- Yerel Alan Ağı) Bağlantıları

Adli birimlerin; lokaldeki günlük çalışmalarının yapılabilmesi, lokal sunucular üze­rinden işlem yapılabilmesi, uzak ve internet erişimleri için kurulan geniş alan ağı iletişiminin tesisine altyapı oluşturulabilmesi için kurulan bütünleşik bilgisayar ağı­dır.

Bu kapsamda,

• Data Kablolaması
• Elektrik/KGK Kablolaması
• Aktif cihazlar
• KGK’lar temin ve tesis edilmiştir,

Donanım Alt Yapısı

Türkiye Cumhuriyeti adli sisteminin işleyişinin güvenirliğini ve doğruluğunu ko­ruyarak sisteme hız kazandırmak suretiyle doğru bilgiye en kısa zamanda ulaşı­larak doğru kararlar alınıp, sevk ve idarenin en verimli şekilde yerine getirilebil­mesini sağlamak için UYAP donanım altyapısının 7/24 saat çalışır vaziyette tut­mak ve ekonomik ömrünü tamamlamış donanımların güncellenmesini sağlamak amaçlanmaktadır.

Entegrasyon Yapısı

UYAP’ın tam entegrasyonu ve merkezi elektronik ortamda tutulan arşivi sayesin­de, doğru ve tutarlı bilgi, mevzuatın tanıdığı yetkiler çerçevesinde başta hakim ve savcılar ile yargı personeli olmak üzere tüm kullanıcıların paylaşımına açılmakta­dır. Kullanıcılar bu bilgilere ihtiyaç duyduklarında hızlı ve kolayca ulaşabilmekte, keza, yargı birimleri de aralarında her türlü bilgi ve belge alışverişini elektronik or­tamda ve anlık denebilecek kısa sürelerde gerçekleştirmektedir.

ELEKTRONİK İMZA

5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’nda yer alan şekliyle elektronik imza, başka bir elektronik veriye eklenen veya elektronik veriyle mantıksal bağlantısı bulunan ve kimlik doğrulama amacıyla kullanılan elektronik veriyi tanımlar. Elektronik im­za, bir bilginin üçüncü tarafların erişimine kapalı bir ortamda, bütünlüğü bozulma­dan (bilgiyi ileten tarafın oluşturduğu orijinal haliyle) ve tarafların kimlikleri doğ­rulanarak iletildiğini elektronik veya benzeri araçlarla garanti eden harf, karakter veya sembollerden oluşur.

Elektronik imza kavramı çok genel bir tanım olup kişilerin elle atmış olduğu imzaların tarayıcıdan geçirilmiş hali olan sayısallaştırılmış imzaları, kişilerin göz re­tinası, parmak izi ya da ses gibi biyolojik özelliklerinin kaydedilerek kullanıldığı biyometrik önlemleri içeren elektronik imzaları veya bilginin bütünlüğünü ve ta­rafların kimliklerinin doğruluğunu sağlayan sayısal imzaları içermektedir.

Telekomünikasyon Kurumu tarafından nitelikli e-imza sertifikası vermeye yetkili kurumlar şunlardır:

• Elektronik Bilgi Güvenliği A.fi. (E-Güven)
• TUBİTAK-UEKAE (Kamu Sertifikasyon Merkezi)
• Türk Trust Bilgi, İletişim ve Bilişim Güvenliği Hizmetleri A.fi.
• EBG Bilişim Teknolojileri ve Hizmetleri A.fi.(E-Tugra)

UYAP’ta E-İmzalamanın Yapılış Şekli

Elektronik imza elektronik belgeye eklenmiş bilgidir. Gönderilecek belgeden mate­matiksel yöntemler yardımıyla ve özgün bir biçimde kısaltılmak suretiyle sabit uzunlukta sayısal bir bilgi, elde edilir ki buna mesajın özeti veya hash adı verilir. Hash metodu ile elde edilen bilgi geri dönüşümü olmayan bir bilgidir. İkinci adım olarak mesaj özeti gönderen tarafın özel anahtarıyla şifrelenmektedir. Bu kodlanmış olan hash, elektronik imza olarak adlandırılmaktadır.

Dava Açılış uygulaması internet üzerinden dava açılış harç ve masraf yatırma iş­lemlerini içerdiğinden bu işlemleri temin amacıyla bir banka ile protokol yapılmış­tır. Dolayısıyla sertifika sahibi avukatların “Dava Açılış” ekranlarını kullanabilmele­ri için ilgili banka şubesinden interaktif bankacılık işlemlerini gerçekleştirebilecek­leri bir hesap açtırmaları gerekir.

Dava Açılış Ekranlarında E-İmza ile Yapılabilecek İşlemler

• Hukuk dava açılış ve harçlandırma
• İdari yargı dava açılış ve harçlandırma
• İcra dosya açılış ve harçlandırma
• Dosya tevzi durumu bilgilerini takip etme
• Dava açılış dosyasına evrak ekleme
• Banka işlemleri takip etme fonksiyonları gerçekleştirilebilmededir.

UYAP Sistemi Üzerinden Açılan Dosyaların Durumu

Dava Açılış işlemleri tamamlandığı zaman ilgili birimde UYAP sisteminde bir dava açılış dosyası (tevzi dosyası) oluşturulur. Oluşturulan bu tevzi dosyası dava açılacak adli birimdeki tevzi memuruna bağlı UYAP tevzi işlemi ekranında görüntülenir ve tevzi memuru dosyanızı ilgili mahkemeye tevzi eder.

Dava Açılış Ekranlarında E-İmza Uygulaması

UYAP ekranları kendi içerisinde kullanım bilgilerini de içerir. Kullanımı kolaylaş­tırmak amacı ile her ekrana adım adım kullanım yardım bilgileri bulunmaktadır.

• Dava açılış ekranlarına menüdeki Dava Açılış düğmesine tıklayarak aşa­ğıdaki ekrana ulaşınız. Bu ekran hafta içi 08:30 – 17:00 saatleri arasında kullanılabilmektedir.
• UYAP Doküman Editörü ekranı aracılığıyla mahkemeye gönderilmek üzere, mazeret dilekçesi kaydetmeye ve yazdırmaya hazır hale getiriniz.
• UYAP Doküman Editörü programının sol üst kısmında bulunan Dosya alt menüsünde Dokümanı imzala seçeneğine tıklayınız.
• Açılan sertifika seçimi ekranından Tamam butonunu tıklayınız.
• Mazeret dilekçesinin bir örneğinin karşı tarafın avukatına da elektronik pos­ta ile iletilmesi gerektiğinde ise söz konusu metni elektronik posta içeriğine yazılarak ekine mazeret dilekçesi örneğini koyunuz.
• Seçenekler menüsünden güvenlik ayarları bölümünü seçiniz.
• Güvenlik Özellikleri menüsünden Bu iletiye dijital imza ekle seçeneği­ni işaretleyiniz.
• Talep edilmesi durumunda bu ileti için S/MIME alındı bilgisi iste seçeneği işaretlenerek Tamam butonunu tıklayınız.
• imzalama sertifikası seç butonunu tıklayınız ve açılan ekrandan sisteme kayıtlı elektronik imza seçilerek Tamam butonuna basınız.
• Gönderme butonuna basmadan önce açılan şifre giriş ekranından Prime EID Ip1 için şifre giriniz ve İmzala butonunu tıklayınız.
• Gelen elektronik postadaki elektronik imzayı kontrol etmek için sağ üst kö­şedeki elektronik imza simgesini tıklayınız. Açılan Dijital İmza ekranında ile­tideki dijital imanın geçerli ve güvenilir olup olmadığı denetleyiniz.
• Ayrıntılar seçeneğinden imza bilgilerine ulaşarak kontrol ediniz.

2. Ünite Özeti

ULUSAL YARGI AĞI PROJESİ HİZMETLERİ 2. ÜNİTE
DOKÜMAN YÖNETİM SİSTEMİ (DYS)
E-İmza alt yapısına uygun çalışan DYS, tüm evrakların elektronik ortamda yönetimini, onay işlemlerinin gerçekleştirilmesini, arşivlenmesini ve “full text search” ile aranabilmesini sağlamaktadır. Merkez Birimler ile Taşra Birimleri arasındaki evrak ve bilgi akışını elektronik ortamda gerçekleştirilmektedir. Ayrıca her türlü veri, bilgi ve belgeyi otomatik yön tanımlama ile anında ilgili makamlara ulaştırılmasını sağlar. Adalet Bakanlığı bilgi toplumunda yer almanın gereği olarak DYS geliştirmiştir.
Bilgi Toplumu: Yeni teknolojilerin gelişimiyle bilgi sektörünün, bilgi üretiminin, bilgi sermayesinin ve nitelikli insan faktörünün önem kazandığı toplumdur.
Doküman Yönetim Sistemi (DYS) kağıt ortamındaki tüm bilgileri güvenilir şekilde elektronik ortama taşıyan bir yazılımdır.DYS ile personel, emek, zaman, kırtasiye, ulaşım ve iletişim giderlerinden büyük oranda tasarruf sağlanmıştır. DYS Adalet Bakanlığında ilk kez 2001 yılında Nova Soft paketi programı ile kullanıcılara ulaştı.Sonraları UYAP 2 projesinden ayrıştırılıp eksikleri giderilerek 2006 yılının mart ayında tekrar uygulanmaya başlanmış şu an itibariyle aşağıdaki birimlerde uygulanmaktadır:
Müsteşarlık Makamı, Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü, Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı, Ceza ve
Tevkif evleri Genel Müdürlüğü, Eğitim Dairesi Başkanlığı, Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü, İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı, Kanunlar Genel Müdürlüğü, Personel Genel Müdürlüğü, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Yayın İşleri Dairesi Başkanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü Teftiş Kurulu Başkanlığı, Kontrolörler Kurulu, İç Denetim Birimi Başkanlığı.

Doküman Yönetim Sisteminin Genel Özellikleri
Java ile yazılmış bağımsız platformdur. Kaynak kodları tamamen Adalet Bakanlığına ait onun için istenildiğinde değişiklik yapılabilir. XML tabanlı ve diğer uygulamalara entegre edilebilir. Evraklar veritabanı yerine Content Manager üzerinde saklanmaktadır. E imza desteği var. TUBİTAK, e-Güven, e-Tuğra, TÜRKTRUST, TURKCEL mobil imza, AVEA mobil imza uygulamalarını destekler. Birçok doküman formatı destekler: “tif”, “tiff”, “jpeg”, “jpg”, “gif”, “txt”, “text”, “xml”, “udf”, “pdf”, “doc”, “rtf”, “xls”, “ppt”, “zip”,“rar”, openoffice gibi…
Bunlar içerisinde Doküman Yönetim Sisteminin otomatik açtığı formatlar ise şunlardır: tif, tiff, openoffice. Diğerleri formatları ise gerekli programı kullanarak açıyor. Gelişmiş evrak sorgusu yapma seçeneği mevcuttur. (Dosya numarası, Evrak türü, Tarih, Numara, Tekid bilgisi vs.) Full text search (kelime bazlı arama) özelliği vardır. UYAP editörü le kullanılabilir. Personel performans sorgusu, yetki devri, sorgulama yapmadan belgeye ulaşma, evrakların tüm versiyonlarına ulaşma, yapılan işlemlerin safahatını takip ve bu işlemleri loglama gibi bir çok özelliği vardır.

Safahat: Safhanın çoğulu, safhalar, evreler, aşamalar.

Java: İlk olarak Sun Microsystems tarafından 1995’te piyasaya sunulan bir programlama dili ve bilgi işlem platformudur.

Veritabanı: Bir bilgisayarda sistematik şekilde saklanmış, programlarca işlenebilecek veri yığınıdır.

DYS de gelen evrak ve giden evrak olmak üzere iki tür evrak bulunmaktadır. Gelen evrak, birime gelen evrakların sisteme katıldığı yerdir. Eğer evrak kağıt olarak gelmiş ise evrak tarayıcı ile taranıp sisteme eklenmekte ve ilgili büroya gereği için havale işlemi gerçekleş-tirilmektedir. Evrak eğer DYS kullanan bir birimden gelmiş ise online olarak gelen evrak kullanıcısına gelmekte ve Genel Müdürlük/Başkanlığın ilgili birimine havale edilmektedir. Giden evrak kullanıcısı ise bürodan giden evrakları ilgili birimin gelen evrak kullanıcısına havale etmektedir.

