18. YY TÜRK EDEBİYATI ÇIKMIŞ VİZE SINAV SORULARI NOKTA ATIŞI
1-) XVIII. yüzyıl divan şiirinde “kudema tarzı” ile hangi üslup kastedilmektedir?
Klasik üslup
2-) Nedim daha hayattayken şiirlerindeki
yeniliği fark ederek onu “tâze-zebân”
sıfatıyla nitelendiren tezkire yazarı kimdir?,
Salim
3-)Konakları, devrinin önemli edebî
mahfillerinden olan XVIII. yüzyıl divan şairleri kimdir?
Hoca Neş’et ve Koca Ragıp Paşa
4-)XVIII. yüzyılda hece ölçüsüyle en fazla şiir yazan şair kimdir?
Vahit Mahtumî
5-) XVIII. yüzyılda modernleşme eğilimini
besleyen en önemli etken nedir?
Batılı ülkelerle artan ilişkiler
6-) XVIII. yüzyıl divan şiirini, önceki asırlardan ayıran en önemli özellik nedir?
Mahallî/folklorik üslubun rağbet görmesi
7-) XVIII. yüzyılda zihniyet dünyasındaki
çözülme hangi sanat dalında daha geç gerçekleşmiştir?
Edebiyat
😎 XVIII. yüzyılda şairlerin yenilik arzusu nasıl bir sonuca yol açmıştır?
Şairlerin yüzünü, iç ve dış gerçekliğe daha
fazla çevirmelerine
9-) Nedim’in şiirlerinde görülen uçarılığı ve rahat söyleyiş tarzını bir adım daha ileriye taşıyarak cinselliğin farklı biçimlerini manzumelerinde işleyen şair kimdir?
Enderunlu Fazıl
10-) Gel ey fasl-ı bahârân mâye-i ârâm u hâbımsın
Enîs-i hâtırım kâm-ı dil-i pür-ıztırâbımsın
beyittnde geçen bahâr sözcüğünün
anlamları nedir?
Bahar mevsimi –çiçek
11-) Bûy-ı gül taktîr olunmuş nâzın işlenmiş ucu
Biri olmuş hoy birisi dest-mâl olmuş sana
Beytinin diliçi nedir?
Gülün kokusu damıtılmış, nazın ucu
işlenmiş; biri sana ter, birisi de mendil olmuş.
12-) Lale Devri’nin coşkusunu musikide en iyi şekilde aksettiren sanatkâr kimdir?
Mustafa Çavuş
13-) Mahallileşme eğiliminin XVIII. yüzyıldaki en önemli temsilcisi kimdir?
Nedim
14-) Adanalı Sürurî’nin “müverrih” sıfatıyla
anılmasının nedeni nedir?
Tarih düşürme sanatında usta olması
15-) XVIII. Yüzyıl Divan edebiyatının üslup sahibi şairleri kimdir?
Nedim – Şeyh Galip
16-) XVIII. yüzyılda divan tertip eden padişahlar kimlerdir?
III. Selim – III. Ahmet
17-) XVIII. yüzyıl Divan edebiyatının mesnevi sahasındaki en önemli eseri nedir?
Hüsn ü Aşk
18-) Hitâb edüp anun eltâfına fasl-ı bahârân der
Veliyy-i ni‘metim sermâye-bahş-ı reng ü
Tâbımsın beyitinde örneklendirilen edebi sanat nedir?
Teşhis
19) Ma‛lûmdur benim sühanım mahlas istemez
Fark eyler onu şehrimizin nükte- dânları
Bu beyit ile üslup sahibi bir şair olduğunu
ifade eden XVIII. yüzyıl Divan şairi
kimdir?
Nedim
20-) Şaka, latife ve alay içerikli şiirlere verilen ad
nedir?
Hezel
21-) Yazdığı iki bine yakın tarih manzumesi,
Osmanlı toplumunun gerçekçi, muzip, kıvrak
zekâlı ve hazırcevap bir şair tarafından
çıkarılmış panoraması gibidir. Noktalı ya da
noktasız harflerin hesaplanmasıyla düşürülen
tarihlerden aynı tarihi sekiz kere veren
beyitlere kadar tarih sanatının her türünde
maharet gösteren divan edebiyatı
sanatçısı kimdir?
Sürurî
22-) Feyz âş iyânı mihr-i hüner cilvegâhıs ın
Subh-ı bahâr-ı ş evka girîbans ın ey gönül
Beyitindeki “mihr” ve” subh” sözcüklerinin
anlamları nedir?
güneş-sabah
23-) Sıkılma bezme gel bigâne yok da‘vetlimiz
ancak Nedîmâ bendeniz var bir dahı sultânımız vardır
Beyitinde “bende” ile “sultan” sözcükleri
arasında örneklendirilen söz sanatı nedir?
Tezat
24-) Sürurî’nin hiciv tarzındaki şiirlerinde
kullandığı mahlas nedir?