Genel Olarak DYS’nin Getirdikleri
Doküman evrakların elektronik ortamda saklanması, doküman geçmişlerinin her kademe tarafından her an izlenilmesi, her noktada evrakı sorgulama, evraka ulaşma, personelin performansının takibi, evrakın hızlı hareketlenmesi, zaman kağıt tasarrufu, e imza ile iş sürecinin kısalması, iş yükü azalması gibi bir çok getirisi vardır.
Giden Evrak
Adalet Bakanlığı bürolarınca hazırlanan yazışmalar, giden evrak kapsamına girmektedir.
Bürolarca yazılan yazıların, uygun paraf sırasından geçmesi, onaylanması ve daha sonra ilgili Bakanlık içi bürolara, Bakanlık içi Genel Müdürlük/Daire Başkanlıklarına veya dış birimlere dağıtım işlemleri giden evrak kapsamına girmektedir.
Büro Fonksiyonu
Adalet Bakanlığı büro ve şube Müdürlükleri’nce yapılan yazışmaların, DYS’ye katılması, uygun paraf sırasının seçilmesi, paraf akışına sokulması, uygun kişiler tarafından düzenlenmesi, onaydan çıkması ve giden evrak kaydının alınması işlemlerini kapsamaktadır.
Sisteme Evrak Katma (Giden Evrak Oluşturma ve Akış Başlatma)
Bürolarca hazırlanan yazışmaların, Doküman Yönetim Sistemi içinde dolaşımını ve işlem görmesini sağlamak için, öncelikle kullanıcının istemci bilgisayarından alınıp, Adalet Bakanlığı Doküman Yönetim Sistemi sunucusuna taşınması gerekmektedir. Bu işlem, Giden Evrak Oluşturma ve Akış Başlatma ekranı aracılığıyla gerçekleştirilir.

Giden Evrak Oluşturma ve Akış Başlatma Ekranında İzlenmesi Gereken İşlemler Sırasıyla

1-Doküman Seçimi:
2-Dosya seçimi: Evrakın büro içinde hangi dosya veya dosyalara gireceği bilgisi girilir. Dosya Arama Ekranında; Dosya No, Dosya Türü, Dosya Durum, Açılış Kapanış tarihlerine göre sorgulama yapılabilir. Adının tamamı hatırlanmayan dosya adları için dosya sorgularken “Dosya No” alanına ilk iki kayıt girilmek şartı ile son karakterine “%” işareti konularak arama yapılabilir.
3-Evrak hazırlama: Evraka ait evrak türü, evrak tipi, ek listesi, detaylar, ilgili evrak listesi gibi bilgilerin hazırlandığı alandır.
Evrak Türü: DYS’ de default olarak Genel Evrak gelir ve genelde Genel Evrak seçilir.
Evrak tipi: DYS’ de default olarak Giden Evrak gelir ve genelde Giden Evrak seçilir.
4- Dağıtım listesi hazırlama: Giden evraka ait dağıtılacağı yerler bilgilerinin girilmesi işlemleri gerçekleştirilir.
5- İş akışı düzenleme: Akışa dâhil edilecek kullanıcı sağ tuşa basarak ekle ile Onaylayacak-lar Listesine eklenir ve akışa dâhil edilmiş olur. Onaylayacaklar listesindeki sıra aynı zamanda paraf sırasıdır.
• İmza Listesine dahil etme seçeneği seçildiğinde akışta seçilen kullanıcı evrakı görür ancak imza listesinde yer almaz.
• Kaldır seçeneği seçildiğinde seçilen kullanıcı onay listesinden kaldırılır.
• Seçici kullanıcı olarak ata seçildiğinde evrakın seçilen kullanıcının kendisinin alt grubundaki kullanıcılardan hangisine gönderileceğini bu kullanıcı seçer.
• Aşağı yukarı, seçenekleri kullanıcıların akış adımlarını düzenler.
• Zaman sınır koy, seçeneği kullanıcının ne kadar sürede bu evrak üzerinde işlem yapacağını belirler. Gün, saat, dakika olarak süre belirlenebilir.
6-Evrak kaydetme ve onaya sunma: Yukarıdaki tüm işlemlerden sonra evrak kaydet butonu ile kaydedilir. Daha sonra Evrakı “Onaya Sun” butonu ile evrak için akış başlatılmış olur. Evrak akışta belirtilen ilk kullanıcının iş listesine düşer. Eğer evrakın çıktısını almak gerekirse Yazdır butonu ile yazdırılır. Default varsayılan anlamına gelen İngilizce bir kelimedir.
İş Listesi
Kullanıcıların Evrak Onay işlemleri, Gözden Geçirme işlemleri, Onay Sonrası Gözden Geçirme işlemleri, Reddedilip Dönen Evraklar “iş Listesi” ekranından takip edilir.
İş listesi panelinde bulunan sütunlar;
Dosya No: İşin hangi dosya adıyla kaydedildiğini belirtir.
İşin Adı: İşin kullanıcıya hangi görevle geldiğini, üzerinde ne tür bir işlem yapılacağını özetler. Örneğin “Genel Evrak – Evrak Onay İşlemi” evrakın akış dahilinde kullanıcıya geldiğini ve evrakın uygunsa onaylama işlemi yapılarak akışa devam edeceğini belirtir.
Başlatan Kişi Adı: Evrakı ilk oluşturan ve akışı başlatan kişi bilgisidir.
Başlatan Birim Adı: Evrakı ilk oluşturan ve akışı başlatan birim bilgisidir.
Geldiği Zaman: Evrakın geldiği zaman bilgisini tarih ve saat olarak bildirir.
Açıklama: Evraka ait girilmişse açıklama bilgisini bildirir.
Gönderen Birim Adı: Evrakın kullanıcıya akışta en son gelen birim bilgisini bildirir.
Gönderen Kişi Adı: Evrakın kullanıcıya akışta en son gelen kullanıcı bilgisini bildirir.

Gelen Evrak Kayıt İşlemleri
Evrak Türü = Genel Evrak, Evrak Tipi = Gelen Evrak olarak otomatik seçilir.
Dosya Bilgileri – Ek listesi tabında evrakın hangi dosyaya kaydedileceği belirtilir.
Kaydet tuşu ile evrakın kayıt işlemi gerçekleştirilir.
İlgili “Evrak Listesi” tabında evraka ait tanımlanan ilgili evraklar görüntülenebilir.
Evrakı Göster butonu ilgili evrakın gösterilmesini sağlar.
“Evrak Ekle”, “Evrak Kaldır” butonları ile evraka ait ilgi tanımlamak ya da kaldırmaya yarar.
“İşi Yönlendir” butonu ile evrak başka bir kullanıcıya yönlendirilir.
Evrak iade edilecekse, not bilgisi girilmesi zorunludur. “Not Bilgisi” Girildikten sonra “İade” butonuyla evrak geldiği kullanıcıya iade edilir.
“Dağıtıldığı Bürolar” butonu ile evrakın dağıtıldığı büro listesi görülebilir.
“Diske Kaydet” butonu ile evrak kullanıcının bilgisayarına kaydedilir.
“Onay Durumu” tabında evrakın akıştaki kullanıcılarını ve onay durumu görüntülenebilir.
“Dağıtıldığı Bürolar” butonu ile evrakın dağıtıldığı büro ve evrakın durumu görülebilir.

Evrak Onay İşlemleri
Giden Evrak Onay İşlemleri
Giden evrak onay işlemlerinde, “Notlar” bölümünde evraka ait akıştaki kullanıcılar tarafından yazılan notlar bulunur. Kullanıcı kendi notunu “Not Girişi” bölümüne yazabilir. Sağ taraftaki büyük panelde evrakın formatı (tif, udf…) uygunsa görülebilir. “İş Akışı Bilgileri” tabında evraka ait iş akış adı, iş akış tanımı, öncelik vb. iş akışı bilgileri görüntülenir. Eğer evrak uygunsa “Onayla” butonu ile akışta varsa bir sonraki kullanıcıya iletilir. Ret işlemi yapılacaksa bilgi notu girildikten sonra “Reddet” butonu ile evrak işi oluşturan ve akışı başlatan kullanıcıya geri döner.
Gözden Geçirme İşlemleri
“Gelen Evrak Büro Kaydı” ekranında gelen bir evrakın büro kaydı alınırken o evrakın ilgili büroda veya ilgili Genel Müdürlük/Daire Başkanlığı altında yer alan diğer kullanıcılara bilgi amaçlı gönderilmesi işlemine “Gözden Geçirme” işlemi denir. “Akış Bitir” butonu ile evrakı gözden geçirme işlemi tamamlanır.

Combo: Açılan kutu demektir.

Evrakı Onaya Sunma İşlemleri
a- “Dosya No” bilgisi butonu ile “Dosya Arama” ekranında girilerek, seçilen dosya numarasındaki evrakın İşin Adı, Onaya Sunma Tarihi, Evrak Türü, Evrak Durumu, Konu vs. alanları hakkında bilgi sahibi olunabilir.
b- Hazırlayan combosunda; kullanıcılar kendi birimindeki kişilerin başlattıkları işleri ve bu evraka ait bilgileri görebilirler.
c- İlgili Tarih Aralığı; evraklar için belirtilen tarih aralıklarında işlem yapılan evrakları ve evraklara ait bilgileri listeler.
d- Evrakın durumu combosunda Otomatik Oluşturulmuş, Kullanıcı Tarafından Düzenlenmiş, Onaya Sunulmuş, Dosyasına Aktarılabilir gibi seçenekleri içeren evrak ve evraka ait bilgileri listeler.

İş Akışı İptali Ekranı
Kullanıcıların kendilerinin oluşturduğu ve akışa sunduğu evraklar, “Ret” edildiği takdirde, “İş Akışı İptali” ekranı “İptal Edilebilecek Akışlar” listesine düşer. “Akışı İptal Et” butonu ile kullanıcının başlatıp akışa sunduğu evrak ‘RET’ edilirse “İptal Edilebilecek Akışlar” listesine düşer ve “Akışı İptal Et” butonu ile evrak iş akışı iptal edilebilir. Akışı iptal edilen evrak kullanıcının iş listesinden düşer.

Sorgular
Büro evrak sorgusu, Dosyalar sorgusu, Performans sorgusu (Yönetici ekranı) olmak üzere 3 türdür.
1-Büro evrak sorgusu
*Kullanıcıların birim bazında işlem yapılan evrakları sorgulanabilir.
*Sorgu sonuçları “Dosya Evrak Listesi” paneline gelir. Burada evrakın üstünde mouse sabit bırakıldığında evraka ait büro no, büro tarihi, gönderen kişi vs. bilgileri görülebilir.
*Evrakı seçip “İlgili Evrak Listesi” tıklanırsa evraka ait ilgi listesi, “Dağıtım Listesi” tıklanırsa evrakın dağıtıldığı birimler, “Rapor Al” butonuna tıklanınca evraklara ait raporlar çıkar.
2-Dosyalar sorgusu
*Sorguyu yaparken “Dosya Açılış Tarih Aralıkları” ya da ‘Dosya No’ kısmına dosya no ya da dosya adı ile sorgu yapılarak dosya listesi görülebilir.
*Dosya aç ile yeni bir dosya açabiliriz. “Dosya Bilgileri Güncelle” butonu ile dosya adı değişme ve açıklama değiştirme işlemi yapabilir.
*“Sil “ butonu ile dosya silinebilir. Yalnız dosya işleme alınmış, akışı devam eden evrak olmaması gerekir silmek için.
3-Performans sorgusu (Yönetici ekranı)
*Kullanıcılar yetkileri altındaki personelin performansını bu bölümde izleyebilir.
*Hangi kullanıcının hangi kullanıcıyı izleyebileceği, bilgilerini güncelleyebileceğini ise DYS sisteminde ayarlanıyor. Performans sorgusu şu şekillerde yapılır:
a) Performans Ölçülecek Tarih Aralığı Bloğu
b) Kullanıcı Bloğu
c) Ortalama Zaman: Yapılan tarih sorgusu şöyle görüntülenir: GG/AA/YYYY
d)Toplam: Performans sorgusuna dair sayısal bilgiler çıkar.
e)Durumu: İki değer alır. BİTİRİLMİŞ GÖREVLER, AKTİF GÖREVLER.

Personelin İş Listesinde Bekleyen Görevler
Bu bölümde sorgu yapılarak “Personelin İş Dökümü” panelinde üzerindeki işlem görüntüle-nebilir. Rol adı, İşin geliş şekli ve İş sayısı gibi sorgulama türleri vardır.

İş Akışı Yetki Devri
Kullanıcılar üzerindeki işleri ya da daha sonra akışta oldukları evrakları başka bir kullanıcıya yönlendirme işlemi bu bölümde yapılır. 2 türlü yapılır bu devir işlemi:
a) Zaman Sınırı ile Yetki Devri İşlemi: Belirli bir zaman dahilinde sorgu yapılır.
b) Zaman Sınırı Olmadan Yetki Devri İşlemi: Zaman sınırı olmaksızın yetki devri işlemi gerçekleşir.
Ayrıca yetki devri yapılırken kullanıcıya ait işlerde aktarılacak ise “Aktif görevleri de aktar” butonuna tıklamak yeterlidir. Son olarak yetki devrini tamamlamak için “İş akışı yetkilerini devret” butonuna tıklayıp işlemi bitirebiliriz.

DYS’ de E-İmza Kullanımı
Kelime İşlemcide hazırlanan bir evrakı imzalamak için “İmzala” butonuna basılır,
• ESHS (e-Sertifika hizmet sağlayıcıları) seçimi yapılır.

Editör belge düzenleyici demektir.

• Sertifika seçiminde Nitelikli İmza Sertifikası seçilir. • Sertifika şifresi (pin kodu) girilir.
  • Bir saat içerisinde tekrar şifre istemeden diğer evraklar imzalanabilir.

UYAP KELİME İŞLEMCİ
UYAP ta yeni belge üretme amacı için kelime işlemci programı (UYAP editörü) geliştirilmiştir. Özellikleri ve amacı şöyledir:
*Kullanıcıların yazılı metin üretme gereksinimini karşılar.
*UYAP kapsamındaki tüm uygulamalara entegre edilir.
*Veritabanındaki bilgiler belgeye, yazıya ve şablona otomatik eklenir.
*Kolay ve hızlı bir şekilde belge, yazı ya da dokümanın hazırlanmasına imkan vermektedir. *Uyap uygulamalarından bağımsız olarak lokal bilgisayarda da çalışabilir.
*Bu editör sayesinde yargı işlerinde birlik ve beraberlik sağlanmıştır. Örneğin bir davada sanığa ait bilgiler otomatik sistem tarafından çekilip belgeye iliştirilir. Katip bunlarla tek tek uğraşmaz.
* UYAP Editör, yazı tipini, büyüklüğünü ve rengini seçebilme, kalın, eğik, altı çizili yazabilme, metni sola, sağa dayayabilme, ortalayabilme, iki yana yaslayabilme, resim, tablo ve sayfa numarası ekleyebilme, kes, kopyala, yapıştır ve geri al gibi UYAP kullanıcılarının ihtiyaçlarını büyük oranda karşılayacak metin ve tablo düzenleme işlevlerine ve özelliklerine sahiptir.
*Java sayesinde tüm işletim sistemlerinde (Windows, Linux, Mac) sorunsuz çalışır.
*Lisansı Adalet Bakanlığına ait olduğu için lisans ücretinden büyük tasarruf sağlanmış çünkü bu programı bakanlık kendisi geliştirmiştir.
E-POSTA VE SERBEST KÜRSÜ (SANAL TARTIŞMA)
*UYAP kapsamında hâkim ve savcılar başta olmak üzere tüm adli ve idari yargı, ceza
infaz kurumları personeline bir adet [@adalet.gov.tr]uzantılı e-posta adresi tahsis edilmiş ve kullanıma sunulmuştur.
*Eposta hesaplarına internet ortamında ulaşmak için ise http://webmail.adalet.gov.tr hizmeti sunulmaktadır.
*Benzer görevdeki meslektaşların hızlı iletişim kurma ve bilgi alış verişi yapmaları için eposta grupları oluşturulmuştur.
*Hâkim ve savcılar ile yargı personelinin hukuksal, mesleki, kültürel vb. konularda aralarında tartışması ve bilgi alış verişinde bulunabilmeleri amacıyla Serbest kürsü http://tartisma.adalet.gov.tr iletişim platformu UYAP kapsamında hizmete sunulmuştur.
*Hızlı bir iletişim ile sorunlar kısa sürede çözülmekte ve tecrübeler paylaşılmaktadır.
*Bu bilgi paylaşımı ile kamusal hizmetlerde standart ve birlik sağlanmakta, doğrulara daha rahat ulaşılmakta, yardımlaşma ve birlik duyguları geliştirilmektedir. Çok önemli bir karar ve işlem anında ilgililere ulaştırılarak uygulamaya geçirilebilmektedir.

İNTERNET, EXTRANET VE İNTRANET
*İnternet uluslararası ağ anlamına gelmektedir. International Network sözcüklerinin baş harfinden oluşur. En geniş anlamıyla ise milyonlarca bilgisayarı birbirine bağlayan ve aralarında bilgi alışverişi sağlayan büyük bir ağdır.
*Extranet isebir bakıma kurum içi internettir. Kurumlar bünyesindeki bilgileri paylaşmak amacıyla Intranet ağı oluşturarak sadece kurum içindeki bilgisayarları, yerel ağları (LAN) ve geniş alan ağlarını (WAN) birbirine bağlayarak kurum içi tele-konferans uygulamalarında ve farklı birimlerdeki kişilerin bir araya gelebildiği iş gruplarının oluşturulmasında da kullanılmaktadır.
*Intranet’ler ise TCP/IP, HTTP, FTP vb. internet protokollerini kullanan, orta büyüklükteki
kurumlar için kullanılan kurum içi özel ağdır.

İnternetin hukuk sistemine kazandırmış olduğu faydaları sıralayacak olursak;
• Adalet Bakanlığı’nın web sayfasında özellikle Bakanlığın genel teşkilat yapısı, görevleri, güncel duyurular, güncel mevzuat, Türkiye’deki tüm adli ve idari teşkilat adres bilgileri, UYAP hakkında bilgiler, faydalı linkler, hukukla ilgili faydalı bilgiler gibi konular yer almaktadır.
• Adalet Bakanlığı adli ve idari yargı birimleri için 174 internet sitesine yer sağlayıcılığı hizmetlerini de vermektedir. Bu bağlamda birimler kendi kurumlarını tanıtan internet sayfalarının yer ve erişim sağlayıcılığı hizmetleri Bakanlıkça yürütülmekte, içerikler ise kurumlar tarafından hazırlanmaktadır.
• Adalet Bakanlığı internet sayfasında aynı zamanda UYAP uygulamalarına doğrudan ulaşım amaçlı butonlar yer almaktadır. Bu butonlar sayesinde kullanıcılar, UYAP Portal, Bilgi Bankası, UYAP Mevzuat, UYAP Uzaktan Eğitim gibi intranet sayfalarına erişebilmektedirler.
Bakanlık genelgeleri ve duyuruları yayınlanarak daha kısa sürede muhataplarına ulaşması sağlanmıştır. Bakanlık olarak taşranın bilgilendirilmesi gerektiği durumlarda bunun internette yayınlanması ile telefon, kırtasiye, personel veya mesainin verimli kullanılması gibi kalemlerde verimlilik sağlanmıştır.
• UYAP’a bilgilerin girilmesini kolaylaştırmak ve hızlandırmak amacıyla avukatların kendi ofislerinde kullanmaları için hazırlanan e-takip programı vasıtasıyla, kırtasiye, personel veya mesainin verimli kullanılması gibi kalemlerde verimlilik sağlanmıştır.
• Bakanlık merkez ve taşra teşkilatının bütün telefon listesi intranette yayınlanmaktadır.
• İnternet sayesinde bakanlık içi bilgi alışverişi çok hızlı olmakta ve bu sayede birimler birbirinin yaptıkları işleri daha hızlı takip edebilmektedir. Örneğin; Kanunlar Genel Müdürlüğü’nün yayınladığı kanun tasarıları diğer birim hâkimleri, personeli ve vatandaşlar tarafından takip edilebilmektedir.
• Bakanlığa bağlı birimlerin internet ile ilgili tüm ihtiyaçları tek bir merkezden karşılanmaktadır. Böylece internet ile ilgili giderlerde önemli derecede tasarruf sağlanmıştır.

3. Ünite Özeti

UYAP GÜVENLİK İŞLEMLERİ ve YARDIM MASASI 3.ÜNİTE

UYAP BİLGİ GÜVENLİĞİ
UYAP’ta yaygın bir yaklaşımla bilgi güvenliği konusunda aşağıdaki kavramlar öne çıkmıştır.
• Gizlilik (confidentiality)
• Bütünlük (integrity)
• Erişilebilirlik (availability)
Bu kavramları UYAP’ın sistem güvenliği özellikleriyle birlikte şu şekilde açıklayabiliriz.

UYAP’IN SİSTEM GÜVENLİĞİ
1. Teşhis ve Doğrulama: UYAP sistem güvenliği, kendisine bağlanan her kullanıcıyı kayıt eder. Bunun için her kullanıcı sisteme bağlanmadan önce kendini tanıtmak zorunda böylece sistem kullanıcının kimliği aracılığıyla kaydını tutabiliyor.
2. Kayıt Edilebilirlik: UYAP sistem güvenliği, denetim kaydı verilerine sadece sistem yönetici-sinin erişebilmesini sağlamakta ve izinsiz erişimlerden korumaktadır. Kayıt işlemlerinin ve de-netim kaydı verisinin normal kullanıcılar tarafından değiştirilebilmesini ve silinmesini engelle-mekte, seçilen bir veya birden fazla kişinin eylemleri ile ilgili kayıtların kişi bazında tutulma-sını sağlamaktadır.

Sayısal imza:İngilizce digital signature kelimesinin Türkçe karşılığı olup, günümüzde yüksek güvenlik gereksinimini karşıla-mada kullanılan tekniklerden biridir. Özetle, her insanın par-mak izi kadar benzersiz olan ancak sanal dünyada kullanılan kimlik belirtecidir.

3. Verilerin Bütünlüğü: Sistem, sayısal imza ve mesaj özeti mekanizmalarını kullanarak kritik bilgilerin izinsiz değiştirildiği ve silindiği zaman bunu tespit etmekte, virüsleri temizlemekte-dir. 4. Açık Anahtar Altyapısı ve Elektronik İmza Servisleri:
   Sertifikasyon yetkilisi, kullanıcı anahtar çiftinin ve
   sertifikalarının yaratılması, güncellenmesi, iptal edilmesini sağlamaktadır.
   Sertifikasyon yetkilisi kendi gizli anahtarlarını gizli tutmaktadır. Sistemde-
   ki anahtar yönetimi işlevinden de yine sertifikasyon yetkilisi sorumludur.
   Açık anahtar altyapısı istemcisi ise kullanıcı adına sertifikasyon yetkilisi
   tarafından sağlanan Açık Anahtar Altyapısı servislerini doğrudan
   kullanarak gerekli işlemlerin yerine getirilmesini sağlamaktadır.

Anahtar yönetimi, sistemdeki her gerekli birim için aşağıda belirtilen işlevleri karşılamaktadır:
a. Anahtar Yönetimi
b. Anahtar Dağıtımı
c. Anahtar Doğrulanması ve Anahtar İptal Edilmesi
d. Anahtar Süresinin Bitirilmesi
e. Anahtar Bildirimi
f. Anahtar Kimlik Doğrulaması

5. Emniyetli Mesaj ve Doküman Servisi:
Emniyetli mesaj servisi, belirlenmiş kullanıcılar tarafından gönderilen mesajların veya hazırlanan dokümanların içeriğinin yazılım olarak şifrelenmesidir.
6. Ağ Güvenliği:
Sistemin ağ güvenliği, her lokasyonun çıkışında “VPN ve” tüm bağlantıları kontrol eden güvenlik duvarı yazılımı (Firewall) ile sağlanmaktadır.
7. Uzaktan Erişim Güvenlik Servisi:
a. Sunucu ve kullanıcının birbirlerinin kimliğini doğrulaması.
b. Kullanıcının ağ üzerinde bağlantı kurduğu sunucunun DNS adresinin ve isminin sertifikalar yoluyla doğrulanması.
c. Sunucu ve istemci arasında kurulan bağlantının kriptolanması, veri bütünlüğünün sağlanması ve anahtarların değiştirilmesi.
d. Sunucu ve kullanıcı arasındaki veri alışverişinin güvenliği için SSL (Secure Socket Layer) protokolü kullanılmaktadır.

UYAP’ta başka hiçbir kamu kurumunda olmayan “Bilgi Güvenliği Şubesi” bulunmaktadır. Bilgi Güvenliği şubesinin görevi, dışarıdan veya içeriden gelebilecek saldırıları önlemek amacıyla UYAP Bilişim Sisteminin açıklarını araştırmak ve kapatılmasını sağlamaktır.