Hevayî
25-) “Şehrengiz geleneğine eklenebilecek bu eser,aruzun “fe‘ilâtün fe‘ilâtün fe‘ilün” kalıbıyla
yazılmış 796 beyitten oluşan bir mesnevidir. Bu
mesnevi, sevgilinin “Hangi memlekette güzel
çoktur?” sorusuna cevap olmak üzere yazılmış
ve Reis sülküttab Ebubekir Ratip Efendi’ye ithaf
edilmiştir” metininde özellikleri verilen eserin adı nedir?
Hubanname
26-) “Müverrih” sıfatıyla tanınan XVIII. yüzyıl
Divan edebiyatı sanatçısı kimdir?
Sürurî
27-) “Usulü’l-Hikem fi-Nizami’l-Ümem” adlı
eserinde, devletin geri kalması ve çeşitli
devlet yönetim şekilleri hakkında bilgi
vererek, modern devletlerin akla dayanan
yöntemlerle yönetildiğini, bu yönetim
şeklinde din ve gelenekten ziyade bilgi ve
bilimin önemli olduğunu anlatan Osmanlı
bilgini kimdir?
İbrahim Müteferrika
28-) Divan edebiyatında anlamın ön plana çıktığı,
girift ve yeni mazmunlarla yüklü muğlak,
tasannulu söyleyişe dayanan bediî üslup
nedir?
Hint üslubu
29-) Moskova’ya gönderilen ilk Osmanlı elçisi kimdir?
Nişli Mehmet Ağa
30-) Mimaride, klasik üslupla fantastik ögelerin sentezini; edebiyatta abartılı üslubu ifade eden sanat akımımım adı nedir?
Barok
31-) XVIII. yüzyılda resmî fermanla “reis-i
şairan” ilan edilen şair kimdir?
Osmanzade Taib
32-) Divan şiirini eleştirmesine karşın Nedim’i Türk dilinin en büyük şairi sayan Tanzimat Dönemi şairi kimdir?
Namık Kemal
33-) XVIII. yüzyılda mahallileşme eğiliminin en önemli temsilcisi kimdir?
Nedim
34-) Nedim’in asıl mesleği nedir?
Müderris
35-) Gülüm şöyle gülüm böyle demekdir yâra mu‘tâdım
Seni ey gül sever cânım ki cânâna hitâbımsın beytinin diliçi çevirisi nedir?
Sevgiliye gülüm şöyle gülüm böyle demeye alışkınım. Ey gül, sevgiliye hitabım olduğun için seni canım sever.
36-) Safevi elçisi Nami’nin İstanbul ziyareti
vesilesiyle yazdığı gazelinde “Bu yeni
gazel, İran toprağına armağanımız olsun.
İstanbul diyarını Isfahan’a eriştirsin.” Diyen şair kimdir?
Nedim
37-) Nedim’in şiirleriyle, Itri’nin besteleriyle ölümsüzleştirdiği dönemi mücessem nakışlarıyla görselleştiren nakkaş kimdir?
Levni
38-) Heman alkış sadâsın andırırmış çağlayan sular
Ederlermiş du‘âsın pâdişâh-ı ma‘deletkârın
dizesinde bulunan edebî sanat nedir?
Hüsn-i talil
39-) Adanalı Sürurî kadı olarak Anadolu’nun
farklı yerlerinde çalışmış, bir ara döneminin
önde gelen şairlerinden birinin
kethüdalığını alarak onunla birlikte Eski
Zağra’da bulunmuştur. Burada yaşanan
hadiselere birlikte tanıklık ettiği şair
kimdir?
Sünbülzade Vehbî
40-) Hüsn bir âhû-yı vahşî-cândır
Aşk ana me’men-i bî-pâyândır
Enderunlu Fazıl’ın Defter-i Aşk’ından
alıntılanan bu beyitte güzellik ve
aşkın benzetildiği varlıklar nedir?
Yabani ceylan-sonsuz sığınak
41-) Enderunlu Fazıl’a ait olan farklı milletlerden
kırk iki köçeğin tasvir edildiği eserin adı nedir?
Çenginame
42-) III. Selim’in kardeşi Hatice Sultan’ın
hizmetine girerek Neşatabad Sarayındaki
klasik tezyinatı kazıyıp yerine barok ve
rokoko süslemeler yapan, köşkün bahçesini
de labirent şeklinde yeniden düzenleyen kimdir?
Antoine Ignace Melling
43-) Narhı altmışlığa erdi hele târîhlerin
Pek ucuzlandı bu bâzârda kâlâ-yı sühan beyitinde Sünbülzade Vehbi’nin eleştirdiği durum nedir?
Caize peşinde koşan şairler yüzünden tarih
manzumelerinin sayısı artması
44-)Bisât-ı işret ü âlât-ı tersâyî müheyyâdır
Fakat yanında noksânı çelîpâ ile bir meçdir
Osmanlı’ya sığınan İsveç kralına kaside
yazdığı için Osmanzade Taib’in yukarıdaki
beyiti ile hicvettiği şair kimdir?