UYAP İÇ GÜVENLİK SİSTEMİ
Bilgi Sistemi Aktif Dizin Servisinden faydalanarak çalışır.
Aktif Dizin Network üzerindeki nesneler (kullanıcı, kullanıcı grupları, bilgisayarlar, organizasyonel birimler vs.) hakkındaki bilgilerinin kayıtlı olduğu yerdir. Ayrıca Bilişim Sisteminde uyulması gereken temel güvenlik kurallarının merkezden belirlenebilmesini sağlamaktadır.
Bilgi Sisteminin kullanılabilmesi bazı ön şartların gerçekleşmesi gerekmektedir.
Kullanıcı olabilmek için Personel Genel Müdürlüğü kayıtlarında bulunmak gerekir. Sisteme giriş için bir kullanıcı adı ve parolaya ihtiyaç vardır. Parola Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı tarafından verilir. Kullanıcı tarafından sonradan değiştirilebilir. Uygulama Yazılımı da kendi içinde yetki temelli olarak çalışmaktadır. Üstelik yetki unvan, birim ve yer bazında belirlenebilir.
UYAP Bilgi Sisteminde “Loglama” mekanizması kurulmuştur.
UYAP bilgi sistemini kullanan kullanıcıların hareketlerinin Kullanıcı Adı, Bilgisayar Adı, Mac Adresi, IP numarası, Tarih-Saat, Ekran, Değişiklik bazında kayıt altına alınmaktadır.
Windows İşletim Sistemi kullanılmıştır. Bu sayede,
• Bilgisayarlar merkezi olarak yönetilebilmekte,
• UYAP uygulaması için gerekli olan JAR dosyalarının merkezi dağıtımı yapılabilmekte,
• Kimlik doğrulama işlemi yapılabilmekte,
• Son kullanıcı bilgisayarında kullanıcı bazlı yetkilendirmesi yapılabilmekte,
• İşletim sisteminden kaynaklanabilecek sıkıntılara çabuk müdahale edilebilmekte,
• Merkezi olarak yama yönetimini yapılabilmekte,
• Aktif Dizin (kullanıcılar, bilgisayarlar, mekanlar, yazıcılar gibi organizasyonun tüm bilgiler) yönetimi yapılabilmektedir.
Son kullanıcılar üzerinde güvenlik önlemleri alınmıştır.
Sistem üzeri teknik destek veren kullanıcılar haricinde ki kullanıcılar sınırlı kullanıcı olması,
Temel işlemler dışında kullanıcıların engellenmesi. Her kullanıcının kendi biriminde yetkili, diğerlerinde sınırlı kullanıcı olması. Belli aralıklarla şifre değişiminin zorunlu olması. 3 kez üst üstte hatalı şifre girince kullanıcı hesabı yarım saat kilitlenir sonra tekrar açılır. Kullanıcılar kullandıkları bilgisayarlara bilgisayar isimlendirme kuralına uygun isim vermek zorundadır. Bilgisayar etki alanından çıktıktan sonra tekrar aynı isimle giremez sisteme. Merkezi güvenlik yamaları uygulanır. Tarayıcılarda parola ve kullanıcı adı hatırlama işlemi kapatılmıştır. Tek Proxy üzerinden çıkış yapılarak tehlikeler azaltılmıştır. Merkezi virüs tarama programı vardır. Kullanıcı bilgisayarlarında ki virüs programları da sistem tarafından güncellenmektedir.

Proxy: İnternete erişim sırasında kullanılan bir ara sunucudur.

UYAP DIŞ GÜVENLİK SİSTEMİ
• İntranet: UYAP kendi iç network (internet ağı) içinde çalışmaktadır.
• Taşra birimleri, UYAP’a internet üzerinden erişir ama bu erişimi kendileri için özel olarak oluşturulmuş bir tünel içinden geçerek yaptıkları için talep ettikleri veya gönderdikleri bilgileri diğer internet kullanıcıları göremez. (Noktadan noktaya VPN)
• İletişim trafiği Güvenlik Duvarları (Firewall) kontrolündedir. Tanımlanan kurallar basit ve etkilidir: “A,B,C trafiğine izin ver, bunlar dışındakilerin hepsini yasakla!”
• IDS (Saldırı Tespit Sistemi) ve IPS (Saldırı Önleme Sistemi) modüllerine sahiptir.
• NAT (Network Address Translation): Kullanıcı ve sunucuların gerçek IP’leri dışarıdan görülmüyor.
• Proxy (İçerik Denetimi): Kullanıcıların erişimi tek bir internet çıkışı üzerinden olduğu için kontrolü ve denetimi kolay ve ayrıca güvenlidir.
• Merkezde ve Kullanıcılarda Anti virüs
• Merkezde Saldırı Önleme Sistemi
• En yeni teknoloji Swich, Router vs. donanımlar
• Sayısal İmza
• Acil Durum Merkezi

UYAP BİLGİ GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ (BGYS)
Bilgi güvenliğini tehdit eden unsurlar: Elektronik ortamdaki saldırılar ve sel, deprem, yangın gibi doğal unsurlardır. Vazgeçilmez ve önemli bilgi sistemlerinin korunabilmesi, iş risklerinin en aza indirgenmesi ve iş sürekliliğinin sağlanması ancak bütünsel yaklaşımlar ile mümkün-dür. Tüm bunlardan çıkan sonuç, bilgi güvenliğinin bir teknoloji sorunu olmadığı, bunun bir iş yönetimi sorunu olduğudur. Bu amaçla 1993 yılında BS 7799 standardını, 2000 yılında ISO/IEC 17799 standardını ve 2006 yılında ISO/IEC 27001 standardını ortaya çıkarmıştır. Kısaca ISMS System)/BGYS(Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi) olarak adlandırılır bu yeni yönetim sistemi.

Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi (BGYS)’nin Faydaları
• Kurum çalışanlarının, kurumdan hizmet alan kişi ve kuruluşların ve iş ortaklarının, bilgi sistemi kaynaklarını kötü amaçlı olarak kullanmalarının engellenmesini sağlamak,
• Tehdit ve risklerin belirlenmesini ve etkin bir risk yönetimini sağlamak,
• Herhangi bir güvenlik ihlalinin engellenecek olması nedeniyle ortaya çıkabilecek
yüksek maliyetlerden kurtulmayı sağlamak,
• İş sürekliliğini sağlamak,
• Kurum çalışanlarının güvenlik konusundaki farkındalık düzeyinin yükseltilmesi ve önemli güvenlik konularında bilgilendirilmesini sağlamak,
• Bilgi güvenliğinin dikkate alındığını, gerekli bilgi güvenliği adımların uygulandığını ve kontrollerin yapıldığı yani tüm seviyelerde bilgi güvenliğinin sağlandığını göstermek,
• Bilgi sistemlerinin güvenli olduğu konusunda çalışanlara ve iş ortaklarına kendilerinin güvende olduklarını hissettirmek,
• Kurumsal prestijin korunmasını ve artışını sağlamaktır.

UYAP BİLGİ SİSTEMİ NETWORK GÜVENLİK UYGULAMALARI
Bakanlık bünyesinde 40000 i aşkın bilgisayar ve aktif kullanıcı mevcuttur. Böylesi büyük sistemde merkezi güvenliği sağlamak için şunlar yapılmaktadır:
*iletişimin sağlandığı WAN ortamındaki trafik DMVPN yapısı içerisinde uluslararası otoritelerce kabul edilen en üst düzey yöntem ve kripto algoritmalarıyla şifrelenmekte, özel olarak crypto authentication üretilen özel sertifika ile sağlanmaktadır.
*Uç birim router cihazlarında uygulanan Access-Listler aracılığıyla kontrolsüz erişimler engellenerek izinsiz girişimler loglanmaktadır.
*İzinli erişimler arasında atak vb. unsurlar için tüm trafik IPS kontrolünden
geçerek engellenmekte ve loglanmaktadır.
*izinli erişimler içerisinde yer alan olumsuz hareketler tespit edilerek müdahale edilmektedir.
*QOS uygulanarak herhangi bir servise dair trafiğin anormal seyri engellenmektedir.
*Tüm router cihazlarında güncel ve en uygun Ios/Firmware versiyonları kullanılmakta, bu cihazlar üzerinde güvenlik açığına neden olabilecek servisler ve tanımlamalar (CDP (Cisco Discovery Protocol), proxy-arp, redirection (Yönlendirme) vb.) kullanılmamakta,
*Router cihazlarına erişim yalnızca şifreli olarak SSH (Secure Shell/Güvenli Kabuk) protokolü ile ve yalnızca belirli adreslere sahip kişiler tarafından sağlanmaktadır.
*Yine router cihazlarına erişim hakkı TACACS (Terminal Access Controller Access Control System) servisi ile sağlanmakta, cihazlar üzerindeki hak ve tanımlama yetkileri kullanıcı seviyelerine göre belirlenmekte, cihazlar üzerindeki tüm işlem ve hareketler loglanmaktadır.
*Yine SNMP (Simple Network Management Protocol – Basit Ağ Yönetim Protokolü) erişimleri yetkili ve yetkisiz seviyeler için sınıflandırılmakta, bu erişimlerin yalnızca belirli adresler üzerinden sağlanmasına izin verilmekte, izin verilmeyen ve engellenen tüm girişimler loglanmaktadır.

Extranet Dış Sistem Bağlantıları
Extranet bağlantıları Mernis, Emniyet (Polnet), Takbis, TCMB, PTT, Jandarma vb. kamu ve bazı özel sektör kuruluşları ile gerçekleştirilen entegrasyonlar için kullanılan noktadan noktaya bağlantıları kapsamaktadır:
• Her bir kurum bağlantısı VRF (Sanal router) tekniği ile birbirinden tamamen bağımsız olarak karşılanmaktadır.
• Her bir bağlantı ayrı ayrı üst düzey algoritmalar ile şifrelenmekte,
• Her bir kurumun kullandığı lokal IP subnetlerinin çakışabilmesi olasılığına karşı NAT uygulanmakta,
• Trafik akışları düzenli olarak gözlenmekte ve normal dışı durumlara müdahale edilmekte,
• Extranet bağlantısını karşılayan router cihazına erişim ve yönetim hakkı TACACS servisi ile yalnızca belirli adresler üzerinden ve yalnızca belirli kullanıcılar tarafından sağlanmaktadır.
• Kullanılan ürünler, iletişim teknikleri ve diğer yaklaşımlar yönünden Network Güvenliği konusunda dünya genelinde kabul gören tüm uygulamalar yakından takip edilmekte ve uygun olanları sisteme uyarlanmaktadır.

UYAP BİLGİ SİSTEMİ SİSTEM GÜVENLİK UYGULAMALARI
Sistemin clientlardan (istemci) korunması, Sistemin WAN saldırılarından korunması, Sistemin internet ortamından korunması, Atak önleme gibi işlemlerle güvenlik uygulamaları gerçekleşir.

UYAP VERİ GÜVENLİĞİ HAKKINDA YÖNETMELİK
Bu Yönetmeliğin amacı, Adalet Bakanlığı’na ait bilgi sistemlerinin internet üzerinden gelecek tehlikelerden korunması ve veri güvenliğinin sağlanması için alınacak güvenlik önlemlerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir (Madde 1).
Bu Yönetmelik, güvenlik ürünleri yönetiminden sorumlu olan Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı sistem sorumluları ile Bakanlık tarafından kurulan bilgi işlem sistemini kullanan tüm kullanıcıları kapsar (Madde 2).

Sosyal Mühendislik: Kişileri, gizli bilgi vermeleri ya da erişim sağlamaları için aldatma süreci olarak tanımlanabilecek sosyal mühendislik, çoğu güvenli ağ için önemli bir tehdittir.

PAROLA SEÇİMİ VE KULLANIMI
Kullanıcıların bir bilişim sistemindeki hesaplarına yabancıların erişimini engelleyen önlemlerden biridir parola. Kullanıcı tarafından belirlenir. Güvenlik açığından dolayı güvenli parola seçimi zorunludur. Çünkü parolalar şifre kırıcı programlar ve sosyal mühendislik yöntemleriyle kırılabilir. Gelmiş geçmiş en büyük hacker olarak tanı- nan Kevin MITNICK sosyal mühendislik yöntemini çok kullanmıştır.
Parola seçiminde en zayıf halka olmamak için alınması gereken
tedbirleri şöyle sıralayabiliriz;
• Parolanız kesinlikle “adalet” olmamalıdır.
• Parolanız kesinlikle eş, çocuk veya herhangi bir yakın akrabanın adı,
doğum tarihi, araba plakası, doğum yeri vs. gibi tahmin edilebilir bilgilerden oluşturulmamalıdır.
• Parolanız kesinlikle herhangi bir Türkçe veya Yabancı Dil Sözlüklerinde bulunan anlamlı bir kelime veya anlamlı bir kelimeden türetilmiş bir kelime veya özel isim olmamalıdır. (Örnek: Kayserili, Kayserili misin, Diana, Süperman, Galatasaray vs.)
• Uluslararası kabul görmüş ve güvenli sayılan parola; büyük harf, küçük harf, rakam veya özel işaretlerin en az üçünün birlikte kullanıldığı ve en az 7 haneden oluşan paroladır. (Örnek: At@TuRk,K1r$eH1R)
• Belirli aralıklarla mutlaka değiştirilmelidir.
*Parola seçimine önem verilmelidir. Parola başkaları ile paylaşılmamalıdır.

YARDIM MASASI

Yardım Masasının Kuruluş Amacı
Ulusal Yargı Ağı
Projesinin de (UYAP) başarılı bir şekilde uygulanabilmesi ve kullanıcı ihtiyaçlarının ve karşılaştıkları sorunların zamanında çözüme kavuşturulmasını sağlamak amacıyla Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı Yardım Masası Şube Müdürlüğü 2005 yılı temmuz ayından itibaren 7 alt sistemde 8 operatörle çalışmaya başlamıştır. Şu an itibariyle 25 Operatörle hizmet vermektedir. Yardım Masası Yazılım, Donanım ve Parola İşlemleri olmak üzere 3 bölümden oluşmaktadır.
Yazılım Bölümü: Hata ve düzeltme talepleri yazılım grubuna yönlendirilerek çözüme kavuşturulmaktadır.
Donanım Bölümü: Uydu ya da UYAP bağlantısı ile ilgili bir problemlere bakılır.
Parola İşlemleri: Domain (bilgisayar açılış), portal ve VPN sertifika şifreleri verilmektedir.

Yardım Masasının Görevleri
* Meydana gelen sorunlarda kullanıcının her zaman yanında olmak,
* Kullanıcının karşılaştığı ve tek başına çözemediği durumlarda her zaman arayacağı bir pozisyonda bulunmak,
* Sistemdeki tüm kullanıcıların (e-posta sorunu, şifre verme/silme/değiştirme/.) teknik sorunlarını çözmek,
*Telefonla gelen çağrıları karşılamak, arayan kişilere sistemle ilgili bilgilendirme yapmak,
*UYAP sistemine yönelik olarak gelen öneri ve istekler yine ilgili Uygulama ve Geliştirme şubesi personeline aktarmak,
*Yardım Masasına telefonla gelen uygulama ile ilgili taleplerde kullanıcıya gerekli bilgiyi vermek ve sorunu en kısa sürede çözmek, bunun yanında bundan sonraki sorunlarının çözümü için yardım masasını kullanması ve buradan talebini takip etmesi hususunda bilgi vermektir.

Yardım Masasının Hedefleri
• Taşra yardım masası birimlerinin kurulması ve bakanlık yardım masasının şubesi olarak görev yapmasının sağlanması
• Spectra programının taşrada görevlendirilmiş bulunan uzman kullanıcıların da kullanımına açılması için gerekli alt yapı ve program güncelleştirilmesinin yapılması
• Kullanıcıların yardım masasını daha etkin kullanımının sağlanmasıdır.

Yardım Masasının Kullanımı / Yeni Hata Talebi
Kullanıcılar portal hesabıyla yardım masasına ulaşırlar. Portal hesabına girdikten sonra önüne şu sıra ile butonlar çıkar: “Ana Sayfa”, “E- Posta”, “Serbest Kürsü”, “Yardım Masası” ve “Kimlik Bilgileri”
Bu ekranda bulunan yardım masası tıklandığı zaman açılan ekranda “Ana sayfa”, “Olay İzleme”, “Yeni Olay Talebi”, “Çözüm Bul” ve “Kullanım” butonları bulunur. İletmek istediğiniz bir konu varsa bunu “Yeni Olay Talebi” butonunu tıklayarak yapmak mümkündür.
Portal: Portal sözcüğü İngilizce kökenli olup ana kapı anlamına gelir. Pek çok içeriği bir arada bulunduran internet siteleri için kullanılır.
Olay Takibi
Yardım Masasına gönderilen talepten sonra kullanıcı bu talebin durumunu görmek için “Olay İzleme” butonunu tıklar, gelen yeni ekranda “Açık Olaylar”, “Çözülmüş Olaylar” ve “Geçmiş Olaylar” yer alır. Olayın akıbetini görmek için “Olay İzleme” ye tıklanır.
Eğer talebiniz işleme alınmamış ve yardım masası havuzunda bekliyor ise olayın durumu “Açık” olarak gözükür.
Eğer talep işleme alınmış ve henüz bir çözüm yok ise bu sefer olayın durumu “Atandı” olarak gözükür. Gönderilmiş olan olayın içeriğini görmek için, Mouse ile olayın üzerine gelinir ve bu durumda olay açık mavi bir renk alır ve Mouse ile üzerine çift tıklanır, çift tıklanan olay açılır.
Eğer olay çözülmüş ise;
Olay İzleme” ye basıldığında daha önce açık olaylarda gözüken talebe bir çözüm üretilmiş ise olay bu kez de “ Çözülmüş Olaylar “ kısmında gözükür.
Çözüm kısmının içinde kullanıcının talebine göre yardım masasından yapılan çözüm önerisi gözükmektedir. Eğer yardım masası tarafından çözüm olarak gönderilen yazı içeriği talebi karşılıyor ise ekranda gözüken “Kapat” butonuna basılır.

• “Kapat” butonuna basılması sonucu olay kapatılmış olur ve “Geçmiş Olaylara” bakıldığında bu olayı görmek mümkündür.

Ekran Görüntüsü Ekleme
İşlem sırasında meydana gelen hataların görüntüleri ile destek gerektiği durumlarda ekran görüntüsü ekleme işlevi devreye girer. Ekran görüntüsünü almak için klavye de “Print Screen” tuşuna basıp görüntüyü alırız ve Ctrl + V ile görüntüyü istediğimiz bir uygulamaya yapıştırırız yollarız. Bu ekran görüntüsünü yollamak için dosya ekle, göz at deyip ekran görüntüsünün olduğu yerden görüntüyü seçer ve talebe eklemiş oluruz. Kaydet diyerek olayı görüntüsü ile beraber yardım masasına yollamış oluruz.

Yardım Masası Operatörlerinin Yardım Taleplerini Değerlendirmesi
Kullanıcılara destek olmak üzere kullanılan Yardım Masası yazılımına Spectra denir. Spectra programına ulaşmak için “Internet Explorer” açmamız gerekmektedir. Açılan Explorer’ın adres kısmına ‘hdesk’ yazılır ve enter tuşuna basılır. Açılan yeni ekran yardım masası (Spectra) programına giriş ekranıdır. Kullanıcı adı ve şifresi yazılarak giriş tuşuna basılıp sisteme bağlanmış olunur.
• Spectra “Üzerinizdeki Olaylar “, “Grubunuzdaki Olaylar”, “Dağıtılacak Olaylar”, “İş Yükleri”, “Mesajlar” ve “Sonraki Dağıtım” olarak gözükmektedir.
• Bu başlıklardan “Dağıtılacak olaylar” sekmesine tıklandığında, kullanıcılar tarafından açılmış ve henüz yardım masasında çalışanlar tarafından çözülmemiş ya da üzerine alınmamış tüm talepler gözükür.
• Açılan bu talepleri görebilmek için bakmak istediğiniz talebin üzerine gelinir ve üzerinde çift tıklanır.
• Açılan yeni ekranda gönderilen talep, talebi gönderen kişi bilgileri gözükür.
• Ekranda gözüken talep, yardım masasında görevli ilgili kişi tarafında değerlendirilir ve gerekli çözüm öneresi yazılır.
• Eğer kullanıcının ulaşılabilecek bir telefon numarası varsa telefonda aranır ve bilgi verilir. Kullanıcıların ayrıntılı iletişim bilgileri “Kontak” bölümünden görülebilir, bu nedenle yardım masasına girişlerde doğru bilgilerin girilmesi gerekmektedir.
• Çözüm kısmına gerekli çözüm önerisi yazılır ve “Çöz ve Kaydet” düğmesine basılır.
• “Çöz ve Kaydet” yapıldıktan sonra, yetkili yardım masası personeli tarafından yazılan çözüm önerisi aynı anda kullanıcının çözülmüş olaylar ekranına düşer ve kullanıcı bu çözüm önerisine göre kapata basarak işlem yapar. Çözüm yeterli gelmemişse tekrar operatörlere yönlendirme yapılmaktadır.

ULUSAL YARGI AĞI PROJESİ BİLGİ SİSTEMLERİ 4. ÜNİTE

VATANDAŞ BİLGİ SİSTEMİ (Vatandaş Portalı)
Bu sistem ile internet üzerinden http://vatandas.uyap.gov.tr vatandaşlara da online yargı hizmeti sunulmaktadır. Vatandaşlar bu internet adresinde TC numaralarıyla sorgu yaparak şu bilgileri görebilir: Adli ve idari yargı birimlerinde görülmekte olan dava dosyalarının konusunu, suçun adını, taraflarını, duruşma tarihini, dosyanın hangi aşamada olduğunu, kararın kabul veya red edildiğini vs. görebilir. Ancak vatandaşlar bu portal da hiçbir belgeyi açma yetkisine sahip değildir. Onun için UYAP Vatandaş Portalına e-imza ve mobil imza ile erişim yöntemi açılmış. E imza mobil imza ile vatandaşlar bu engeli de aşıyor.
Mobil imza: Elektronik imzanın mobil yollar kullanılarak da onaylanmasını sağlayan güvenli bir sistemdir. Çoğu ıslak imza gerektiren durumlarda Mobil imza kullanılarak işlemler daha hızlı gerçekleştirilebilir.

VATANDAŞ BİLGİ SİSTEMİ KAPSAMI
UYAP Vatandaş Bilgi Sistemi, Mahkeme ve İcra dosyalarına ait aşağıdaki bilgileri kapsamak-tadır:
• Temel dosya bilgileri
• Dosyanın tarafları
• Hangi aşamada olduğu
• Duruşma günleri
• İcraya konu miktar

Dava Takibi
UYAP Bilgi Sisteminde dava takibi için sırası ile aşağıdaki işlemler yapılır:
• Vatandaş Bilgi Sistemine http://vatandas.UYAP.gov.tr web adresinden girilerek başlıktaki UYAP Vatandaş Bilgi Sistemi yazısının hemen altında sıralanmış bulunan hangi yargı sistemindeki dosya sorgulanmak isteniyorsa gerekli olanı tıklanır.
• Güvenlik kontrolü ekranındaki resimde görülen karakterler yazılarak onaylanır.
• Dava dosyasının bulunduğu İl ve Adliye listelerden seçilerek Tamam butonu tıklanır.
• Adliye, Mahkeme ve Mahkeme No seçilir. T.C Kimlik Numarası alanına taraf kendi TC kimlik numarası yazar ve Tamam butonu tıklanır.
• Böylece taraf olan vatandaş; dosyanın numarasını, dava açılış tarihini, dava türünü, duruşma günü ve saatini, dosya karara çıkmış ise karar sonucunu, dosyanın taraflarını öğrenmiş olur.

AVUKAT BİLGİ SİSTEMİ
Avukat Bilgi Sistemi (Avukat Portalı) baroya bağlı avukatların veya resmi kurum avukatlarının UYAP kapsamında işletimde olan birimlerdeki işlemlerini adliyeye gitmeden UYAP üzerinden yapabilmelerini sağlamak amacıyla kurulmuştur.

Kapsamı
Avukatlar UYAP Avukat Bilgi Sistemine “Güvenli Elektronik İmza” ile bağlantı yaparak kimlik doğrulamasını gerçekleştirdikten sonra yetkileri dâhilinde sistemdeki işlemleri gerçekleştirir. Vekâleti bulunmayan dava dosyalarını da (ilgili hâkiminden onay alarak) inceleyebilmektedir.
Adalet Bakanlığı UYAP Avukat Portalına e-imza ile giriş yapabilmek için aşağıdaki işlemler yapılmalıdır:
*İlkin www.adalet.gov.tr adresine girilir.
*Sol taraftaki menülerden ‘Avukat Portalı ‘ bölümü tıklanır.
* ‘Avukat Bilgi Sistemi’ ikonu tıklanır.
* Ana ekranda “E-imza ‹le Sisteme Giriş” düğmesine tıklanır.
* Akıllı kart kullanan avukatlar, Nitelikli Elektronik Sertifikalarının yüklü olduğu akıllı kart tipini seçerler.
* Avukata ait sertifika bilgilerinin geldiği ekranda bu bilgilerin doğruluğu ve ayrıntıları detay kısmından incelenir. Sertifikanın doğruluğu tespit edildikten sonra Tamam butonu tıklanır Ekranda 6 haneli şifre girilerek Tamam butonu tıklanır.

Dava Açma
UYAP Avukat Portal üzerinden e-dava açılabilmesi için sahip olunması gerekli asgari yazılım, uygulama ve donanımlar şunlardır:

*Adalet Bakanlığının ürettiği, baroların avukatlara teslim ettiği Sunucu Kimlik Doğrulama Sertifikasının web tarayıcısına kurulması gerekir.
* Telekomünikasyon Kurumu tarafından yetkilendirilmiş Elektronik Sertifika,
* (ESHS) 5070 sayılı kanun kapsamında edinilmiş geçerli bir Nitelikli Elektronik Sertifika (NES),
*NES ve kart okuyucunun sağlayıcı firma tarafından kurulmuş ve kullanılabilir olması gerekir.
* UYAP Doküman Editörü’ nün e-imza destekli son sürümünün http://www.uyap.gov.tr/UYAP.zip bağlantısından indirilerek sisteminize kurulmuş olması gerekir.
* İlgili bankada açılmış vadesiz TL hesabı, İnternet Şubesi ve yatırılacak harçlar için hesapta yeterli bakiye bulunması gerekmektedir.