Kâtibzade Sakıp
45-) Fransa elçisi Marqius de Villeuve’nin
İstanbul’da bulunduğu sırada Reisülküttap
Mustafa Efendi’den rica etmesi üzerine
Osmanlıda uygulanan ilim ve öğretim usulü
hakkında bilgi vermek amacıyla yazılan eserin
adı nedir?
Kevakib-i Seb‘a
46-) III. Ahmet’in saray törenlerini, İstanbul’un çeşitli semtlerini ve günlük hayattan kesitleri resmeden yabancı ressam aşağıdakilerden kimdir?
Jean B. Vanmour
47-)Gazellerinin yanı sıra musammatlarının
çokluğuyla tanınan ve özellikle “Nev-ayin”
başlıklı muaşşerinde orjinal bir anlatım tarzı
sergileyen şair kimdir?
Pertev
48-) XVIII. yüzyıl çeşme mimarisinde Barok
üslubun kendini en etkili şekilde gösterdiği
yapı hangi yapıdır?
II. Osman Çeşmesi
49-)Patrona Halil İsyanı’nın gerçekleştiği tarihte
Nedim’in bulunduğu görev nedir?
Sekban Ali Paşa Medresesinde müderrislik
50-)Nedim’in anne tarafından soyunun dayandığı
ailenin adı nedir?
Karaçelebizadeler
51-)Müdâm ey lâle-i hâtır-güşâ dûr olma gülşenden
Seninle neş’e tahsîl eylerim câm-ı şarâbımsın
Beyitinde Nedim, birbiriyle ilişkili
kelimeleri her iki mısrada kullanarak leff ü
neşr sanatı yapmıştır. İkinci mısradaki “câm”
ile birinci mısradaki “lâle” arasında biçim
bakımından ilişki vardır. İkinci mısradaki
“şarâb”, ilk mısradaki hangi kelime ile
ilişkilidir?
Müdâm
52-) Gülüm şöyle gülüm böyle demekdir yâra mu‘tâdım
Seni ey gül sever cânım ki cânâna hitâbımsın beyitinin aruz kalıbı nedir?.
Mefâ‘îlün mefâ‘îlün mefâ‘îlün mefâ‘îlün
53-)Edüp her bendesin memnûn el-hak zerreye der kim
Seni yanımda tutmam mazhar-ı tard u itâbımsın
beyitinde “zerre” kelimesiyle yapılan
sanat aşağıdakilerden hangisidir?
İstiare
54-)Îran-zemîne tuhfemiz olsun bu nev gazel
İrgürsün Isfahan’a Sitanbul diyârını
Düşmen ne denlü saht ise şâd ol ki ey Nedîm
Seng üzre gösterir zer-i kâmil ayârını
Beyitlerinde Nedim’in vurgulamak
istediği temel düşünce nedir?
Nedim, Fars şairlerinden üstün olduğunu
iddia etmektedir.
55-) Elin koy sîne-i billûra rahm et âşıka zîrâ
Beyaz üzre bizim de pençe bir fermânımız vardır
beyitinde “Elin koy sîne-i billûra”
ifadesiyle yapılan sanat nedir?
Kinaye
56-)Esdikçe bâd-ı subh perîşânsın ey gönül
Benzer esîr-i turra-i cânânsın ey gönül
beyitinin aruz kalıbı nedir?
Mef‘ûlü fâ‘ilâtü mefâ‘îlü fâ‘ilün
57-)Bûydan hoş rengden pâkîzedir nâzük tenin
Beslemiş koynunda gûyâ kim gül-i ra‘nâ seni
Beyitinde “gül-i ra‘nâ”nın istiare
yoluyla yerine kullanıldığı varlık
nedir?
Anne
58-)Sihr ü efsûn ile dolmuşdur derûnun ey kalem
Zülfi Hârûtun demek mümkin ki nâl olmuş sana beyitinde Harut’a şöhretini sağlayan meslek nedir?
Büyücülük
59-)Enderunlu Fazıl’ın Rodos’ta sürgün hayatı
yaşarken tanıştığı ve idam edilmesinden
gözlerini kaybedecek kadar üzüntü duyduğu
bürokrat ve yazar kimdir?
Penah Efendi
60-) Murâdın anlarız ol gamzenin iz‘ânımız vardır
Belî söz bilmezüz ammâ biraz irfânımız vardır
beyitinde Nedim, “Belî söz bilmezüz” ibaresini hangi amaçla kullanmıştır?
Medreseli ağzını alaya almak için
61-)Bûy-ı gül taktîr olunmuş nâzın işlenmiş ucu
Biri olmuş hoy birisi dest-mâl olmuş sana
beyitinde Nedim, birbiriyle ilişkili
kelimeleri her iki mısrada kullanarak leff ü
neşr sanatı yapmıştır. İkinci mısradaki “hoy”
ile birinci mısradaki “bûy” arasında ilişki
vardır. İkinci mısradaki “dest-mâl” kelimesi
hangi kelimeyle ilişkilidir?
İşlenmiş