E-dava açmak için ise şunları sırasıyla yapmak gerekir:

1-Portala Giriş: Sunucu kimlik doğrulama sertifikası ile Portala giriş yapılıp‘Dava açılış’ bağlantısı tıklanır.
2- Davanın Açılacağı İl ve Adliye Seçimi: “Yeni Dava Açılış ve Harçlandırma” seçeneğini seçtikten sonra davanın açılacağı il ve adliye seçilerek “Devam” butonunu tıklanır.
3- Davanın Açılacağı Mahkeme ve Dava Türü Seçimi: Mahkeme seçiminden sonra seçili mahkemenin görevine giren dava türleri alt kısımda listelenecektir. Listeden davanın türü seçilerek ve “Ekle” butonu tıklanır. Ardından diğer işleme geçilir.

Mernis: Merkezî Nüfus İdare Sistemi ya da kısaca MERNİS. 2000 yıllarında faaliyete başladı.

4- Taraf Bilgilerinin Girilmesi: Bu bölümde, davanın tarafının sıfatı (davacı, davalı vs.) girildikten sonra biliniyorsa tarafın TC kimlik numarası ilgili kısma girilerek sorgulama yapılır, açılan ekranda MERNİS’ ten alınan kimlik bilgileri görüntülenir. Bu bilgiler doğru ise taraf seçilerek eklenir. Şayet davanın taraflarının TC Kimlik Numarası bilinmiyorsa “Sorgusuz Giriş” butonu tıklanarak ilgili kutucuklara isim ve soy isim girilerek “Ekle” butonu tıklandığında taraf listesine eklenir. 5- Harç Hesaplama: Dava ve varsa Faiz Değeri, Davacı, Davalı ve Vekil Sayısı
ilgili alanlara girildikten sonra “Harç Miktarı Hesapla” butonu tıklanır.
6- Evrak Ekleme: Bundan sonraki işlemlere devam edebilmek için bu bölüme
Kaydedilen dilekçenin NES imzalı olması şarttır. Evrak ekle butonu ile göz at
Diyerek bilgisayardaki NES imzalı dilekçe seçilerek evrak olarak eklenir.
Gözat ile seçilen evrakın varsayılan klasörü “C:\UYAP\UYAP Kelime İşlemci\” dir. Evrakın sisteme kaydında bir hata meydana geldiğinde ise yine sistem hata mesajı ile uyarır. Bu durumda aynı işlemin tekrarlanması gerekir. Aksi halde evrak sisteme kaydedilemez. Dilekçeye ek olarak gönderilecek ne varsa hepsinin görüntüsü resim formatında tarayıcıdan çekilip (zorunlu) eklenmesi gerekir.

NOT: UYAP üzeri ödenen harçlar önce UYAP Mahkemeler Hesabına ardından Maliye Veznesi hesabına aktarılır.

7-Bankaya Bağlanma ve Harç Ödeme: İlgili bankanın internet şubesine girilerek harç parası yatırılır. Ödeme butonu tıklanıp yeterli bakiyesi olan hesap seçildikten sonra diğer işleme geçilir. Sıradaki ekranda bakiye, hesap vs. bilgileri ve yollanacak miktar görüntülenir. Hata yok ise bilgilerde onayla butonuna tıklanıp diğer ekrana geçilir.

8- E-Dava Açılışının Tamamlanması: Ödeme işlemi başarılı olunca e-davanın başarılı şekilde açıldığı ve bu ekranda açılan davaya ilişkin olarak hangi mahkemede açıldığına dair bilgiler yer alır. Bu ekran bir kereye mahsus açıldığı için çıktısı yazıcıdan alınmalıdır.
9- Tevzi Durumu ve Banka İşlemi Sorgulama: E-Dava açılışı tamamlandıktan sonra (tarayıcının ileri-geri butonları kullanılmaksızın) “Dava Açılış” ekranından, tevzi numarası ve banka harç bilgileri sorgulanır.
10- Dava Dilekçesindeki “Hâkim Havalesi” Sorunu: açılan davanın sisteme kaydedilmesi ve davaya bir tevzi numarasının verilmesi, uygulamadaki “Hakim Havalesi” yerine geçmektedir.
11- Fiziki Evrak Sorunu:

Dosya Takip
* İlk olarak Dosya Takip sekmesine tıklanır. Açılan ekranda öncelikle dosyaları görülmek istenen birim seçilir.
*İkinci aşama da dosya numaraları görüntülenir: Dosya Numarasıyla Sorgu Yapılmak istenirse Dosya No alanına sorgulanması istenen dosya numarası (Yıl / Dosya No formatında) girilip “Sorgula” butonuna basıldığında eğer seçili birimde dosya yoksa şöyle bir mesaj görüntülenir: “Sorgulanan Dosya No’ya Ait Dosya Seçili Birimde Bulunamadı.”
Eğer seçili birimde sorgulanan dosya no varsa “Sorgulanan Dosya No’ya Ait Dosya Seçili Birimde Bulunmaktadır” mesajı görüntülenir. Bu durumda bir sonraki adıma geçilebilir.
*3. Aşama da Getir düğmesiyle seçili dosya numarasına ait bütün ayrıntılar (Temel Dosya Bilgileri, Taraf Bilgileri) ağaç yapısı biçimde görüntülenir.
* Gönder butonu ile bilgisayarımızdan evrak seçerek ekleyip gönderebiliriz.
* Daha sonra ilgili mahkeme veya icra dairesinde bulunan dosyalardan biri seçilerek göster tuşu tıklanır.

Vekâlet olmadan bir dosyayı görebilmek için ilgili hâkimden onay almak gerekir. Bunun için sırası ile aşağıdaki yol izlenir.

• İlk olarak sol menüde yer alan onay alma butonu tıklanır.
  • Açılan ekrandan incelenmek istenilen dosyanın bulunduğu yargı bölümü (Adli Yargı-İdari Yargı-İcra) seçilir.
  • Yargı organının bulunduğu ili ve adliye seçilir.
  • Adliyeden ilgili mahkeme ve numarası seçilir.
  • Dosya numarası girilerek sorgula butonu tıklanır.
  • Alt bölümde açılan ekrandan Onay İste butonunu tıklanır.
  • Daha sonra aşağıdaki bölümde Onay Bekliyor bilgisi görüntülenir.
  • Tüm dosya görüntüleme isteklerine ilişkin liste önceki sayfadan görüntülenebilir.Duruşma Takibi
  Duruşma takip ekranlarında kullanıcının haftalık ve aylık olarak duruşma listeleri ekrana getirilebilmektedir. Bunun için izlenecek yol sırası ile şöyledir:
  *Öncelikle başlangıç tarihi doldurulur.
  *İkinci adımda, seçilen başlangıç tarihinden kaç gün sonraya kadar sorgulama yapılacağı seçilmelidir. Burada iki haftalık alanı ilk başta seçili olarak gelecektir.
  Seçilen zaman aralığı başlangıç tarihine gün olarak eklenecektir ve sorgulama ona göre yapılacaktır. Örnek: Baş. Tarihi 01/10/2010 olarak ve zaman aralığı aylık seçili ise sorgulama 01/10/2010-31/10/2010 tarihleri arası (başlangıç tarihi ve bitiş tarihi günleri dâhil olmak üzere) sorgulanacaktır. Sorgulama için Sorgula butonuna basılır.
  *Sorgula işlemi sonucunda Listenin en sonunda Yazıcıya Aktar ve Excel’e Aktar düğmeleri ile bu sonuçlar yazıcıya aktarılabilir ya da excel formatında bilgisayara kaydedip değerlendirilebilir.

  UYAP SMS BİLGİ SİSTEMİ
  Adalet bakanlığı SMS sisteminde Avea, Turkcell, Vodafone ve Türk Telekom şirketleriyle protokol imzalamıştır. UYAP mobil ayağını oluşturan sms bilgi sistemi sayesinde vatandaşlar her türlü adli idari bilgileri sms yoluyla alıyor. Bu sistem ile e devletten m-devlete (mobil devlet) geçilmiş oldu. UYAP sms sistemi vatandaş odaklı olduğu için 2009 yılında Avrupa e devlet ödülü kapsamında 31 devlete ait 259 proje arasında Avrupa birincisi seçildi. Bu sistem kişisel verilerin korunmasına, özel hayatın ve soruşturmanın gizliliğine uyulmaktadır. UYAP SMS Bilgi Sistemi; mahkemeler, Cumhuriyet savcılıkları ve icra daireleri gibi adli birimlerce gerçekleştirilen ve taraflara iletilmesi gereken bilgi, veri ve duyuruların GSM Operatörleri aracılığıyla avukatlara ve ilgili kişilere SMS yolu ile sunulmasını amaçlamaktadır.
  
  SMS BİLGİ SİSTEMİNİN KAPSAMI
  UYAP SMS Bilgi Sistemi; mahkemeler, Cumhuriyet savcılıkları ve icra daireleri gibi adli birimlerce gerçekleştirilen ve taraflara iletilmesi gereken bilgi, veri ve duyuruların GSM Operatörleri aracılığıyla avukatlara ve ilgili kişilere SMS yolu ile sunulmasını amaçlamaktadır. Bu sistem sayesinde, adli makamlardaki yetkililer, UYAP portalları üzerinden işlemlerini onayladıkları anda otomatik olarak ilgili kişilere SMS gönderilmektedir.
  Gönderilen SMS’ler bilgi amaçlı olup, tebligat niteliğinde değildir.

  SMS BİLGİ SİSTEMİNİN FAYDALARI
  • Şartları oluştuğunda vatandaşlara mükemmel bir hukuki koruma, bir alarm sistemi sağlayacaktır. Vatandaş hakkında açılan bir dava veya yargılama aşamasındaki bir işlemden, aracısız olarak önce kendisinin haberi olması sağlanacaktır.
  • Avukat ve vatandaşların adliyelere giderek ilgili oldukları dosya ya da işlemler hakkında bilgi almak için harcadıkları zaman, emek ve masrafı ortadan kaldırarak, daha etkin yollardan yar-gıya erişim sağlayacaktır.
  • UYAP SMS Bilgi Sistemi ile yargı işlem bilgilerinin taraflara en hızlı şekilde bildirilmesi sağla-nacaktır.
  • Bilgilere her an her yerden ulaşılabilmesi sağlanacaktır.
  • Yargılama aşamasının tüm süreci şeffaf hale gelecektir.
  • Şeffaflık sayesinde otomatik denetim sağlanacaktır.
  • Yargı birimleri için iş gücü kaybı engellenecektir.
  • Gönderilen ilk mesaj ve vatandaşa gönderilen SMS’ler ile yargının hızlanması sağlanacaktır.
  • Vatandaşlar için zaman ve mesai israfının önüne geçilecek, dava bilgilerine en düşük maliyetle en hızlı şekilde erişimleri sağlanacaktır.
  • Vatandaşa bilgi amaçlı olarak davetiyeden önce gönderilecek SMS’ler ile yargılama giderleri düşürülecektir.
  • Bilgi edinme hakkının kullanımı bürokrasi olmaksızın etkin şekilde sağlanacaktır.
  • Mağduriyetlerin ve hak kayıplarının önüne geçilecektir.
  • İhzar veya davetiye göndermek yerine vatandaşa gönderilecek SMS ile vatandaşa doğrudan ulaşılabilecek, kolluk kuvvetlerinin emek ve zaman kaybını engelleyerek asıl işlerine yoğunlaşmalarını sağlayacak, yargılama giderlerini azaltacak, insan onuruna daha uygun bir iletişim yöntemi olması nedeniyle devlete/yargıya olan güveni arttıracaktır.

  Sisteme Abone Olma
  UYAP Bilgi Sisteminde değişik içeriklerde paketler bulunmakta olup, abone olunan paket içeriklerine göre gönderilecek mesajlar değişiklik göstermektedir.
  1. Basit Paket
  2. Standart Paket
  3. Tam Paket

  Basit Paket
  Pakete abone olmak için: TCKIMLIKNO BASİT ABONE yazılarak 4060’a gönderilir.
  Aboneliği iptal etmek için: TCKIMLIKNO ABONEİPTAL yazılarak 4060’a gönderilir.
  Basit pakete abone olan kullanıcılara aşağıdaki durumlar oluştuğunda otomatik bilgi mesajı gönderilmektedir.
  • Dosyada Keşif Tarihi Verildiğinde
  • Dosyada Duruşma Tarihi Verildiğinde
  • Dosyada Karar Verildiğinde
  • Dosyada Verilen Karar Değiştiğinde
  • Dosyada Temyiz Sonucu Kaydedildiğinde
  • Dosyada Vekil Olan Avukat Duruşmaya Katılmadığında
  • Dosyanın Durumunu Değiştiren Herhangi Bir İşlem Yapıldığında

  Standart Abone
  Pakete abone olmak için: TCKIMLIKNO STANDART ABONE yazılarak 4060’a gönderilir.
  Standart pakete abone olan kullanıcılara aşağıdaki durumlar oluştuğunda otomatik bilgi mesajı gönderilmektedir.
  • Dosyada Keşif Tarihi Verildiğinde
  • Dosyada Duruşma Tarihi Verildiğinde
  • Dosya Bilirkişi İncelemesine Verildiğinde
  • Dosya Bilirkişi İncelemesinden Döndüğünde
  • Dosyada Yer Alan Bilirkişi Raporuna İtiraz Edildiğinde
  • Dosyada Birleştirme Kararı Verildiğinde
  • Dosyada Davalı İdarece Savunma Verildiğinde
  • Dosyada Yürütmeyi Durdurma Kararı Verildiğinde
  • Dosyada Karar Verildiğinde
  • Dosyada Vekil Olan Avukat Duruşmaya Katılmadığında
  • Dosyanın Durumunu Değiştiren Herhangi Bir İşlem Yapıldığında
  • Dosyada Yer Alan Dava Miktarı Değiştiğinde
  • Dosyada Verilen Karar Kesinleştiğinde
  • Dosyada Temyiz Başvurusu Yapıldığında
  • Dosya Temyize Gönderildiğinde
  • Dosyada Temyiz Sonucu Kaydedildiğinde

  Tam Paket
  Pakete abone olmak için: TCKIMLIKNO TAM ABONE yazılarak 4060’a gönderilir. SMS Bilgi Sisteminin tamamı tam paket abonelerine hizmet olarak sunulmakta olup, tam pakete abone olan kullanıcılara sorgu SMS ile erişilebilen tüm bilgiler otomatik bilgi mesajı gönderilmektedir.
  Avukatlar SMS Bilgi Sistemine abone olmak için sırası ile aşağıdaki işlemler yapılır:
  1- SMS İşlemleri butonu tıklanıp operatör ve cep telefonu numarası girilir ve kaydet butonu tıklanır. 2-Telefona UYAP tarafından gelen şifre ile telefonun avukata ait olduğu doğrulanır.
  3-Abone olunacak dosya seçilir sağ tarafta çıkan listede abone olunacak konular seçilir ve kaydet butonu tıklanır. 4- Abonelik işlemi iptal edileceği zaman; eğer yalnızca bir dosyada abonelik iptal edilecek ise ilgili dosya bulunduktan sonra listede yer alan abonelik seçeneği kaldırılarak ilgili dosyadaki abonelik sonlandırılır. Eğer tüm dosyalardaki abonelik iptal edilecek ise “sms abonelik iptal” butonu ile bu işlem gerçekleştirilir.

  Sistemin Kullanılması ve İçerikleri
  UYAP üzerinden 4 çeşit SMS işlemi yapılabilmektedir. Bunlar;
  • Sorgu SMS: Tarafın UYAP sistemi üzerinden cep telefonu ile T.C. Kimlik numarası ve dosya numarasını yazarak anlık sorgulama yapabilmesi,
  • Bilgi SMS: Kayıtlı abone olan tarafın cep telefonuna dosyası ile ilgili bilgi mesajı gönderilmesi,
  • Avukat SMS: Avukatın vekili olduğu dosyalar için Sorgu SMS ve Bilgi SMS’ten faydalana-bilmesi,
  • UYAP SMS: UYAP ekranından dosya taraflarına SMS gönderimi için kullanılır. Bu sayede kullanıcıların UYAP sistemindeki dosyalarında yapılan işlemlerden anında haberdar edilmesi sağlanır. Avukatlar talep türünün başına AV yazarak tarafı olduğu dosyalar için sorgu çekebilir. Örneğin; “15718855224 2011/15 AVKESIF” şeklinde mesaj atarak abone oldukları dosyalarla ilgili bilgi mesajı alabilmektedirler. Su istimalleri önlemek içinde gönderilen SMS bilgileri detayları Safahat Bilgilerinde tutulmaktadır. Böylece gönderilen SMS’ler ile ilgili geçmişe yönelik bilgiler görülebilmektedir.
  Avukat ve vatandaşlar Anlık Sorgulama ile herhangi bir abonelik söz konusu olmaksızın, öğrenmek istedikleri dava ya da işlemle ilgili kısa mesajı 4060’a göndererek, sistem tarafından kendilerine gönderilen cevap SMS’i ile bilgi alabilmekte.

Yurtdışında yaşayan, protokol dâhilindeki GSM abonesi olan kullanıcılar da bu hizmetten faydalanabilmektedirler.

UYAP MEVZUAT BİLGİ BANKASI
Mevzuat: Yürürlükteki hukuk kurallarının bütünüdür. Mevzuat günlük çıkarılan Resmi Gazeteden takip edilebilmektedir. Güncellenen mevzuat ve içtihat programı lokal bilgisayarlara indirilip incelenebiliyor. Ayrıca hâkim ve Cumhuriyet savcılarının mevzuat ve içtihat ihtiyaçlarını karşılamada alternatif kaynaklar oluşturmak için Meşe ve Akip mevzuat firmaları ile anlaşma yapılarak bu programların hâkim ve Cumhuriyet savcıları tarafından ücretsiz olarak edinmeleri sağlanmıştır.
Hâkim ve Savcılar ile diğer yargı personeli bu bilgilere ulaşmak için harcayacakları zamanı ve eforlarını başka işlere ayırarak zamandan ve işgücünden tasarruf sağlamaktadırlar. Diğer yandan mevzuatın ve içtihatların hâkim ve savcılara ve ilgili diğer adli personele ulaştırılması için basılan bültenlere, dergilere ve sair yayınlara gerek kalmamış, bu işlere ayrılan para, zaman ve emekten tasarruf sağlanmıştır.

UZAKTAN EĞİTİM
Bu sistemin amacı eğitim ihtiyaçlarının zaman ve mekana bağlı kalmaksızın karşılanması, bu alanda yapılan harcamaların önüne geçilmesidir. Bu sistem web tabanlı yazılmış olup Senaryo Süreci, Üretim Süreci ile Kontrol ve Seslendirme Süreci olmak üzere 3 ana aşamada tamamlanmıştır. Uzaktan Eğitim faaliyetleri “Eğitim Yönetim Sistemi” sayesinde gerçekleştirilmekte ve takip edilmektedir. Bu sistemin gene özellikleri şunlardır:
*Kullanıcılar eğitim yönetim sistemine portal veya internetten kullanıcı adı ve şifreleriyle ulaşabiliyor.
*Kullanıcılar kendilerine almış oldukları eğitimlerin ilerleme durumunu seviyesini istatistiki olarak takip edebilmektedir.
*Eğitime kalındığı yerden sonra devam edilebilir. Hiyerarşik düzen sayesinde zorlanmadan istenilen konuya ulaşılabilir. Uzmanlara mesaj eposta yoluyla soru yollanabilir.
*Sistemdeki soru bankası sayesinde kullanıcılara aldığı eğitim ile ilgili sınav yapılabiliyor. Ayrıca tartışma bilgi paylaşımı için forumlar oluşturulabiliyor.

UZAKTAN EĞİTİM SİSTEMİNİN İÇERİKLERİ
• Kullanıcılar eğitimde sahne sahne ilerleyebilmekte, sahneleri tekrarlayabilmekte, istediği anda geriye dönüş yapılabilmektedirler.
• İçeriklerin tümü profesyonel olarak hazırlanan sesli anlatımdadır.
• Eğitimler simülasyonlu (yönlendirmeli) olup, kullanıcılar eğitimi sadece izleyebileceği gibi, uygulama da yapabilmektedirler.
• Eğitimler anlatım ve uygulama bölümlerinden oluşmakta, anlatım bölümlerinde, kullanıcılara konuda geçen işin UYAP ekranları üzerinde nasıl yapıldığı efekt ve seslerle yönlendirilerek anlatılmakta, uygulama bölümünde ise anlatılan iş, efekt ve ses ile desteklenerek kullanıcılara yaptırılmaktadır.
*Anahtar kelime taraması sayesinde aranan kelime ile ilgili başlık ve yazılar listelenerek konulara hızlı ulaşılabiliyor.
*Anlatım bölümünde geçen metinlerin çıktısı yazıcıdan alınabiliyor.

UZAKTAN EĞİTİM FAALİYETLERİ
Kendisine atanan uzaktan eğitimleri tamamlayan Hâkim, Cumhuriyet Savcısı ve
Adalet Personeline Eğitim Dairesi Başkanlığı tarafından Adalet Bakanlığı Müsteşarı imzasıyla katılım sertifikası verilmiştir. İlk aşamada UYAP ekranlarının kullanılmasına yönelik olarak başlatılan UYAP Uzaktan Eğitim Bilgi Sistemi kapsamında Merkez ve Taşra Teşkilatından gelen her türlü eğitim ve eğitim sonrası ölçme ve değerlendirme faaliyetinin gerçekleştirilmesi mümkün bulunmaktadır.

 

Genel İşlemler 5. ÜNİTE

Modül: Bir yapının içinde yer alan bağımsız bölüm, parça.

GELEN GİDEN EVRAK İŞLEMLERİ
Kuruma kağıt üzerinden gelen evraklar ile sistem üzerinden oluşturulan evrakların gönderildiği modüldür. “Gelen/Giden Evrak İşlemleri” modülü aşağıda listesi verilen
ekranlardan oluşmaktadır:
• Doküman Tarama Sistemi
• Dosya Evrak Kayıt İşlemleri
• Kıymetli Evrak Eşya Kayıt
• Evrak Arama İşlemleri
• Evrakı Onaya Sunma İşlemleri

Tarayıcı: Bir resmi, yazıyı, dokümanı veya objeyi sayısal ortama aktaran araçtır.

• Evrak Zimmet İşlemleri • Giden Evrak Oluşturma
  • Dağıtım Planı İşlemleri
  • Tarama Merkezi Evrak Kayıt
  • Dosya Evrak Düzeltme İşlemleri
  • Dosyadan Evrak Silme Ekranı
  • Derdest Dosya İşlemleri

1-Doküman Tarama Sistemi
Birime dışarıdan gelen tüm bilgilerin tarayıcı yardımıyla elektronik ortama aktarılmasına Doküman Tarama Sistemi denir. Tarama işleri ile ilgili ayarlamalar “Tarayıcı ayarları” kısmından yapılır. Sisteme aktarılacak evrak çift taraflı ise ve tarayıcımızda çift taraflı desteği veriyorsa “Çift Taraflı Tarama Desteği” liste kutusunda evet seçeneği seçilir. Taranan evrak “Boş Dokümanın Maksimum Büyüklüğü (KB)” alanından değer olarak küçük ise evrak boş olarak taranır. “Çözünürlük değeri” listesinden evrakın tarama çözünürlük değeri seçilir. “Twain Arayüzü Göster” alanı evet seçilirse tarayıcı ayarları kullanılarak tarama işlemi yapılır.

Opsiyon: Latince bir terim olup tercih, seçim anlamına gelmektedir.

Taranacak olan evrakın niteliği birbirinden farklı ise (dava dilekçesi, vekaletname gibi) bu evrakın tarama işlemi sırasında ayrılması istenir ise bu evrak arasına boş beyaz kağıt konulur ve “Doküman Ayracı Olarak Boş Sayfa Kullan” opsiyon kutusu işaretlenmiş olarak bırakılır.

2-Dosya Evrak Kayıt İşlemleri
Birime gelen evrakın kabulünün gerçekleştirildiği ve evrakın ilgili dosyalarına kaydedildiği ekrandır. “Evrak Bilgileri”, “Dosya Bilgileri-Ek Listesi”, “İlgili Evrak Listesi” ve “İlgili Kişi Listesi” sekmelerinden oluşur.
• Sisteme dahil edeceğimiz evrak için tarama işlemi gerçekleştirilemiyorsa (değerli evrak, eski bir kitap vb.) “Taranmamış Evrak” opsiyon kutusu işaretlenir. “Taranmamış Evrak” opsiyon kutusu işaretlendiğinde zorunlu alan olan “Evrakın Yeri” metin alanı doldurulmalıdır.
• “Dosya Bilgileri-Ek Listesi” sekmesi alanında “Dosya Bilgileri” bloğunda zorunlu alan olan “Dosya Türü” ve “Dosya İşlemi” liste düğmelerindeki bilgiler “Evrak Bilgileri” sekmesinde yapılan seçimlere bağlı olarak sistem tarafından getirilmektedir.
• Seçilen evrakın hangi dosyaya ekleneceği ise “Son Dosya” ya da “Farklı Dosya” düğmeleri tıklanarak seçilir.
• “Son Dosya” düğmesi tıklanır ise üzerinde işlem yapılmak üzere seçilmiş ve ana ekranın sağ üst köşesinde bulunan dosya numarası “Dosya Bilgileri” bloğunda bulunan liste alanına gelir. “Farklı Dosya” düğmesi tıklanır ise [Dosya Arama] ekranı açılır. Açılan ekranda sorgulama yapılıp ilgili dosya seçilir “Tamam” düğmesi tıklanır.
• Dosyaya kaydı yapılan evrakın ekleri var ise “Ek Listesi” bloğunda bulunan “Ekle” ya da “Çoklu Ekle” düğmeleri kullanılarak ek evrak seçilir.
• “Listeye Ekle” düğmesi tıklanarak seçilen evrakın [Dosya Evrak Kayıt] ekranında “Ek Listesi” alanına geçmesi sağlanır. “Listeye Ekle” düğmesi tıklandığında [Ek Tanıtma] ekranı sistem tarafından kapatılmaz, işlemler tekrarlanarak evraka yeni ekler yapılabilir.
3-Kıymetli Evrak/Eşya Kayıt
İlgili dosyaya ait herhangi bir belge ya da eşya (muhafaza, depo vb. işlemlerle) kayıt işleminin gerçekleştirildiği ekrandır.
• [Kıymetli Evrak/Eşya Kayıt] ekranında “Dosya Bilgileri” bloğunda bulunan bilgiler sistem tarafından getirilir ve pasif olarak görüntülenir.
• Zorunlu alan olan “Taraf” liste düğmesi tıklanarak kaydı yapılacak olan eşya ya da evrakın taraflardan hangisine ait olduğu seçilir.
• “Kıymetli Evrak ve Değerli Eşya Kaydı” bloğunda zorunlu alan olan “Eşyanın Evsafı”, “Takdir Edilen Kıymet”, “Nerede Saklandığı”, “Eşyanın Cinsi” ve “Ne Suretle Alındığı” bilgileri girilir.

Evsaf: Bir şeyin nasıl olduğunu belirten, onu başka şeylerden ayıran özellikleri, vasıfları, nitelikleridir.

4-Evrak Arama İşlemleri
Birime gelen ya da dosya içerisine girmiş olan evrakın sorgulandığı, detaylarının listelendiği ve görüntülendiği ekrandır. “Dağıtım Listesi” düğmesi evrakın hangi birim ya da birimlere gideceğini gösterir. Elde bulunan bilgiler ilgili alanlara girildikten sonra “Sorgula” düğmesine tıklanır ve girilen kriterlere uygun evrakın bulunduğu dosyalar “Dosya Evrak Listesi” alanında listelenir. İncelenmek istenen evrak üzerine çift tıklanarak görüntülenir.

5-Evrakı Onaya Sunma İşlemleri
Sistem üzerinde kullanıcı tarafından oluşturulan evrakın onaylanması için “Onaya Sunma” işleminin gerçekleştirildiği, görüntülendiği, ek evrakın listelendiği ve tüm evrak üzerinde değişiklik yapılmasını sağlayan ekrandır.
* Sorgu Kriterleri bloğu “Dosya No” , “İlgili Tarih Aralığı” , “Hazırlayan” , “Evrakın Durumu” sorgu kriterlerinden oluşmaktadır.

* Evrakı onaya sunmadan önce evrak üzerinde değişiklik yapılmak istenirse “Belge Göster/Düzenle” düğmesine tıklanır ve [Doküman Editörü] ekranı açılır.

6-Evrak Zimmet İşlemleri
Birimlere gelen veya giden evrakla ilgili zimmet işlemlerinin yapıldığı ekrandır. Zimmet: Kurum ve kuruluşlarda çalışanlara veya para işleri ile uğraşan görevliye imza karşılığı teslim edilen para veya eşya anlamındadır. Evrakların kişi üstüne kayıtlı olmasıdır.
* [Zimmet Giriş] ekranında “Teslim Eden”, “Teslim Eden Birim”, “Teslim Tarihi” alanları sistem tarafından otomatik olarak getirilir.
* [Zimmet İçin Evrak Arama] ekranında “Birim Evrak No”, “Birim Evrak Tarihi”, “Dosya No”, “Geldiği/Gönderildiği Yer”, “Geldiği Yer Sayısı”, “Geldiği Yer Tarih”, “Konusu”, “Açıklama” metin alanları bulunmaktadır.
* [Zimmet için Evrak Arama] ekranında zimmetlenecek olan evrakı seçmek için; “Birim Evrak No”, “Birim Evrak Tarihi”, “Dosya No”, “Geldiği/Gönderildiği Yer”, “Geldiği Yer Sayısı”, “Geldiği Yer Tarih” alanlarına uygun bilgi girişi yapıldıktan sonra “Sorgula” düğmesine tıklanır ve sorgulama işlemi gerçekleştirilir.
* Oluşturduğumuz zimmetle ilgili bilgiler [Evrak Zimmet İşlemleri] ekranındaki “Zimmetler Tablosu” liste alanında görüntülenir.

7-Giden Evrak Oluşturma
Sistem üzerinde oluşturulan evrakın gönderme işleminin yapıldığı ekrandır. Ekran “Dosya Tipi” opsiyon kutularından ve “Giden Evrak Bilgileri” bloğundan oluşmaktadır.
*[Giden Evrak Oluşturma] ekranında “Muhabere Dosyası” ve “Özel Dosya” opsiyon kutularından uygun olan seçilir.

8-Dağıtım Planı İşlemleri
İlgili birimin düzenli olarak evrak dağıtımı yaptığı birimlere, bir plan çerçevesinde sistem üzerinde yaratılan evrakın gönderilmesi amacıyla kullanılan ekrandır.

*“Birim” alanına, bağlı olduğumuz birim adı otomatik olarak sistem tarafından getirilir.
*[Birim Dış Kurum Seçme] ekranında “İl” ve İlçe” zorunlu alanlarına uygun bilgi girilir. “Sorgula” düğmesi tıklanır. Girilen kritere uygun olan bilgiler listelenir.

*[Dağıtım Planı İşlemleri] ekranında bulunan “Dağıtım Planı Adı”, “Başlama Tarihi”, “Bitiş Tarihi”, “Birim”, “Dosya No” ve “Durum” alanlarına bilgi girişi yapılır.

9-Tarama Merkezi Evrak Kayıt
Kuruma dışarıdan kâğıt üzerinde gelen tüm bilgiler ilgili birimin tarama merkezi tarafından taranarak elektronik ortama aktarılır. Bu ekran taranan evrakın sisteme dahil edildiği ve ilgili birimlere dağıtımının yapıldığı ekrandır. “Evrak Bilgileri”, “Dağıtım Listesi” ve “Ek Listesi” bloklarından oluşmaktadır. Sisteme dahil edilecek evrak ilgili ek evraklar varsa “Ek listesi” bloğunda yer alan “Ekle” düğmesine tıklanır. [Ek Tanıtma] ekranı açılır. Açılan [Ek Tanıtma] ekranında “…” arama düğmesine tıklanır ve [Dosya Sorgulama] ekranı açılır. [Ek Tanıtma] ekranında evrakın eki olan dosyaların tamamı tek tek eklenir. Eğer evrakın bağlı olunan üst birimlere dağıtımı yapılacaksa “Bağlı Olunan Üst Birimden Onay” kutusu işaretlenir ve “Birim Ekle” düğmesine tıklanır ve [Birim Arama/Seçme] ekranı açılır.

10-Dosya Evrak Düzeltme İşlemleri
Birime gelen evrakın kabulünün ve evraklarla ilgili düzenlemelerin yapıldığı ekrandır. “Evrak Bilgileri”, “Dosya Bilgileri-Ek Listesi” sekmelerinden oluşur.

11-Dosyadan Evrak Silme Ekranı
Kullanıcı tarafından sistem içinde oluşturulmuş hatalı evrakı silmek için kullanılan ekrandır.
* Eğer dosyanın geçirdiği aşamalar görüntülenmek istenirse “Safahat Göster” düğmesi tıklanarak dosyanın o zamana kadar geçirdiği tüm aşamalar görüntülenir.
* “Vekil Bilgileri” bloğunda taraf vekilleri sistem tarafından görüntülenir.
* [Tahsilat Reddiyat Ayrıntı Paneli] ekranında “Toplam Masraf”, “Toplam Harç”, Toplam Sarf Miktarı” ve “Yargılama Giderleri” miktarları görüntülenir.

[Reddiyat İşlemleri]; dosyanın açılmasından sonra taraftan alınan paraların kullanılması sırasında para çıkışı işlemlerinin otomasyon ortamında gerçekleştirildiği ekrandır.

12-Derdest Dosya İşlemleri

Sistem üzerinden gelmeyip mahkemede daha önceden bulunan evrakın kabulünün gerçekleştirildiği ve evrakların ilgili dosyalarına kaydedildiği ekrandır.
*“Evrak Bilgileri”, “Dosya Bilgileri-Ek Listesi”, “İlgili Evrak Listesi” ve “İlgili Kişi Listesi” sekmelerinden oluşur.
*“Dosya Bilgileri-Ek Listesi” sekmesi alanında “Dosya Bilgileri” bloğunda zorunlu alan olan “Dosya Türü” ve “Dosya İşlemi” liste düğmelerindeki bilgiler “Evrak Bilgileri” sekmesinde yapılan seçimlere bağlı olarak sistem tarafından getirilmektedir.

İŞ LİSTESİ
Kullanıcının yetkisi dâhilinde gerçekleştirmesi gereken işlerin, dosya ya da evrak bazında listelendiği ekrandır. Kişi kendisine gelen ve kendisinden gidecek olan tüm evrak ve dosyaları “İş Listesi” ekranında çeşitli sorgulama kriterlerine göre listeleyebilir.

Listeleme Kriterleri
• [İş Listesi] ekranında “Sorguya Devam Et” düğmesine tıklanarak sorgulama yapılan kriterlere göre iş listesinde görüntülenmeyen evrak ya da dosyaların da listelenmesi sağlanır.
• “Ayrıntılı Sorgula” düğmesi tıklanarak kullanıcıya gelen tüm evrak ve dosyalar seçilen sorgulama kriterine göre listelenir.
• “Ayrıntılı Sorgula” düğmesine tıklandığında, [İş Listesi Sorgulama] ekranı açılır.
• [İş Listesi Sorgulama] ekranında “İşin Adı”, “Dosya No”, “Başlatan Kişi”,
“Başlatan Birim”, “Geldiği Zaman” ve “Gönderen Birim” gibi listeleme kriterlerine göre yapılan sorgulama sonuçları iş listesinde görüntülenir.
• “Rol Değiştir” düğmesi tıklanarak, kullanıcının bağlı olduğu alt sistemde birden fazla rolü varsa sistemden tamamen çıkmadan (tekrar kullanıcı kimliği ve parolasını girmeden) sadece açık olan ekranları kapatarak diğer rolüne kolayca bağlanması sağlanır.
• “Rol Değiştir” düğmesi tıklanınca sistem uyarı mesajı verir.
• “Rol Değiştir” düğmesi tıklanınca açılan uyarı mesajında “Hayır” düğmesi tıklanırsa sistem hiçbir işlem yapmaz, aynı rolle çalışmaya devam edilir. Açılan uyarı mesajında “Evet” düğmesi tıklanırsa; sistem açık olan tüm pencereleri kapatır ve yetki seçimi ekranına geri döner.
• [Yetki Seçimi] ekranında çalışılmak istenen yetkinin üzerine tıklanır. “Tamam” düğmesine basılarak seçilen yetkiye ait olan menü ve ekranların açılması sağlanır.

İş Listesinin Kullanımı
Kullanıcı portala bağlanıp, kullanıcı kimliği ve parolasını girdikten ve rolünü seçtikten (tek rolü varsa rol seçimine gerek olmaz) sonra karşısına çıkan ilk ekran [İş Listesi] ekranıdır.
• “Listele” düğmesine tıklanarak, gelen tüm evrak ve dosyalar listelenir.
• Tabloda listelenen evrak ya da dosyanın üzerine bir kez tıklanır ve
“Başlat” düğmesine basılarak evrak ya da dosya ile ilgili işlemler yapılmaya başlanır.
• [İş Listesi] ekranında sistem dışından, diğer alt sistemlerden veya diğer kullanıcılardan gelen her türlü iş listelenir (“Onay Evrakları”, “Talimat Dosyaları”, “İstek Üzerine Dosya Gönderme”, “Karar İşlemleri” vb.)
• [İş Listesi] ekranında birimden çıkan, diğer alt sistemlere gidecek veya diğer kullanıcılara gidecek her türlü iş de listelenir.
• Tabloda listelenen evrak ya da dosyanın üzerine bir kez tıklanır ve “Başlat” düğmesine basılarak evrak ya da dosya ile ilgili işlemler yapılmaya başlanır.

İlgili Kategoriler

Anadolu AÖF AÖF Ders Notları